Afera korupcyjna w polskiej piłce nożnej

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy niedawnego lub trwającego wydarzenia. Informacje w nim zamieszczone mogą się zmienić.

Śledztwo w sprawie afery korupcyjnej w polskiej piłce nożnej prowadzone jest przez Wydział VI ds. przestępczości zorganizowanej Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu.

Spis treści 1 Przebieg śledztwa 2 Konsekwencje 2.1 Sędziowie i obserwatorzy 2.2 Kluby, działacze i piłkarze 3 Zobacz też 4 Linki zewnętrzne 5 Przypisy

[edytuj] Przebieg śledztwa

Rozpoczęło się w maju 2004 po artykule we wrocławskiej mutacji Gazety Wyborczej. Według dziennikarzy przed II ligowym meczem rozegranym dnia 8 maja 2004 pomiędzy Polarem Wrocław a Zagłębiem Lubin (0:4), piłkarze obu klubów kontaktowali się ze sobą celem "ustawienia" wyniku spotkania. Ten wątek, w mediach zwany "sprawą Polaru", w toku śledztwa został wydzielony do osobnego postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową Wrocław-Psie Pole, które znalazło finał w sądzie – od 24 stycznia 2006 przed wrocławskim sądem okręgowym toczy się proces, w którym oskarżeni są czterej byli piłkarze wrocławskich drużyn Polaru i Śląska oraz Zagłębia Lubin^{[1] [2] [3]}. Ze względu na zły stan zdrowia psychicznego jednego z czterech oskarżonych piłkarzy proces ten już w marcu 2006 został odroczony do 6 kwietnia^[4] a następnie z podobnych powodów na wniosek obrońców – utajniony ^[5].

Sprawa największej ujawnionej korupcji w polskim futbolu uzyskała jeszcze większy rozgłos rok później – w maju 2005, kiedy to dzięki współpracy policji z prezesem GKS Katowice Piotrem Dziurowiczem (w późniejszych wywiadach^{[6] [7]} dla Gazety Wyborczej z dn. 3 i 4 sierpnia 2005 Dziurowicz szczegółowo opisał sytuację w polskiej piłce nożnej w ostatnich latach) podczas prowokacji policyjnej podczas przyjmowania łapówki aresztowano pierwszoligowego sędziego piłkarskiego Antoniego Fijarczyka oraz obserwatora meczowego i szefa Kolegium Sędziów przy Śląskim ZPN Mariana Duszę. Aresztowanie pierwszego arbitra w śledztwie prezes PZPN Michał Listkiewicz skwitował słowami wśród dziesięciu tysięcy arbitrów niestety znalazła się tzw. "czarna owca"^[8]. Rozwijające się dynamicznie postępowanie objęło znacznie większą liczbę sędziów piłkarskich, oberwatorów i kwalifikatorów sędziowskich, także szefa szkolenia sędziowskiego i przewodniczących kolegiów sędziów przy wojewódzkich związkach piłkarskich. Opierając się na zeznaniach zatrzymanych w niecały miesiąc później aresztowano kolejnego sędziego Krzysztofa Zdunka.

Efektem zeznań wcześniej zatrzymanych osób była kolejna fala zatrzymań w środowisku piłkarskim z początku lipca 2005. Wątek ten, związany z działalnością korupcyjną dwóch piłkarzy Piasta Gliwice – podejrzenie "kupienia" dwóch wiosennych meczów w sezonie 2003/2004 z Aluminium Konin (22 maja 2004, 1:0; sprawa wydała się, gdy jeden z piłkarzy Aluminium odmówił sms-em wyjazdu do Gliwic powiadamiając o sprzedaniu meczu kierownika konińskiej drużyny) i Polarem Wrocław (11 czerwca 2004, 2:0) oraz prezesa tego klubu – podejrzenie "ustawienia" wyniku meczu ze Świtem NDM w sezonie 2004/2005 (23 października 2004, 2:1), został również wydzielony do osobnego śledztwa ^{[9] [10]}.

