Brygada Pościgowa

Z Wikipedii

Brygada Pościgowa - związek operacyjny Wojska Polskiego podczas wojny obronnej 1939, któremu powierzono prestiżowe zadanie obrony powietrznej stolicy państwa polskiego. Zadanie to było wykonywane przez pilotów do 7 września.

• Dowódca Brygady pościgowej - płk pil. Stefan Pawlikowski
• Dowódca III/1 dywizjon myśliwski - kpt pil. Zdzisław Krasnodębski
• Dowódca IV/1 dywizjon myśliwski - kpt pil. Adam Kowalczyk

• Miejsce stacjonowania jednostki:
• 1-3 wrzesień Zielonka III/1 dywizjon myśliwski
• 1-3 wrzesień Poniatów IV/1 dywizjon myśliwski
• 4-6 wrzesień Zaborów III/1 dywizjon myśliwski
• 4-6 wrzesień Radzików IV/1 dywizjon myśliwski
• Wyposażenie: 3 samoloty RWD-8 w dowództwie oraz 54 samoloty w jednostkach bojowych
• Skład:
  • III/1 dywizjon myśliwski: 22 PZL P.11
  • dowództwo dyonu (2 PZL P.11)
  • 111 eskadra myśliwska (10 PZL P.11)
  • 112 eskadra myśliwska (10 PZL P.11)
  • IV/1 dywizjon myśliwski: 22 PZL P.11
  • dowództwo dyonu (2 PZL P.11)
  • 113 eskadra myśliwska (10 PZL P.11)
  • 114 eskadra myśliwska (10 PZL P.11)

Dodatkowo celem wzmocnienia siły Brygady podporządkowano jej dowództwu 123 eskadrę myśliwską z III/2 dywizjonu myśliwskiego stacjonującego w Krakowie. Wyposażenie eskadry stanowiło (10 PZL P.7).

1 wrzesień, w godzinach porannych piloci 113 eskadry myśliwskiej, i 114 eskadry myśliwskiej przechwycili 5, i 6 Staffel II. (K)/LG 1, w sumie 17 samolotów bombowych He 111. Efektem wielokrotnie ponawianych ataków na formację było zestrzelenie przez por. pil. Aleksandra Gabszewicza, i kpr. pil. Andrzeja Niewiarę 1 He 111, ciężkie uszkodzenie drugiego (rozbił się podczas lądowania), oraz uszkodzenie dwóch kolejnych bombowców. Powróciły one na lotnisko na jednym sprawnym silniku. Obie eskadry skutecznie też zwalczały osłonę myśliwską bombowców. W jednym z pojedynków, który miał miejsce koło godziny 17.00 piloci 113 eskadry myśliwskiej zestrzelili 2 Bf 109 z 1, i 2 Staffel I./JG 21. Trzeciego Bf 109 ciężko uszkodził pilot 114 eskadry myśliwskiej. Tak błyskotliwych zwycięstw zabrakło w III/1 dywizjonie myśliwskim. Jedynie pilot 112 eskadry myśliwskiej ciężko uszkodził rano 1 He 111 z 6 Staffel. 1 wrzesień był pierwszym, i praktycznie ostatnim dniem aktywności bojowej pilotów 123 eskadrę myśliwską. Około godziny 17.00 większość z 9 PZL P.7 stanowiących wyposażenie jednostki zostało rozstrzelanych w powietrzu przez Bf 110 należące do I.(Z)/LG 1. Cztery samoloty zostały strącone w powietrzu, a dwa uszkodzone lądowały przymusowo.

Łączne straty Brygady w tym dniu to 9 samolotów zniszczonych w walce, 3 ciężko uszkodzone, i 4 lekko postrzelone. W czasie walk powietrznych zniszczono 2 He 111, i 2 Bf 109, oraz uszkodzono poważnie 3 He 111, i 1 Bf 109.

