Yul Brynner

Van Wikipedia

Yul Borisovich Bryner (beter bekend als Yul Brynner, Russisch: Юл Бриннер) (7 juli 1915 - 10 oktober 1985) was een bekend acteur met karakteristiek kaal hoofd van Russisch komaf en met het Frans burgerschap, die voornamelijk bekend werd door Amerikaanse films en toneelstukken. Zijn bekendste rol is die van de Koning van Siam uit The King and I. Ook was Brynner een befaamd fotograaf.

[bewerk] Biografie

Yul Brynner deed zijn toch al exotische leven nog aantrekkelijker klinken door een aantal verhalen over zijn jeugd in de wereld te brengen. Zo zou zijn geboortenaam Taidje Khan zijn, van Zwiters-Japanse afkomst zijn en geboren op het Russische eiland Sachalin. Ook deed hij vrij geheimzinnig over zijn echte geboortedatum. In 1989 kwam er een biografie uit, gepubliceerd door zijn zoon, die enkele van deze verhalen ontkrachtte, en het mogelijk werkelijke verhaal naar boven bracht.

Yul Brynner werd in 1915 geboren in Vladivostok, Rusland. Zijn moeder Marousia Blagovidova was de dochter van een Russische arts, zijn vader Boris Bryner is een Zwitsers-Mongoolse uitvinder en technicus. Hij werd Yul genoemd naar zijn grootvader, Jules Bryner. In zijn jeugd verhuisde hij met zijn moeder en zus naar Harbin, China, en in de jaren dertig is de familie vertrokken naar Parijs.

Daar verwaarloosde hij zijn school en ging hij gitaar spelen bij Russische vluchtelingen. Later werd hij trapeze-artiest en ging hij bij het theater. In 1941 verhuisde hij naar de Verenigde Staten om daar deel uit te maken van het theatergezelschap van Michael Chekhov. In 1945 kreeg hij een rol in het Broadwaystuk Lute Song tegenover Mary Martin, dat voor korte tijd in 1946 liep. Voor deze rol kreeg hij een aantal prijzen. In 1949 maakte hij zijn filmdebuut in Port of New York.

Met Lute Song in het achterhoofd werd hij gevraagd voor de rol van de koning van Siam in The King and I, de Broadwaymusical van Rodgers en Hammerstein uit 1951. De rol betekende zijn grote doorbraak en bracht hem in de schijnwerpers. In 1956 herhaalde hij de rol weer voor de filmversie, waarvoor hij de Oscar voor Beste Acteur binnenhaalde.

Filmregisseur Cecil B. DeMille castte hem in de rol van de Egyptische farao Ramses I in het miljoenenproject The Ten Commandments en in 1960 speelde hij de hoofdrol in The Magnificent Seven, de westernversie van Akira Kurosawa's The Seven Samurai.

In de jaren zeventig keerde hij terug naar de rol die hem beroemd maakte, onder andere in de televisieserie "Anna and the King" uit 1972 en een theatertournee uit 1977. Ook was hij te zien in Michael Crichtons Westworld als een op hol geslagen cowboy-robot, in ongeveer dezelfde kledij als in The Magnificent Seven.

In 1985 speelde hij voor de laatste keer de Koning in een tweede tournee. Hij werd toen al geplaagd door longkanker. Twee maanden na het einde van de tournee stierf Brynner aan de ziekte in een ziekenhuis in New York (op dezelfde dag als Orson Welles). Hij werd zeventig jaar oud.

Voor zijn dood had hij een reclameboodschap opgenomen, waarin hij verklaarde ziek te zijn geworden door roken. Deze reclameboodschap is op zijn verzoek na zijn dood uitgezonden, als een krachtig statement tegen roken.