Według wrocławskiej prokuratury dużą grupą, która kupowała i sprzedawała mecze w polskiej lidze kierował były działacz Amiki Wronki – Ryszard F. znany w środowisku jako "Fryzjer". Prokuratura stawia mu ponad 50 zarzutów dotyczących korupcji, z których głównym jest założenie i kierowanie jedną ze zorganizowanych grup przestępczych działających w środowisku polskiego futbolu od roku 2000^[11]. Grupa miała zajmować się tzw. ustawianiem meczów piłkarskich w polskich I, II oraz III lidze a F. nakłaniać, pośredniczyć i wręczać łapówki m.in. sędziom piłkarskim i obserwatorom PZPN. Miał w ten sposób wpłynąć na wyniki ponad 30 meczów. Przegląd Sportowy w sierpniu 2006 opublikował tzw. listę Fryzjera – listę sędziów piłkarskich, z którymi "Fryzjer" wg dziennika rzekomo próbował utrzymywać kontakty.

[edytuj] Konsekwencje

Łącznie w związku z aferą zatrzymano i przesłuchano kilkadziesiąt osób (pod koniec lutego 2007 liczba ta oscylowała wokół 70) – sędziów, obserwatorów, działaczy, piłkarzy a nawet masażystę Górnika Łęczna i sekretarkę Arki Gdynia – część z nich aresztowano, część po złożeniu zeznań zwolniono (w tym kilkunastu za kaucją z zakazem opuszczania kraju).

Rozmiary afery korupcyjnej sięgające Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej (w styczniu 2007 zatrzymano^[12] Wita Żelazko jednego z członków Zarządu, byłego arbitra, obserwatora i komentatora piłkarskiego stacji Canal+ – eksperta od spraw sędziowskich) i brak zdecydowanej reakcji na nie, były jednym z przyczynków do zawieszenia Zarządu Związku i wprowadzenia przez Ministra Sportu Tomasza Lipca komisarza w okresie 19 stycznia-5 marca 2007 (więcej w haśle PZPN).

Także najważniejsi sponsorzy rozgrywek piłkarskich w Polsce – Telekomunikacja Polska S.A. (główny sponsor reprezentacji i właściciel operatora sieci komórkowej PTK Centertel, sponsora Orange Ekstraklasy) oraz – po raz pierwszy już w sierpniu 2005 roku, po publikacji w Gazecie Wyborczej wywiadów z Piotrem Dziurowiczem^[13] – stacja telewizyjna Canal+ (właściciel praw do transmisji I ligowych meczów piłkarskich) zdecydowanie wyrazili swoje zaniepokojenie zjawiskiem^[14], przejawem czego było m.in. odwołanie przez Canal+ w 2007 roku dorocznej uroczystej gali towarzyszącej wręczaniu nagród ufundowanych przez stację – Piłkarskich Oscarów a także ograniczenie liczby kategorii, tak "by nagrodzić wyłącznie piłkarzy, a nie całe środowisko futbolowe"^[15]. W wywiadzie z 27 lutego 2007 udzielonym Gazecie Wyborczej szef polskiego oddziału Canal+ Arnaud de Villeneuve przedstawił po raz kolejny poparcie firmy dla jak najszybszego oczyszczenia skorumpowanego środowiska, ukarania winnych i uzdrowienia polskiej piłki nożnej ^[16].

[edytuj] Sędziowie i obserwatorzy

• 21 lipca 2005 Wydział Dyscypliny PZPN (WD PZPN) za przekupstwo sportowe i związane z nim niedozwolone spotkanie sędziów i obserwatora z przedstawicielami klubu GKS Piast Gliwice przed meczem o mistrzostwo ll ligi ze Świtem NDM rozegranym 23 października 2004, nałożył kary dyscyplinarne na obserwatora meczu Aleksandra Suchanka – karę dyskwalifikacji na 5 lat, na trzech sędziów reprezentujących Wielkopolski ZPN – głównego Zbigniewa Rutkowskiego karę wykluczenia z PZPN i liniowych Roberta Halaburdę oraz Hieronima Twardosza karę dyskwalifikacji na okres 2 lat. Odwołanie sędziów Halaburdy i Twardosza od orzeczenia WD PZPN zostało oddalone 13 stycznia 2006 przez Komisję Odwoławczą PZPN^[17] a 26 kwietnia tego samego roku Związkowy Trybunał Piłkarski oddalił kasację od orzeczenia Komisji Odwoławczej złożoną przez ukaranych^[18]. 27 lipca 2006 wnioski sędziów o zawieszenie pozostałej części kary zostały także odrzucone^[19].

• 12 stycznia 2006 WD PZPN wobec zatrzymanego dwa dni wcześniej przez policję obserwatora piłkarskiego i członka WD PZPN Jana Ćwięka wszczął postępowanie dyscyplinarne oraz zawiesił go w prawach obserwatora ^[20].

