Lublin

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°14'00" N 022°34'00" E

Lublin
Herb Lublina Flaga Lublina
Województwo	lubelskie
Prawa miejskie	1317
Prezydent miasta	Adam Wasilewski (e-mail)
Powierzchnia	147,5 (14745 ha) km²
Położenie	51° 14' N 22° 34' E
Wysokość	162-233 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2006)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	354 967 2407 os./km² ok.640 000
Strefa numeracyjna (do 2005)	+ (48) 81
Kod pocztowy	20-001 do 20-999
Tablice rejestracyjne	LU
Położenie na mapie Polski Lublin
Miasta partnerskie	Alcalá de Henares Debreczyn Delmenhorst Erie Lancaster Lwów Łuck Łuhańsk Münster Nancy Nyköbing-Falster Pernik Poniewież Riszon Le Syjon Starobielsk Tilburg Viseu Windsor
Urząd miejski3 Plac Łokietka 1 20-109 Lublin tel. (+48) 81 44-35-119; faks (+48) 81 44-35-735
Strona internetowa miasta

Lublin (hebr. לובלין, ros. Люблин) – miasto we wschodniej Polsce, stolica województwa lubelskiego, położone na Wyżynie Lubelskiej, nad rzeką Bystrzycą - lewobrzeżnym dopływem Wieprza. Jest to dziewiąte miasto w kraju pod względem liczby mieszkańców i zarazem największe po wschodniej stronie Wisły. Na terenie miasta do Bystrzycy wpadają dwie strugi: Czerniejówka i Czechówka. A oprócz tego przepływa przez miasto czwarta rzeka - Krężniczanka. Lublin jest członkiem Unii Metropolii Polskich.

Spis treści 1 Warunki naturalne 1.1 Położenie 1.2 Klimat 1.3 Przyroda 2 Topografia 3 Demografia 4 Transport 4.1 Tranzyt 4.2 Komunikacja miejska 4.3 Kolej 4.4 Komunikacja autobusowa 4.5 Lotnisko 5 Nazwa 6 Historia 7 Zabytki 8 Gospodarka 8.1 Przemysł 8.2 Handel i usługi 8.3 Inwestycje zagraniczne 8.4 Międzynarodowe Targi Lubelskie 9 Władze samorządowe 10 Posłowie i Senatorowie z Lublina 11 Edukacja 12 Kultura 12.1 Centrum Kultury w Lublinie 12.2 Akademickie Centrum Kultury 12.3 Wojewódzki Ośrodek Kultury 12.4 Galerie 12.5 Muzea 12.6 Teatry 12.7 Filharmonie 12.8 Festiwale 12.9 Kultura alternatywna 12.10 Życie nocne 13 Związani z Lublinem 14 Media 15 Sport 16 Galeria 17 Bibliografia 18 Przypisy 19 Linki zewnętrzne

[edytuj] Warunki naturalne

[edytuj] Położenie

Lublin leży na północnym skraju Wyżyny Lubelskiej, a przecinająca go dolina Bystrzycy dzieli miasto na dwie odmienne krajobrazowo części - lewobrzeżną z urozmaiconą rzeźbą terenu, głębokimi dolinami i starymi wąwozami lessowymi i prawobrzeżną, płaską, będącą częścią płaskowyżu świdnickiego. Kilkanaście kilometrów na północ od miasta roztacza się już Niż Polski.

[edytuj] Klimat

Średnia roczna temperatur powietrza wynosi +8,0˚C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperatur +18,7˚C , najzimniejszym styczeń -5,0˚C. Okresy letni i wegetacyjny trwają dość długo. Odpowiednio 100-110 i 210-220 dni. Średnia roczna suma opadów wynosi ok. 550 mm, przy największym natężeniu opadów w miesiącach letnich [220 mm], a najmniejszym w zimowych. Czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi 80 dni.

[edytuj] Przyroda

W swoich granicach Lublin posiada trzy lasy: największy Las Dąbrowa położony przy zbudowanym w 1974 roku sztucznym zbiorniku zwanym Zalewem Zemborzyckim, Stary Gaj położony na zachodzie miasta (jego częścią jest rezerwat brzozy czarnej w podlubelskim Stasinie Polnym) i najdalej na południe wysunięty Las Prawiedniki.

W Lublinie znajduje się także kilka parków. Najstarszy z nich Ogród Saski (nazwa od 1860 na wzór warszawski) położony przy al. Racławickich został założony w 1837 r. na pięknie pofałdowanych terenach należących do lubelskich dominikanów. Pracami nad jego powstaniem kierował Feliks Łodzia Bieczyński. Początkowo ogrodzony i ekskluzywny, jednak na początku XX w. pod presją społeczną stał się ogólnie dostępny. Drugim pod względem wieku parkiem w mieście jest Park Bronowicki na dawnej rogatce zamojskiej. Obecnie zaniedbany. Po II wojnie światowej na podmokłych terenach nad Bystrzycą stworzono Park Ludowy. W jego południowo-wschodniej części znajduje się hala Lubelskich Targów Wschodnich.

