Urtica
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
|
|||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||
| Urtica dioica | |||||||||
| Classificacion classica | |||||||||
| Renhe | Plantae | ||||||||
| Division | Magnoliophyta | ||||||||
| Classa | Magnoliopsida | ||||||||
| Òrdre | Rosales | ||||||||
| Familha | Urticaceae | ||||||||
| Genre | Urtica | ||||||||
| Nom binomial | |||||||||
| Urtica dioica L. |
|||||||||
| Classificacion filogenetica | |||||||||
| Òrdre | Rosales | ||||||||
| Familha | Urticaceae | ||||||||
| Percorrètz la biologia sus Wikipèdia :
|
|||||||||
Las ortigas son de plantas de fuèlhas peludas del genre Urtica e de la familha Urticacaes que compren un trentenat d'espècias que set se trapan en Europa.
Los pels de las fuèlhas conténon d'acid formic, d'istamina, d'acetilcolina e de serotonina que irritan la pèl a son contact. Aquestes pels tenon a sos extremitats una punta de silici que dintra dins la pèl de las bèstias que ne s'en sarran trop.
Las espècias las mai comunas son l'Ortiga Granda (Urtica Dioica, 50 cm a 1 m), l'Ortiga Brutlanta (Urtica Urens, mens de 50 cm), e l'Ortie Romana (Urtica Pilulifera) .
S'encontran sus de terrens fòrça nitrogenats (azotats) coma per exemple las devesas o las broas de camins, suportan plan lo fred e son dificilas d'eliminar amb d'erbicidas .
Las nomenadas ortigas mortas apertenon a la familha de labiaceaes dels genres Lamium e Stachys e malgrat lor aspècte fòrça semblant a las vertadièras ortigas, an pas de pels urticants.
[Modificar] Espècias
Lo genre compren 35 espècias dins las regions de clima temperat del mond. Totas son caracterizadas per aver de pels que a lor contact desliuran una substancia irritanta per la pèl.
- Urtica dioica: èrba dioica, de fuèlhas ovato-lanceoladas, sarradas. De 0,5 a 1,5 m de nautor. Floris d'abril a setembre e viu dins de luòcs sempre umids entre lo nivèl de la mar e 2500 m.
- Urtica urens: èrba annala de 0,1 a 1,2 m, viu entre lo nivèl de la mar e 800 m.
- Urtica atrovirens: èrba monoica.
- Urtica pilulifera: Annala o biennala monoica viu entre lo nivèl de la mar e 1000 m.
- Urtica membranaceae: viu sul litoral.
- Urtica angustifolia. China, Japon, Corèa.
- Urtica cannabina. Siberia fins Iran.
- Urtica dubia Canadà.
- Urtica ferox: arbre ortiga Nòva Zelanda
- Urtica hyperborea. Imalaia
- Urtica incisa:arbrilhon Austràlia.
- Urtica laetivirens. Japon
- Urtica parviflora. Imalaia
- Urtica platyphylla. China, Japon.
- Urtica thunbergiana. Japon.
[Modificar] Usatges
Las ortigas son utilizadas per lor fibras textilas e coma aliment pramor que un còp coitas perdon lor poder urticant e an un gost agradable.Se manjan coma ensaladas o sopas, cal preferir las brotas tendras e las culhir amb gants.
Popularament, las ortigas son utilizadas coma remedi contra l'artrosi, aquesta activitat es deguda a la preséncia de silici.
En agricultura biologica las decoccions d'ortigas s'emplegan coma engrais nitrogenat e coma insecticid.
 Urtica dioica |
 Urtica urens |
 Urtica urens |
 Urtica atrovirens |
 Urtica pilulifera |
 Urtica pilulifera |
[Modificar] Folclòre
Se tracta d'una planta cosmopolita e l'unica amb la caracteristica urticanta a generada de nombroses legendas e costumas pertot dins lo mond.
Las plantas de fuèlhas grandas que brotan entre las ortigas coma l'agrelha, del genre Rumex, o la lhapassa o bardana Arctium minus son consideradas popularament per curar l'inflamacion provocada per las ortigas (malgrat que un còp qu'es dintrat l'acid dins lo còs, tenon solament un leugièr efièch emolient).