• 6 lipca 2006 WD PZPN wobec sędziów Grzegorza Gromka, Andrzeja Jaremki (członek komisji szkoleniowej sędziów w Kolegium Sędziów przy Wielkopolskim ZPN)^[21] i Sławomira Berezowskiego zastosował środki zapobiegawcze w postaci zawieszenia ^[22].

• Zarząd PZPN 14 lipca 2006 na podstawie przyjętej uchwały postanowił, iż "w przypadku postawienia zarzutu karnego z art. 296b Kodeksu Karnego lub innego związanego z uczciwością zawodów piłkarskich, Wydział Dyscypliny PZPN niezwłocznie wszczyna postępowanie dyscyplinarne w sprawie osoby podejrzanego. Przy zastosowaniu przez prokuratora lub sąd środka zapobiegawczego, Wydział Dyscypliny PZPN obligatoryjnie stosuje środek zapobiegawczy w postaci zawieszenia. Po przeprowadzeniu wymienionych czynności organ dyscyplinarny Związku obligatoryjnie zawiesza postępowanie do czasu zakończenia postępowania przygotowawczego prowadzonego przez właściwą prokuraturę" ^[23].

• Na posiedzeniu WD PZPN 20 lipca 2006 zawiesił w prawach sędziego zatrzymanego tydzień wcześniej przez policję Tomasza Pacudę. Na tym samym posiedzeniu postanowiono również wszcząć postępowanie wyjaśniające w sprawie domniemanych nieprawidłowości w środowisku sędziowskim Wielkopolskiego ZPN. Na podstawie prawomocnego wyroku skazującego za korupcję w sporcie Łukasz Łaga został skreślony z listy sędziów oraz ukarany karą dodatkową w postaci "dożywotniego zakazu pełnienia wszelkich funkcji w strukturach organizacyjnych PZPN, związkach piłki nożnej oraz sekcjach piłkarskich klubów sportowych" ^[24].

• 3 sierpnia WD PZPN zawiesił w prawach sędziego zatrzymanego 24 lipca przez policję Piotra Kotosa ^[25].

• 31 sierpnia WD PZPN zapoznał się z wyjaśnieniami arbitrów Piotra Aleksandrowicza, Macieja Heinricha, Adama Konarskiego, Marka Kowala, Janusza Oparcika i Mariusza Rogalskiego oraz nakazał im podjęcie działań prawnych, prowadzących do oczyszczenia się z oskarżeń w związku z publikacją listy Fryzjera. W przypadku nie przedstawienia w zakreślonym terminie kopii pozwu do sądu przeciwko redakcji "Przeglądu Sportowego", WD miał podjąć decyzje o zawieszeniu sędziów w prawach do pełnienia wykonywanej funkcji. Na tym samym posiedzeniu WD zawiesił Mariusza Sicińskiego w prawach sędziego ^[26].

• 7 września przed tą samą komisją wyjaśnienia złożyli Zdzisław Bakaluk, Jacek Granat, Robert Małek, Marek Mikołajewski, Marek Ryżek, Piotr Siedlecki oraz Jarosław Żyro. WD PZPN również im nakazał podjęcie odpowiednich kroków prowadzących do oczyszczenia własnych imion. Tego samego dnia, w związku z nieusprawiedliwionym niestawieniem się przed obliczem komisji, Wydział zawiesił w prawach sędziego Piotra Wieczerzaka ^[27].

• 20 września na skutek zatrzymania 13 września^[28] przez policję dwóch sędziów Wielkopolskiego ZPN Macieja Heinricha i Adama Konarskiego w celu złożenia zeznań w prokuraturze, WD PZPN zawiesił ich oraz sędziego Mariusza Górskiego, który sam zgłosił się w prokuraturze 30 sierpnia ^[29].

• 9 listopada WD PZPN zawiesił w prawach sędziego Marka Kowala w związku z postawieniem mu zarzutów karnych przez Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu ^[30].

• W listopadzie 2006 PZPN podjął decyzję o rozwiązaniu wszystkich kolegiów sędziów działających przy wojewódzkich związkach piłki nożnej. Arbitrzy pragnący sędziować w 2007 roku muszą złożyć stosowne oświadczenia o nieuczestniczeniu w przeszłości w procederze handlu meczami ponadto wszyscy kandydaci zostaną zbadani przez powołane do tego celu komisje weryfikacyjne ^{[31] [32]}.