[edytuj] Topografia

W centrum miasta znajdują się najstarsze dzielnice Lublina - Stare Miasto, Śródmieście (funkcje głównie turystyczne, handlowe i usługowe), Wieniawa i Czwartek (funkcje mieszkalne). Dookoła rozciągają się nowsze osiedla, budowane głównie w latach 1945-1989 - na północy jedne z największych osiedli mieszkaniowych - Czechów i Kalinowszczyzna, na zachodzie - Czuby i osiedla Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (położone wzdłuż ul. Zana), na wschodzie - Tatary i Bronowice. Na południu w bezpośrednim sąsiedztwie Zalewu Zemborzyckiego wybudowano Osiedle Nałkowskich. Najdalej wysunięte na wschód jest lubelskie osiedle Felin, znacznie oddalone od centrum miasta. Oprócz bloków mieszkalnych, mieści się tam część budynków Akademii Rolniczej i gospodarstwo hodowlane uczelni. W planach jest stworzenie tam parku technologicznego.

Przemysł skupia się głównie w części północno-wschodniej miasta (Zadębie, Majdan Tatarski) oraz w okolicach dworca kolejowego (na południu).

Osiedla domków jednorodzinnych (Zimne Doły, Ponikwoda, Osiedle Świt, Szerokie, Sławinek, Sławin, Botanik, Węglin, Konstantynów, Dziesiąta, Abramowice, Zemborzyce) przeplatają się wśród osiedli bloków mieszkalnych.

Tereny rekreacyjne skupiają się wokół Zalewu Zemborzyckiego i Starego Lasu.

Zwarty obszar stanowi teren Miasteczka Akademickiego UMCS wraz z przyległymi terenami innych lubelskich uczelni (KUL i Akademii Rolniczej. Około kilometr dalej znajduje się miasteczko Politechniki).

[edytuj] Demografia

W Lublinie mieszka 354 tysięcy mieszkańców, z czego kobiet jest 190 tysięcy, a mężczyzn 167 tysięcy. Dużą grupę niezaliczaną do populacji Lublina stanowią przyjezdni studenci. Według różnych szacunków w ciągu roku akademickiego jest ich ok. 95 tysięcy (84 tysiące studiuje na samych uczelniach państwowych i KUL).

W 2006 roku stopa bezrobocia w Lublinie wynosiła 10,8% (tendencja spadkowa).

Zmiana liczby ludności w ostatnich latach:

• 1970 - 238 500
• 1980 - 304 400
• 1990 - 351 400
• 2000 - 355 800
• 2004 - 355 998
• 2006 - 354 967 (dane wg GUS)

[edytuj] Transport

[edytuj] Tranzyt

Przez Lublin przebiegają dwie ważne drogi krajowe i międzynarodowe - droga nr 17 z Warszawy do Kijowa oraz droga nr 19 z Białegostoku do Rzeszowa i droga nr 82 z Lublina do Włodawy. Planowana jest także północna obwodnica miasta (z Konopnicy do osiedla Felin), która zlikwiduje problemy komunikacyjne w centrum miasta (szczególnie na tranzytowej trasie W-Z).

[edytuj] Komunikacja miejska

Zobacz więcej w osobnym artykule: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne (Lublin).

Komunikację miejską w Lublinie obsługuje komunalne Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Lublin Sp. z o. o. oraz prywatni przewoźnicy zrzeszeni w Autobusowym Konsorcjum Lubelskim. Lublin jest jednym z 3 miast w Polsce, w których jeżdżą trolejbusy (obecnie 8 linii). W Lublinie istnieje też ok. 45 linii autobusowych zwykłych, 4 linie autobusowe sezonowe, 1 linia autobusowa szkolna i 9 bezpłatnych linii hipermarketowych. Od dnia 29 marca 2007 roku przywrócona została również komunikacja nocna (3 linie).

Władze miasta stawiają na rozwój ekologicznej i oszczędnej trakcji trolejbusowej. Jesienią 2007 roku planowane jest oddanie do użytku trasy w ciągu ulic: Roztocze, Orkana, Armii Krajowej, Bohaterów Monte Cassino, Wileńskiej do Głębokiej. W najbliższych latach istniejąca trakcja ma zostać zmodernizowana, oprócz tego spodziewane jest przedłużenie istniejących tras: z terenów Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na Czuby, a także z Abramowic do Dominowa i z Majdanka do Felina.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Trolejbusy w Lublinie.

[edytuj] Kolej

Lublin jest ważnym węzłem kolejowym. Przez miasto przebiega linia kolejowa łącząca Warszawę z granicą państwa w Dorohusku, a dalej z Kijowem. Dwie inne linie wybiegają z Lublina w kierunkach: południowym (do Przeworska przez Stalową Wolę) oraz północnym (do Łukowa - obecnie nieużywana w ruchu pasażerskim).

Miasto posiada bezpośrednie połączenia kolejowe ze stolicą i większością większych miast w kraju, a także Berlinem, Kijowem i Odessą.

W granicach administracyjnych miasta znajdują się trzy dworce kolejowe: Główny, Lublin Północny, Lublin Zemborzyce, a także stacja towarowa Lublin Tatary. Dodatkowo istnieją 2 nieużywane przystanki kolejowe: Rudnik Przystanek i Lublin Zalew. W zachodniej części miasta, na jego granicy funkcjonuje przystanek kolejowy Stasin Polny.