2 wrzesień personel naziemny Brygady Pościgowej naprawiał uszkodzone PZL P.11, piloci z rzadka wykonywali loty patrolowe w rejonie Warszawy.

3 wrzesień, w ciągu dnia kilkakrotnie piloci 111 eskadry myśliwskiej starli się z załogami 18 Bf 110 I.(Z)/LG 1. Efektem pojedynków toczonych na wysokości około 3000 metrów było zestrzelenie dwóch Bf 110 z 2, i 3 Staffel. W czasie desperackiego czołowego ataku na uzbrojony w 2 nkm 20 mm, i 4 km samolot przeciwnika PZL P.11 kpt. pil. Zdzisława Krasnodębskiego rozpadł się w powietrzu. Dowódca III/1 dywizjonu myśliwskiego ratował się skokiem ze spadochronem. W PZL P.11 pilotowanym przez ppor. pil. Mirosława Ferica pocisk odstrzelił drążek sterowy. Pilot, który wcześniej uszkodził 1 Bf 110 opuścił bezwładną maszynę na spadochronie. Ponadto dwa ciężko uszkodzone samoloty 111 eskadry myśliwskiej z przestrzelonymi zbiornikami oleju, i paliwa, oraz cylindrami silnika lądowały przymusowo.

Łączne straty Brygady w tym dniu to 2 samoloty zniszczone w walce, 2 ciężko uszkodzone, i 1 rozbity w trakcie startu z lotniska. W czasie walk powietrznych zniszczono 2 Bf 110, a 1 jeden samolot tego typu poważnie uszkodzono.

4 wrzesień, po przelocie, i zagospodarowaniu się na nowych lotniskach piloci Brygady Pościgowej wznawiają loty nad Warszawą. Około godziny 17.00 PZL P.11 z 113 eskadry myśliwskiej, i 114 eskadry myśliwskiej atakują Bf 110 I.(Z)/LG 1, stanowiące osłonę 27 samolotów nurkujących Ju 87 z I./StG 1. Junkersy przechwycone zostają przez pilotów 111 eskadry myśliwskiej. Por. pil. Wojciech Januszewicz po oddaniu kilku serii ostrzegawczych z karabinów maszynowych zmusza załogę Ju 87 do natychmiastowego lądowania w rejonie walk. Efektem prowadzonych na wysokości około 3000 metrów powietrznych pojedynków z osłoną myśliwską jest zestrzelenie 1 Bf 110 z 3 Staffel I.(Z)/LG 1. W walce utracony zostaje 1 PZL P.11, pilot ratuje się skokiem na spadochronie, 1 samolot prowadzony przez rannego ppor. pil. Władysława Dreckiego rozbija się w czasie lądowania na lotnisku. Prawdopodobnie także w tym samym czasie zniszczony został 1 PZL P.7 należący do 123 eskadry myśliwskiej, a drugi uszkodzony.

Łączne straty Brygady w tym dniu to 2 samoloty zniszczone w walce, 1 ciężko uszkodzony, i 1 rozbity w trakcie lądowania na lotnisku. W czasie walk powietrznych zniszczono 1 Bf 110, oraz 1 Ju 87.

5 wrzesień, czarny dzień Brygady. W czasie licznych lotów na przechwycienie formacji nieprzyjaciela nie uzyskano żadnych zestrzleń. Utracono jednak podczas ataku na 9 Do 17 z I/KG 2 trzy PZL P.11 z 112 eskadry myśliwskiej. Por. pil. Stefan Okrzeja, prawdopodobnie ranny, stracił kontrolę nad samolotem, i uderzył w skrzydło "jedenastki" ppor. pil. Władysława Nowackiego. Trzeci z pilotów rozbił podczas przymusowego lądowania ciężko uszkodzony samolot. Także w tym dniu 1 PZL P.11 z 112 eskadry myśliwskiej został ciężko uszkodzony podczas walki z Bf 110 z 1 Staffel I.(Z)/LG 1. Samolot ten w następnym dniu został skreślony z ewidencji eskadry.