• 20 grudnia sędziowie Robert Setla i Robert Werder zostali zatrzymani przez policję na polecenie Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu^[33] a 11 stycznia 2007 WD PZPN zawiesił ich w prawach sędziego ^[34].

• 18 stycznia 2007 WD PZPN "w związku z podejrzeniem o możliwość uczestniczenia w sprawach związanych z korupcją w polskim futbolu" zawiesił Zbigniewa Marczyka (Wielkopolski ZPN) oraz Pawła Skoniecznego w prawach sędziego ^[35].

• 26 lutego przewodniczący zarządu Kolegium Sędziów PZPN, Sławomir Stempniewski, zawiesił w prawach sędziego Piotra Siedleckiego (Zachodniopomorski ZPN) oraz Marka Ryżka (Wielkopolski ZPN)^[36].

• 13 kwietnia funkcjonariusze sekcji antykorupcyjnej Komendy Wojewódzkiej we Wrocławiu zatrzymali Tomasza W., który tego samego dnia sędziował mecz pomiędzy Zagłębiem Lubin a Łódzkim Klubem Sportowym.

[edytuj] Kluby, działacze i piłkarze

• 21 lipca 2005 Wydział Dyscypliny PZPN (WD PZPN) za przekupstwo sportowe i związane z nim niedozwolone spotkanie sędziów i obserwatora z przedstawicielami klubu GKS Piast Gliwice przed meczem o mistrzostwo ll ligi ze Świtem NDM rozegranym 23 października 2004, nałożył na Piast Gliwice karę finansową w wysokości 100 tysięcy złotych oraz karę dodatkową w postaci pozbawienia 10 punktów w rozgrywkach ll ligi sezonu 2005/2006. Ówczesny prezes klubu Marcin Żemajtis ukarany został karą dożywotniej dyskwalifikacji. Odwołanie klubu i prezesa od orzeczenia WD PZPN zostało oddalone 13 stycznia 2006 przez Komisję Odwoławczą PZPN^[37] a 26 kwietnia tego samego roku Związkowy Trybunał Piłkarski oddalił kasację Piasta od orzeczenia Komisji Odwoławczej^[38].

• 6 lipca 2006 WD PZPN wobec działaczy Jerzego Frenkiela (były dyrektor Podbeskidzia) i Mariusza Łaskiego (menedżer KSZO) zastosował środki zapobiegawcze w postaci zawieszenia ^[39].

• 3 sierpnia 2006 WD PZPN zawiesił działaczy sportowych Mariusza Juraka (kierownik drużyny Górnika Polkowice) i Ryszarda Majewskiego (kierownik i masażysta Górnika Łęczna) ^[40].

• 31 sierpnia 2006 WD PZPN zawiesił prezesa Podbeskidzia Stanisława Piecucha i wiceprezesa Górnika Łęczna Bronisława Kołodziejczyka ^[41].

• 30 listopada 2006 WD PZPN zawiesił prezesa Jacka Milewskiego i kierownika drużyny Arki Gdynia Wiesława Kędzię ^[42].