Polskie Koleje Państwowe planują uruchomienie w Lublinie szybkiej kolei miejskiej, która łączyć będzie stację Lublin Główny z istniejącymi obecnie stacjami kolejowymi Lublin Północny, Lublin Zemborzyce, Rudnik Przystanek i Lublin Zemborzyce, a także z planowaną stacją kolejową Lublin Zachodni na lubelskich Czubach. Pociągi szybkiej kolei miejskiej miałyby też kursować do podlubelskich miejscowości (Nałęczowa, Świdnika), a także do planowanego Międzynarodowego Portu Lotniczego Lublin Niedźwiada.

[edytuj] Komunikacja autobusowa

Lublin jest ważnym węzłem komunikacji autobusowej. Posiada dwa dworce autobusowe: Dworzec Główny na Podzamczu (w centrum miasta) oraz Dworzec Południowy (obok Dworca Głównego PKP). Zdecydowana większość autobusów odjeżdża z Dworca Głównego - dworzec południowy utrzymuje jedynie połączenia do Świdnika oraz mniejszych miast w południowej części województwa lubelskiego. Połączenia autobusowe obsługiwane są przez PKS, Transped, Polski Express oraz firmy prywatne. Najważniejsze kierunki to: Warszawa (80 połączeń dziennie), Łódź (6), Kraków (21), Białystok (3), Lubliniec (1), Wrocław (2), Szczecin (1), Poznań (2), Gdańsk (1), Zakopane (5), Radom (30) Rzeszów (25), Krynica (1), Kielce (25), Częstochowa (3), Siedlce (8), Biała Podlaska (50), Puławy (80), Chełm (50), Zamość (60), Kraśnik (80), Przemyśl (10), Tarnobrzeg (5), Stalowa Wola (8). Z lubelskich dworców autobusowych odjeżdżają także autobusy do Londynu, Paryża, Rzymu, Lwowa, Łucka, Kijowa i Wiednia.

[edytuj] Lotnisko

Lublin nie ma żadnego lotniska ze stałymi połączeniami samolotowymi. W bezpośrednim sąsiedztwie istnieją w tej chwili dwa małe lotniska przeznaczone dla drobnego ruchu lotniczego - należące do Aeroklubu Lubelskiego lotnisko w Radawcu i lotnisko przy WSK PZL Świdnik. Lądują tam głównie awionetki i helikoptery.

Brak lotniska uniemożliwia Lublinowi dalszy rozwój gospodarczego, dlatego postanowiono by do 2010 roku powstało lotnisko w Świdniku. Lotnisko obsługiwać będzie większość tanich przewoźników. Dzięki temu Lublin zacznie przyciągać do siebie więcej inwestorów.

Zobacz:

• Międzynarodowy Port Lotniczy Lublin-Niedźwiada
• Aeroklub Lubelski w Radawcu

[edytuj] Nazwa

Nazwa znana jest już od najstarszych zapisków z 1228 roku (Lublin). Pochodzi ona od nazwy osobowej Lubla utworzonej od imienia Lubomir, poprzez dodanie dawniej pieszczotliwego przyrostka -la.^[1]

[edytuj] Historia

Lublin jest jednym z najstarszych miejsc osadnictwa w Polsce. Początki osadnictwa na terenie miasta sięgają VI wieku, kiedy to rozwinęła się osada położona na wzgórzu Czwartek (nazwa zapewne pochodzi od dnia targowego), która potem rozprzestrzeniła się na sąsiednie wzgórza - Zamkowe, Staromiejskie, Grodzisko (Stary Kirkut), Żmigród, Białkowskie. Na zamkowym wzgórzu w X wieku powstała budowla obronna, drewniana, potem murowana, która w XII w. zyskała miano kasztelanii. Nieopodal na Wzgórzu Staromiejskim powstało miasto.

Najstarszy kościół lubelski pw. Michała Archanioła miał (według legendy) wybudować w 1282 r. książę Leszek Czarny wracający ze zwycięskiej wyprawy na Jaćwingów. Kościół został rozebrany w XIX w. Po raz pierwszy wymieniany na piśmie w 1198 r., prawa miejskie na prawie magdeburskim Lublin uzyskał prawdopodobnie za czasów Bolesława Wstydliwego około 1257 roku. Akt lokacyjny jednak nie zachował się. Następnej udokumentowanej w postaci pergaminowego aktu lokacji dokonał Władysław I Łokietek 15 sierpnia 1317 roku.

W 1341 r. Kazimierz III Wielki odniósł pod Lublinem zwycięstwo nad Tatarami, a rok później wydał miastu kolejny przywilej lokacyjny, tzw. regulacyjny, na mocy którego miasto otoczono murami.

W 1474 r. Kazimierz Jagiellończyk ustanowił tu stolicę nowo powstałego województwa lubelskiego, wyodrębnionego z województwa sandomierskiego. W wiekach XV-XVI miasto przeżywało rozkwit dzięki szlakowi handlowemu znad Morza Czarnego na zachód Europy, czego efektem jest piękna lubelska starówka. W 1569 r. w Lublinie zawarto unię lubelską.

