Bitwa u ujścia Jalu
Z Wikipedii
Bitwa u ujścia Jalu - bitwa morska stoczona 17 września 1894 roku, podczas wojny japońsko-chińskiej toczonej w latach 1894-1895.
W dniu 16 września 1894 roku w ujściu rzeki Jalu wylądowały chińskie wojska w sile 4 tys. ludzi, przetransportowanych na 5 parowcach osłanianych przez okręty pod dowództwem admirała Tinga Ju-changa (pinyin: Dinga Ruchanga). Lądowanie bezpośrednio osłaniane było przez pancernik obrony wybrzeża "Ping-Yuen", krążownik "Kwang-Ping" i torpedowce "Fu-Lung" i "Tshoi-Ti". Pozostałe okręty zakotwiczyły przed ujściem rzeki Jalu - były to: pancerniki: "Ting-Yuan" (flagowy okręt admirała Tinga) i "Chen-Yuan", krążowniki pancerne: "King-Yuen" i "Lai-Yuen", krążowniki pancernopokładowe: "Chih-Yuen", "Ching-Yuen" i "Tsi-Yuen", krążowniki nieopancerzone "Yang-Wei" i "Chao-Yang",kanonierka "Kwang-Kai" oraz dwa uzbrojone transportowce.
Następnego dnia na horyzoncie pojawiły się okręty japońskie pod dowództwem wiceadmirała Ito - dwie eskadry zbliżały się w szyku torowym. Pierwsza złożona z nowoczesnych krążowników pancernopokładowych: "Yoshino" (flagowy okręt kontradmirała Tsuboi), "Takachiho", "Akitsushima" i "Naniwa". Druga złożona krążowników pancernopokładowych: "Matsushima" (flagowy okręt wiceadmirała Ito), "Chiyoda", "Itsukushima" i "Hashidate" oraz starej korwety "Hiyei" i starego pancernika "Fuso". Obok płynęła kanonierka "Akagi" i uzbrojony parowiec "Saikyo Maru".
Siły chińskie wypłynęły na spotkanie przyjmując szyk klina, 4 okręty bezpośrednio osłaniające desant wojsk zajęły pozycję z tyłu. Taki sposób ustawienia okrętów wynikał z złego rozmieszczenia artylerii głównej na chińskich okrętach, które mogły strzelać z niej tylko do przodu. Okręty chińskie posiadały również wzmocnienia dziobów, co umożliwiało taranowanie przeciwnika.
Siły chińskie posiadały 22 działa ciężkie i 20 dział o średnim kalibrze, były to jednak działa przestarzałe. Japończycy posiadali przestarzałe 12 dział ciężkich i 24 średnie oraz 66 nowoczesnych, szybkostrzelnych dział o kalibrze 120 - 150 mm. Po stronie japońskiej była dwukrotna przewaga w prędkości okrętów, zaś chińskie okręty były lepiej opancerzone.
Po zbliżeniu się przeciwników na odległość około 5500 m, Chińczycy otworzyli ogień, okręty japońskie odpowiedziały dopiero po zbliżeniu się na 3000 m. Japończycy wykorzystując przewagę prędkości utrzymywali zwarty szyk, zaś szybkostrzelne działa siały spustoszenie wśród okrętów chińskich. Płonący krążownik "Chao-Yang" zatonął po zderzeniu się z "Tsi-Yuen", "Yang-Wei" morze wyrzuciło na brzeg. Uszkodzone "Tsi-Yuen" i "Kwang-Kai" wycofały się z boju i odpłynęły w kierunku Port Artur. Krążownik "King Yuen" zatonął po eksplozji wywołanej ogniem krążowników "Yoshino" i "Takachiho".
Pociskom Japończyków oparły się jedynie najciężej opancerzone okręty. Pancerniki "Ting-Yuan", "Chen-Yuan" oraz krążownik pancerny "Lai-Yuen" dzielnie walczyły i uzyskiwały liczne trafienia na okrętach japońskich, jednak nie wszystkie pociski wybuchały, gdyż skorumpowane władze chińskie sprowadziły tańszą amunicję ćwiczebną wypełnioną trocinami lub piaskiem. Jeden z celnych pocisków chińskich spowodował wybuch amunicji na krążowniku "Mastushima" i flagowy okręt japoński został wyłączony z bitwy. Admirał Ito po przeniesieniu flagi na krążownik "Hashidate" uznał, że nie zatopi chińskich pancernych okrętów i wydał rozkaz przerwania walki.
Po zmierzchu ocalałe okręty chińskie udały się w kierunku Port Artur.
Dzięki zwycięstwu Japonia uzyskała panowanie na morzu i miała pełną swobodę podczas dalszych działań.
Straty chińskie:
- 5 zatopionych okrętów
- 2 ciężko uszkodzone
- około 600 zabitych
- 251 rannych
Straty japońskie
- 1 poważnie uszkodzony okręt
- 94 zabitych
- 217 rannych