Łączne straty Brygady w tym dniu to 2 samoloty zniszczone w walce, i 2 ciężko uszkodzone. W czasie walk powietrznych nie zestrzelono żadnego samolotu nieprzyjaciela.

6 wrzesień, w godzinach porannych piloci 111 eskadry myśliwskiej, i 112 eskadry myśliwskiej atakują formację 27 Ju 87 z IV. (St)/LG 1 osłanianą przez Bf 110 z I./ZG 1. Por. pil. Wojciech Januszewicz strąca jednego z Junkersów, drugi zostaje cięzko uszkodzony przez pilota 112 eskadry myśliwskiej. Klucz PZL P.11 z 111 eskadry myśliwskiej w walce z 9 samolotami z 1 Staffel I./ZG 1 niszczy jednego Bf 110. Wszystkie "jedenastki" klucza powracają na lotnisko z licznymi uszkodzeniami. W ciągu dnia zestrzelony zostaje też przez samoloty 3 Staffel I. (Z)/LG 1 PZL P.11 z 112 eskadry myśliwskiej. 113 eskadra myśliwska, dwa klucze 114 eskadry myśliwskiej, i klucz 112 eskadry myśliwskiej, łącznie 18 samolotów PZL P.11 około godziny 15.00 na wysokości 2500 metrów w rejonie Kłodawa -Kutno przechwytuje 4 Staffel II/KG 26 z 12 samolotami He 111, bombowiec ostrzelany przez podporucznika Stanisława Szmejla z 114 eskadry myśliwskiej efektownie eksploduje w powietrzu, strącone zostają także dwa kolejne He 111, które rozbijają się na północ od Łęczycy, a jeden uszkodzony; strzelcy pokładowi 4 Staffel zestrzeliwują 1 samolot 114 eskadry myśliwskiej, pilot ginie, oraz 1 PZL P.11 113 eskadry myśliwskiej, pilot ginie, dwa pozostałe samoloty z tego klucza uszkodzone lądują przymusowo. W drodze powrotnej samoloty 113 eskadry myśliwskiej, i 114 eskadry myśliwskiej atakują nad Łowiczem 9 Do 17 z 7 Staffel III/KG 77. Lecący na resztkach paliwa PZL P.11 kpr pil. Andrzej Niewiara prawdopodobnie zestrzelił 1 samolot. Potwierdza to relacja innego pilota, który z braku benzyny lądował koło rozbitego Do 17. Strona niemiecka zaprzecza temu wydarzeniu.

Łączne straty Brygady w tym dniu to 3 samoloty zniszczone w walce, 4 ciężko uszkodzone, i 2 lekko postrzelone, które lądują przymusowo. W czasie walk powietrznych zniszczono 3 He 111, 1 Ju 87, i 1 Bf 110, oraz uszkodzono poważnie 1 Ju 87. Prawdopodobnie zestrzelono także 1 Do 17.

7 wrzesień, Brygada Pościgowa przelatuje na lotniska pod Lublinem kończąc działalność bojową nad Warszawą. W obronie stolicy zestrzeliła 13 (14?) samolotów nieprzyjaciela, a 7 ciężko uszkodziła. Straciła w walkach powietrznych 22 PZL P.11, i PZL P.7, jeden rozbił się w trakcie startu, a jeden uległ zniszczeniu w wypadku lotniczym.