W połowie XVII w. Lublin uległ zniszczeniu w wyniku wojen (najazdy kozackie, potop szwedzki) oraz epidemii (5 tys. ofiar dżumy w 1630 r.).

W XVI i XVIIw. był tu główny ośrodek reformacji. Działała tu jedna z ważniejszych gmin braci polskich, której przedstawicielem był Jan Niemojewski, a ministrem zboru Marcin Czechowic. W Lublinie działał także zbór kalwiński, w którym kaznodzieją był m.in. Krzysztof Kraiński. W mieście w XVI w. pracowała już drukarnia żydowska, od ok. 1630 drukarnia polska, a od 1687 drukarnia jezuicka.

W XVII wieku na fali ogólnopolskich konfliktów narodowościowych i gospodarczego zastoju upadają słynne jarmarki lubelskie. Na skutek wojen i rewolt kozackich (1648-1650) z miasta emigruje większość kupców z Europy. W 1655 Lublin zostaje splądrowany przez wojska rosyjsko-kozackie, szczególnie ucierpiała w tym czasie dzielnica żydowska. W 1656 miasto łupią Szwedzi dopełniając aktu zniszczeń lubelskiej zabudowy i dziesiątkując populację. W 1686 roku zaczęto grać Hejnał Miasta Lublina. Kolejne lata przyczyniają się do dalszego upadku miasta głównie za sprawa trwającej wojny północnej (początek XVIII w.). W 1703 roku August II nadaje miastu przywilej zrównujący je w prawach do miasta Krakowa. Po wojnach północnych następuje okres rozbudowy miasta, głównie siedzib magnackich i dóbr kościelnych. Kształtuje się oblicze dzisiejszego Krakowskiego Przedmieścia i pl. Litewskiego jednak wciąż zabudowa miasta prezentuje się ubogo. Podczas polskiego oświecenia (1780) powstaje fundacja "Boni Ordinis" doprowadzając swym działaniem do restauracji kamienic miejskich i wybrukowania ulic, oraz odnowy ratusza.

W 1788 r., po 100 latach, odrodził się ruch protestancki, czego wyrazem była budowa kościoła św. Trójcy istniejącego do dzisiaj.

Po ogłoszeniu Konstytucji 3 Maja, przyjętej z entuzjazmem w mieście, Lublin posiadł swego pierwszego prezydenta - pana Teodora Gruell-Gretza, niezwykle zasłużonego rozwojowi miasta. W 1792 r. na rozkaz carycy Rosji Katarzyny II miasto zajęły wojska rosyjskie, kończąc okres krótkotrwałej prosperity.

Po III rozbiorze w 1795 miasto znalazło się pod panowaniem Austrii.

W 1809 r. miasto zostało włączone do Księstwa Warszawskiego. W 1815 znalazło się w Królestwie Kongresowym w zaborze rosyjskim, w 1837 zostało stolicą guberni.

Ludność miasta w 1873 wynosiła 28,9 tys. , a w 1897 wzrosła do 50,2 tys. W 1877 zbudowano pierwsze połączenie kolejowe. Podczas I wojny światowej rosyjski odwrót i zajęcie miasta przez wojska niemieckie i austro-węgierskie w lecie 1915 ostatecznie zakończyło rosyjskie rządy w mieście.

W 1918 r. założono Katolicki Uniwersytet Lubelski. Od listopada 1918 miasto ponownie znalazło się w niepodległej Polsce, ponownie stało się stolicą województwa. W 1939 liczy 120 tys mieszkańców. Od września 1939 do lipca 1944 miasto pod okupacją niemiecką. W czasie okupacji Niemcy utworzyli tu obóz koncentracyjny - Majdanek oraz getto dla ludności żydowskiej. Podczas Holokaustu zginęło około 40 tys. lubelskich Żydów, stanowiących przed 1939 ponad 1/3 ludności miasta. Zniknęło także całe tzw. Miasto Żydowskie, kompleks budynków wokół zamku, czyli 3/4 zabudowań staromiejskich i cała dzielnica Wieniawa, zamieszkała głównie przez Żydów. Ucierpiały także cmentarze żydowskie - na Wieniawie został całkowicie zdewastowany, oraz nowy cmentarz przy ul. Walecznych. Od 23 lipca 1944 przez następne 164 dni Lublin pełnił rolę stolicy komunistycznej Polski.

W okresie PRL nastąpił gwałtowny rozwój miasta. W 1944 powstał Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Zbudowano szereg zakładów przemysłowych, między innymi Fabrykę Samochodów Ciężarowych (FSC) i fabrykę helikopterów w pobliskim Świdniku (WSK PZL Świdnik). Do 1989 ludność miasta wzrosła ponad trzykrotnie w porównaniu do ludności przed 1939.

W lipcu 1980 w Lublinie i Świdniku miały miejsce pierwsze wielkie strajki robotnicze, które były zapowiedzią strajków na Wybrzeżu w sierpniu 1980 prowadzących do założenia Solidarności.

Od 2001 roku Lublin ma swoje miasto bliźniacze, jedyne o tej samej nazwie poza granicami Polski - Lublin w stanie Wisconsin, w USA.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Żydów w Lublinie.