• 22 lutego 2007 w konsekwencji prowadzonego śledztwa i na podstawie przekazanych 20 lutego^[43] z prokuratury materiałów^[44], WD PZPN wszczął postępowanie dyscyplinarne wobec sześciu polskich klubów piłkarskich. Objęto nim grające w Orange Ekstraklasie zespoły Arki Gdynia i Górnika Łęczna oraz występujące w drugiej lidze KSZO Ostrowiec Świętokrzyski, Górnika Polkowice, Zawiszę Bydgoszcz S.A. i Podbeskidzie Bielsko-Biała.
  WD wznowił również postępowanie dyscyplinarne w sprawie meczów: drugiej ligi sezonu 2003/2004 Polar Wrocław – Zagłębie Lubin i Arka Gdynia – Śląsk Wrocław (baraż o prawo do gry II lidze w sezonie 2004/2005), które zostało zawieszone przez poprzedni skład WD. ^[45]
  14 marca korzystając z zapisów w nowym regulaminie PZPN, działacze Górnika Polkowice zgłosili gotowość dobrowolnego poddania sie karze, pod warunkiem, że nie będzie nią degradacja z II ligi^[46].
  15 marca przed WD PZPN rozpoczęło się składanie wyjaśnień przez przedstawicieli obwinianych klubów^[47]. Przedstawiciele kolejnych trzech: Górnika Łęczna, KSZO Ostrowiec Świętokrzyski i Podbeskidzia Bielsko-Biała byli skłonni przyznać się do winy i zaproponować PZPNowi rodzaj kar dla siebie. Prawnicy reprezentujący Arkę Gdynia zdecydowanie wykluczyli możliwość dobrowolnego poddania się karze przez ich klienta, natomiast Zawisza Bydgoszcz S.A. dokonała właściwie samoukarania rozwiązując wiosną swoją II ligową drużynę ^[48].
  22 marca 2007 WD PZPN podjął decyzję objętą rygorem natychmiastowej wykonalności o miesięcznym zawieszeniu klubu Arka Gdynia w rozgrywkach organizowanych przez PZPN ^[49]. W ciągu tego miesiąca Arka miała rozegrać siedem meczów – 5 w Orange Ekstraklasie i po jednym w Pucharze Ekstraklasy i w Pucharze Polski. Zgodnie z regulaminami PZPN i rozgrywek OE nierozegrane pojedynki traktowane są jak walkowery, zaś trzy kolejne walkowery oznaczają, że drużyna "zostaje automatycznie wyeliminowana z rozgrywek i (...) zdegradowana o dwie klasy niżej, bez względu na liczbę zdobytych punktów"^[50].
  27 marca podejrzewani o korupcję prezesi Arki Jacek Milewski i Grzegorz Gąsiorowski zrezygnowali z pełnienia funkcji w zarządzie klubu^[51].
  29 marca 2007 WD PZPN zawiesił Górnika Łęczna na jeden miesiąc w rozgrywkach organizowanych przez PZPN. Podobnie, jak w przypadku Arki Gdynia, decyzja objęta została rygorem natychmiastowej wykonalności ^[52].
  Decyzją^[53] WD PZPN z 12 kwietnia 2007 roku:
  • Górnik Łęczna za "ustawienie" 20 meczów^[54] i niepoddanie się karze dobrowolnie został zdegradowany "o dwie klasy rozgrywek", musi zapłacić karę 270 tysięcy złotych a rozgrywki rozpocznie z dziesięcioma punktami ujemnymi – decyzja ta jest nieprawomocna, klub ma prawo złożyć od niej odwołanie do wyższych instancji związkowych
  • Arka Gdynia za "ustawienie" 26 meczów została zdegradowana "o jedną klasę rozgrywek", musi zapłacić karę 200 tysięcy złotych a następny sezon rozpocznie z pięcioma ujemnymi punktami.
  • Górnik Polkowice za "ustawienie" 60 meczów – zdegradowany o jedną klasę, minus 10 punktów i 50 tys. zł kary;
  • KSZO Ostrowiec za "ustawienie" 16 meczów – zdegradowane o jedną klasę, minus 6 punktów i 50 tys. zł kary;
  • Podbeskidzie Bielsko-Biała za "ustawienie" 6 meczów – minus 6 punktów i 50 tys. zł kary.

Kary dla klubów wejdą w życie po zakończeniu obecnego sezonu.
Jednocześnie podjęto decyzję o uchyleniu zawieszenia i przywrócono Górnikowi Łęczna i Arce Gdynia możliwość uczestniczenia w rozgrywkach Orange Ekstraklasy^[55][56].

[edytuj] Zobacz też

• afera Wisłoki Dębica (pod koniec 1979 roku)
• sprawa Rašicia
• afera barażowa – związana z nieuczciwym rozegraniem meczów barażowych Garbarni Szczakowianki Jaworzno z Lukullusem Świt NDM o prawo do gry w ekstraklasie w sezonie 2003/2004. PZPN uznał, że spotkanie rewanżowe zostało sprzedane przez siedmiu piłkarzy Świtu. W wyniku tego sześciu oskarżonych zawodników najpierw zostało zdyskwalifikowanych dożywotnio, a następnie Najwyższa Komisja Odwoławcza skróciła im kary zawieszenia do dwóch lat. Walkowerem ukarano klub z Jaworzna, który został zdegradowany do drugiej ligi. Dodatkowo odjęto mu na starcie rozgrywek 10 punktów.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• gazeta.pl: Afery korupcyjne w polskim futbolu - raport (stan na 30 czerwca 2006)
• dziennik.pl: Już 63 zatrzymanych za korupcję w futbolu (stan na 20 grudnia 2006)
• gazeta.pl: Kalendarium afery korupcyjnej w polskim futbolu (stan na 20 marca 2007)

[edytuj] Przypisy