6 wrzesień godziny wieczorne, liczba samolotów w Brygadzie Pościgowej:

• • III/1 dywizjon myśliwski: 9 sprawnych PZL P.11, 3 ciężko uszkodzone, 2 lekko postrzelone
  • dowództwo dyonu (1 sprawny PZL P.11)
  • 111 eskadra myśliwska (3 sprawne PZL P.11 + + 3 ciężko uszkodzone + 1 lekko postrzelany)
  • 112 eskadra myśliwska (5 sprawnych PZL P.11 + 1 lekko postrzelany)

• • IV/1 dywizjon myśliwski: 5 sprawnych PZL P.11, 2 ciężko uszkodzone, 2 lekko postrzelane, 2 z niesprawnymi silnikami + 2 sprawne PZL P.7,
  • dowództwo dyonu (1 sprawny PZL P.11)
  • 113 eskadra myśliwska (1 sprawny PZL P.11 + 2 ciężko uszkodzone + 2 lekko postrzelane)
  • 114 eskadra myśliwska (3 sprawne PZL P.11+ 2 z uszkodzonymi silnikami )
  • 123 eskadra myśliwska (2 sprawne PZL P.7+ 1 ciężko uszkodzony + 2 lekko postrzelane)

Łącznie: 16 sprawnych samolotów, 6 uszkodzonych w stopniu umożliwiającym naprawę w ramach eskadr, 6 wymagających remontu fabrycznego, 2 PZL P.11 z silnikami do wymiany,

• Zwycięstwa powietrzne pilotów Brygady Pościgowej:

• • III/1 dywizjon myśliwski:
  • dowództwo dyonu: por. Arsen Cebrzyński 1 Bf 110
  • 111 eskadra myśliwska
  • por. Wojciech Januszewicz 2 Ju 87, 1 Bf 110
  • ppor. Witold Strzembosz 1 Bf 110
  • 112 eskadra myśliwska
  • por. Wacław Łapkowski, pchor. Marciniak, st. szer. Władysław Wieraszka zespołowo 1 He 111
  • IV/1 dywizjon myśliwski:
  • dowództwo dyonu: kpt. Adam Kowalczyk 1 He 111, por. Aleksander Gabszewicz 0,5 He 111
  • 113 eskadra myśliwska
  • ppor. Jan Borowski 1 Bf 109
  • pchor. Jerzy Radomski 1 Bf 109
  • ppor. Hieronim Dudwał 1 He 111
  • 114 eskadra myśliwska
  • ppor. Stanisław Szmejl 1 He 111
  • st. szer. Benedykt Dąbrowski 1 Bf 110
  • kpr. Andrzej Niewiara 0,5 He 111, 1 Do 17 (?)

• Samoloty nieprzyjaciela uszkodzone przez pilotów Brygady Pościgowej:

• • III/1 dywizjon myśliwski:
  • dowództwo dyonu:
  • 111 eskadra myśliwska
  • ppor. Mirosław Feric 1 Bf 110
  • 112 eskadra myśliwska
  • ppor. Kazimierz Daszewski 1 Ju 87
  • ppor. Witold Łokuciewski 1 He 111
  • IV/1 dywizjon myśliwski:
  • dowództwo dyonu: kpt. Adam Kowalczyk 1 He 111
  • 113 eskadra myśliwska
  • por. Jan Borowski 1 He 111
  • pchor. Jerzy Radomski 1 He 111
  • 114 eskadra myśliwska
  • ppor. Tadeusz Sawicz 1 Bf 109

[edytuj] Literatura

1. Luftwaffe nad Polską / Marius Emmerling. [T. 1]. - Gdynia : "Armagedon", Gdynia 2002. - 282 s. : il. ; - Bibliogr. - Indeksy. - ISBN 83-911-393-6-0
2. Luftwaffe nad Polską / Marius Emmerling. [T. 2]. - Gdynia : "Armagedon", Gdynia 2005. - 378 s. : il. ; - Bibliogr. - Indeksy. - ISBN 83-9181-064-X
3. PZL P.11 / Andrzej Glass, Tomasz Kopański, Tomasz Makowski. [T. 2]. - Gdynia : "Aj-Press". - 72 s. : il. ; - Bibliogr. - Indeksy. - ISBN 83-86208-64-3