[edytuj] Zabytki

• Brama Krakowska - brama wjazdowa na Stare Miasto, pozostałość murów obronnych z XIV wieku; zbudowana w stylu gotyckim, w XVIII wieku nadano jej rys barokowy. Codziennie w południe odgrywany jest z niej Hejnał Miasta Lublina
• Brama Grodzka - pierwotnie brama w murach miejskich, pod koniec XVIII wieku przebudowana wg projektu Dominika Merliniego na kamienicę z drogą prowadzącą ze Starego Miasta na zamek, obecny jej kształt pochodzi z XVIII wieku, aż do wojny łączyła Stare Miasto z dzielnicą żydowską.

• Zamek z Kaplicą Zamkową - pierwotnie zbudowany w XII wieku, w XIII wieku dobudowano do niego romański donżon (wieżę mieszkalno-obronną), wielokrotnie przebudowywany, podczas okupacji niemieckiej mieściło się tam więzienie, później na takie same cele Zamek zaadaptowało NKWD, dopiero w połowie lat 50. XX wieku powstało tu muzeum. Kaplica zamkowa pw. św. Trójcy wybudowana jako fundacja Kazimierza Wielkiego to jeden z najcenniejszych zabytków w Polsce, pokryty rusko-bizantyjskimi freskami z 1418 roku, powstałymi na zamówienie Władysława Jagiełły.

• Archikatedra - pierwotnie kościół jezuitów, zbudowany w latach 1586-1604, jeden z najstarszych barokowych kościołów poza Włochami, pierwszy rozpoczęty kościół barokowy w Polsce. Projektowany był przez Giovanniego Marię Barnardoniego i Giuseppe Brizio, architektów jezuickich. Po pożarze w 1752 roku przebudowany na późnobarokowy wg projektu jezuity Franciszka Koźmińskiego, w 1757-8 roku sklepienia pokryte freskami przez Józefa Mayera. Z wystroju XVII wieku zachował się wielki ołtarz, obrazy Franciszka Lekszyckiego, kompletny wystrój kaplicy Olelkowiczów-Słuckich ze stiukami przypisywanymi Janowi Baptyście Falconiemu oraz nagrobek Marcina Leśniowolskiego. Pozostałe elementy wystroju (malowidła, ołtarze, liczne obrazy, nagrobki) pochodzą z okresu odbudowy po pożarze w 1752 roku. Ponadto w kościele znajduje się gotycka chrzcielnica i epitafium poety Sebastiana Klonowica, przeniesione z rozebranego w XIX wieku kościoła farnego.
• Kościół Dominikanów - zbudowany w XIV wieku, obecny kształt zyskał po przebudowie w końcu XVI wieku (po katastrofalnym pożarze w roku 1575), z wyposażeniem w większości z II. poł. XVIII w. Przy kościele znajduje się 11 kaplic, z których najważniejsze to: kaplica Firlejów (ze sklepieniem w tzw. typie lubelskim) oraz symetryczna do niej kaplica Ossolińskich, na przedłużeniu prezbiterium kaplica Tyszkiewiczów (Św. Krzyża) z poł. XVII wieku, z monumentalnym freskiem przedstawiającym Sąd Ostateczny w kopule i stiukami Jana Batysty Falconiego oraz najmłodsza - MB Paryskiej z I. poł. XVIII w. Wewnątrz jednej z mniejszych kaplic (Szaniawskich) znajduje się pokaźny obraz przedstawiający pożar Lublina w 1719 roku. W kościele tym do kradzieży w 1991 roku przechowywana była jedna z największych na świecie relikwii Krzyża Św., najprawdopodobniej znajdująca się wcześniej kolejno w Jerozolimie, Konstantynopolu i Kijowie, a która do Lublina dotarła ok. 1420 roku.
• Kościół Bernardynów - pierwotnie późnogotycki, zbudowany w końcu XV wieku, przebudowany w latach 1602-1607 w tzw. typie lubelskim przez Jakuba Balina. W Kościele widnieje obraz Św. Tekli namalowany przez Marcina Dąbrowskiego w 1767 roku.
• Kościół Bernardynek, obecnie Jezuitów - wzniesiony ok. poł. XVII wieku, przebudowany w poł. XVIII po pożarze, wewnątrz malowidła i liczne obrazy z XVII-XVIII wieku.
• Kościół Św. Ducha - pierwotnie szpitalny, zbudowany w 1419 roku w stylu gotyckim, później wielokrotnie przebudowany, zwłaszcza w XVII wieku w tzw. typie lubelskim. Znajduje się w nim zespół ołtarzy późnobarokowych, otoczony kultem obraz Matki Bożej i liczne inne obrazy z XVII-XVIII wieku.
• Kościół Brygidek wzniesiony z fundacji Władysława Jagiełły jako wotum za zwycięstwo grunwaldzkie, zbudowany w latach 1412-1426. Gotycki, przekształcony na pocz. XVII wieku, na strychu zachowane gotyckie malowidła, w kościele ciekawy cykl obrazowy ukazujący żywot św. Brygidy Szwedzkiej, założycielki zakonu. Był to pierwszy klasztor brygidek na terenie Królestwa Polskiego. Na pocz. XVII wieku brygidki lubelskie rozprzestrzeniły się po wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej, zakładając nowe klasztory m.in. w Wilnie, Brześciu nad Bugiem, Samborze. Przy kościele duży klasztor z częściowo zachowanymi wnętrzami - m.in. piękny refektarz na parterze skrzydła południowego, ze stiukami w tzw. typie lubelskim.
• Kościół św. Mikołaja na Czwartku - wg tradycji najstarszy kościół Lublina, założony przez Mieszka I. Czwartek, jak wskazuje nazwa był osiedlem targowym, w którym w czwartki odbywały się targi. Kościół św. Mikołaja obsługiwał wczesnośredniowieczną osadę targową na Czwartku - wezwanie to jest częste w przypadku kościołów w dawnych osadach targowych. Obecny kościół murowany pochodzi z I poł. XVI wieku, w murach późnogotycki, przebudowany ok. 1603 roku w stylu tzw. renesansu lubelskiego i ponownie ok. 1620.
• Kościół pw. Św. Krzyża wraz z zespołem klasztornym Dominikanów Obserwantów, ob. KUL - pierwotny kościół powstał wg legendy w 1434 roku, kiedy to gdański kupiec Henryk próbował ukraść lubelską relikwię drzewa Krzyża Świętego z kościoła oo. Dominikanów. Pod osłoną nocy chciał wywieźć relikwię z miasta, ale już poza murami woły stanęły i nie chciały dalej ciągnąć wozu. Przerażony Henryk zawrócił do miasta, oddał relikwię, a następnie ufundował w miejscu cudownego zdarzenia drewniany kościół. Pierwotny kościół istniał do początku XVII wieku, kiedy to rajcy Lublina zapragnęli utworzyć w dużym już wówczas mieście drugą parafię, w związku z czym na miejscu starego drewnianego kościoła Św. Krzyża wystawili nowy, murowany. Do utworzenia drugiej parafii w Lublinie wówczas nie doszło, w zamian za to powiększono stan osobowy duchowieństwa lubelskiej fary św. Michała, a kościół Św. Krzyża pod koniec XVII wieku został przejęty przez Dominikanów Obserwatów, którzy wybudowali przy nim klasztor. Zakonnicy przebywali w tym miejscu do III rozbioru Polski, po którym rząd austriacki skasował "nieużyteczne" klasztory (pozostawiając tylko te, które np. prowadziły działalność szkolną, jak Pijarzy). Lubelski klasztor Dominikanów Obserwantów zamieniono na koszary, rozbudowując go znacznie. Koszary tzw. Świętokrzyskie (od wezwania kościoła)mieściły się w nim do pocz. lat 20tych XX wieku, kiedy to budynki oddano w użytkowanie nowo powstałemu Uniwersytetowi Lubelskiemu (ob. KUL), który mieści się tam do dziś. W latach międzywojennych budynki zespołu, zwłaszcza kościół, zostały odnowione i częściowo przebudowane pod kierunkiem i wg projektów Mariana Lalewicza
• Kościół pw. św. Michała Archanioła Wróćmy na główny trakt, który przebiegał UL. GRODZKĄ. Spacerując nią, również będziemy mijać KAMIENICE o tradycjach sięgających XV i XVI w. Nie przegapmy pl. Po Farze, którego nazwa przypomina o nieistniejącym KOŚCIELE FARNYM PW. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA. Do dziś na miejscu pozostały po nim jedynie ukryte w ziemi fundamenty, ale nadbudowane mury umożliwiają wyobrażenie sobie w przybliżeniu rzutu świątyni. Wokoło znajdował się także przykościelny cmentarz, po którym nie ma śladu, zachowana do dziś PLEBANIA, w której mieści się Młodzieżowy Dom Kultury (ul. Grodzka 11) oraz dom wikariuszy, czyli MANSJONARIA (obecnie własność prywatna). Natomiast przy murze na skarpie znajduje się dobry punkt widokowy, z którego rozciąga się PANORAMA obejmująca wzgórze zamkowe i okolice dawnego traktu na Litwę (punktem orientacyjnym jest kościół pw. św. Agnieszki). Z kolei na pobliskiej ul. Archidiakońskiej mieściła się szkoła parafialna.
• Kościół Karmelitów Trzewiczkowych
• Kościół pw. św. Wojciecha
• Kościół Karmelitów Bosych, ob. ratusz
• Kościół Karmelitanek pw. św. Józefa
• Kościół Karmelitanek pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
• Kościół Franciszkanów, ob. Salezjanów
• Kościół Augustianów, ob. parafialny pw. św. Agnieszki
• Kościół Kapucynów
• Kościół Reformatów
• Kościół i klasztor wizytek, ob. Centrum Kultury
• Teatr Stary - XIX-wieczny budynek w granicach Starego Miasta, początkowo mieścił się tam teatr, w XX wieku także kino, obecnie budynek popada w ruinę. Budynek został wpisany na listę 100 Najbardziej Zagrożonych Obiektów Światowej Straży Zabytków (WMW), programu Światowego Funduszu Zabytków (WMF).

• Trybunał Koronny - zbudowany pod koniec XIV wieku służył początkowo jako ratusz, od 1578 roku mieścił się w nim Trybunał Koronny, najwyższy sąd dla szlachty małopolskiej i ruskiej, w XVIII wieku przebudowany w stylu klasycystycznym przez Dominika Merliniego, obecnie znajduje się tam Urząd Stanu Cywilnego
• Brama Rybna - XV-wieczna brama prowadząca do Placu Rybnego, gdzie niegdyś odbywał się ożywiony handel.
• Plac po Farze - odrestaurowany plac z wyeksponowanymi fundamentami XIII-wiecznego kościoła farnego św. Michała.
• Stary cmentarz żydowski - ul. Sienna
• Nowy cmentarz żydowski - ul. Walecznych
• Jeszywas Chachmej Lublin - ul. Lubartowska 85
• Synagoga Chewra Nosim - ul. Lubartowska 8

Zobacz też: Synagogi Lublina

[edytuj] Gospodarka

[edytuj] Przemysł

Przemiany gospodarcze początku lat 90. XX w. sprawiły, że lubelskie przedsiębiorstwa państwowe zaczęły borykać się z problemami finansowymi. Ratunkiem dla nich miała być prywatyzacja. Jednak w większości przypadków problemy spółek nie skończyły się, a wręcz przeciwnie.

Likwidacji uległa m.in. Odlewnia Ursus. Fabryka Samochodów Ciężarowych została kupiona przez koreański koncern Daewoo. Kiepska koniunktura na azjatyckich rynkach spowodowała problemy finansowe spółki także w Polsce. Firma Deawoo Motor Polska z siedzibą w Lublinie upadła. Większość pracowników została zwolniona. Fabrykę kupiła rosyjska spółka Intrall. Obecnie zatrudnienie w zakładzie wzrasta. Firma produkuje m.in. samochody dostawcze marki Lublin.

Swoją siedzibę ma tu także fabryka maszyn rolniczych Sipma i producent drzwi, firma Pol-Skone.

W Lublinie działają także firmy farmaceutyczne (wytwórnia surowic i szczepionek BIOMED oraz Polfa Lublin), chemiczne i spożywcze. Wśród tych ostatnich są m.in. dwie spółki giełdowe - Eldorado S.A. i Polmos Lublin S.A. należący do biznesmena, Janusza Palikota. Prężnie działa także wytwórnia makaronów i płatków śniadaniowych Lubella, a także producent słodyczy, firma Solidarność. W Lublinie działa też producent preparatów ziołowych, Herbapol, jeden z największych browarów w Polsce, Perła, należąca do spółki Polski Cukier cukrownia, oddział POCH Polskie Odczynniki Chemiczne, a także Zakłady Tytoniowe w Lublinie

Pomimo takiej ilości zakładów produkcyjnych, największym pracodawcą w mieście jest Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.

[edytuj] Handel i usługi

W związku z trudnościami finansowymi lokalnych przedsiębiorstw, dużo dynamiczniej rozwija się w Lublinie handel. Swoje sklepy otworzyły tu największe sieci w Europie, m.in.:

• E.Leclerc (2 sklepy)
• Makro Cash and Carry
• MediaMarkt
• OBI (2 sklepy)
• Real {2 sklepy)-1 w budowie
• Tesco
• Komfort (2 sklepy)
• PEPCO
• Champion (3 sklepy)
• Lidl (2 sklepy)
• Plus (1 sklep)
• Jysk (3 sklepy)
• Gala {2 sklepy)
• Carrefour = w budowie
• Castorama = w budowie
• Praktiker = w budowie
• Decathlon = w budowie
• Alma Market = w budowie
• IKEA = planowany
• Leroy Merlin =planowany
• Selgros Cash and Carry = planowany

Z polskich sieci handlowych swoje sklepy otworzyły tu m.in:

• Galeria Centrum
• Biedronka (10 sklepów)
• Groszek
• Stokrotka (10 sklepów)
• Społem (30 sklepów)
• Aldik (10 sklepów)
• RTV Euro AGD (3 sklepy)
• EMPiK (2 salony)

Główną ulicą handlową Lublina jest Krakowskie Przedmieście. W latach 90. powstało tam wiele butików i ekskluzywnych sklepów, m.in. Galeria Centrum. Poza Śródmieściem funkcjonuje kilka centrów handlowych: m. in. przy ul. Tomasza Zana, al. Spółdzielczości Pracy oraz Alei Kraśnickiej.

Trwa budowa centrum handlowo-rozrywkowo-konferencyjnego Plaza przy ul. Lipowej i biudowa centrum handlowo-rozrywkowego w okolicach dzielnicy Felin, Felicity. W planach jest budowa galerii handlowej Galeria Witosa. Przy ul. Turystycznej ma powstać kolejny hipermarket z branży budowlanej. Przy ul. Fabrycznej dobiega końca budowa nowego centrum budowlanego.

[edytuj] Inwestycje zagraniczne

Najwięcej zainwestowali w Lublinie Niemcy (w handel i technikę sanitarną) i Amerykanie (w żywność, handel i nowe technologie). Francuzi są obecni w branży spożywczej i turystycznej. Wyłącznie handlem zainteresowani są Brytyjczycy. Holendrzy inwestują w przemysł farmaceutyczny i turystyczny, Czesi w chemiczny. Belgijskie inwestycje ukierunkowane są na budownictwo, włoskie zaś na przemysł maszynowy. Rosjanie są zainteresowani przemysłem samochodowym. W mieście obecni są także Szwedzi, Norwegowie i Duńczycy.

[edytuj] Międzynarodowe Targi Lubelskie

Lublin jest znanym miastem wystawienniczym. Od lat organizowane są tu liczne imprezy targowe, szczególnie popularne ze względu na bliskie sąsiedztwo wschodniej granicy. W nowoczesnej hali wystawienniczej w Parku Ludowym odbywają się m.in. targi samochodowe, turystyczne, edukacyjne, ślubne i budowlane.

Zobacz:

• Strona internetowa Międzynarodowych Targów Lubelskich

[edytuj] Władze samorządowe

Na czele powiatu Lublin stoi prezydent miasta, Adam Wasilewski. Wraz z 4 zastępcami stanowi on organ wykonawczy. Organem ustawodawczym jest Rada Miasta składająca się z 31 radnych (na czele z przewodniczącym - Piotrem Dreherem).

Rada Miasta uchwala budżet. W 2007 roku budżet Lublina przekroczy barierę 1 mld zł.

23 lutego 2006 Rada Miasta zniosła dotychczasowe osiedla, tworząc dzielnice. W ten sposób ujednolicono podział miasta na jednostki pomocnicze. Lublin dzieli się odtąd na 27 dzielnic.

[edytuj] Posłowie i Senatorowie z Lublina

• Jerzy Bielecki, PiS
• Bolesław Borysiuk, Samoobrona
• Alina Gut, Samoobrona
• Włodzimierz Karpiński, PO
• Grzegorz Kurczuk, SLD
• Jan Łopata, PSL
• Andrzej Mańka, LPR
• Gabriela Masłowska, LPR
• Krzysztof Michałkiewicz, PiS
• Janusz Palikot, PO
• Małgorzata Sadurska, PiS
• Henryk Smolarz, PSL
• Jarosław Stawiarski, PiS (zastąpił Elżbietę Kruk)
• Wojciech Wilk, PO
• Jarosław Żaczek, PiS
• Ryszard Bender, LPR
• Krzysztof Cugowski (niezrzeszony, wystąpił z PiS po zawiązaniu koalicji z Samoobroną)
• Roman Wierzbicki, PiS

[edytuj] Edukacja

Pierwsza uczelnia wyższa w Lublinie powstała już w XVII wieku. Było nią istniejące w latach 1644-1686 przy klasztorze ojców dominikanów Studium Generale, mające prawo nadawania stopni lektora oraz bakałarza filozofii i teologii (w dzisiejszej terminologii: magister i doktor). Pierwszym rektorem (regensem) był świątobliwy o. Paweł Ruszel OP.

Pierwszą uczelnią założoną w XX wieku (rok 1918) był Katolicki Uniwersytet Lubelski. Uruchomienie tej uczelni przez ks. Idziego Radziszewskiego spowodowało ożywienie niewielkiego miasta, napływ wybitnych naukowców (głównie ze Lwowa i Krakowa) i studentów. Życie akademickie jeszcze dynamiczniej zaczęło rozwijać się po II wojnie światowej, gdy - jako przeciwwaga dla katolickiej uczelni - w 1944 roku powołany został do istnienia Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. To właśnie z tej uczelni państwowej wyodrębniły się później kolejne lubelskie szkoły wyższe (Akademia Medyczna i Akademia Rolnicza). Lata 90. przyniosły bardzo dynamiczny rozwój uczelni prywatnych.

Lubelskie uczelnie:

• Akademia Medyczna w Lublinie – http://www.am.lublin.pl/
• Akademia Rolnicza w Lublinie – http://www.ar.lublin.pl/
• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – http://www.kul.lublin.pl/
• Lubelska Szkoła Biznesu – http://www.lbs.pl/
• Lubelska Szkoła Wyższa im. Króla Władysława Jagiełły – http://www.lsb.edu.pl/
• Politechnika Lubelska – http://www.pollub.pl/
• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – http://www.umcs.lublin.pl/
• Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie – http://www.wsei.lublin.pl/
• Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Lublinie – http://www.wsns.lublin.pl/
• Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji – http://www.wspa.lublin.pl/
• Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza im. Wincentego Pola w Lublinie – http://www.wssp.edu.pl/
• Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Alojzego Szubartowskiego

[edytuj] Kultura

[edytuj] Centrum Kultury w Lublinie

Jedna z największych samorządowych instytucji kulturalno-edukacyjnych Lublina. Swoją siedzibę ma w późnobarokowym kompleksie poklasztorny ss. Wizytek, zlokalizowanym w samym centrum miasta.

Organizator, m.in. Międzynarodowego Festiwalu "Konfrontacje Teatralne", Międzynarodowych Spotkań Teatrów Tańca oraz lubelskich edycji imprez filmowych: "Euroshorts", "Jutro Filmu". Bierze czynny udział w animacji życia kulturalnego miasta. Organizuje koncerty, spektakle teatralne oraz cykliczne spotkania i wykłady z zaproszonymi gośćmi oraz zajęcia warsztatowe dla dzieci i młodzieży.

W Centrum działa m.in. Galeria Biała, Ośrodek Sztuki Performance, Teatr Provisorium, Kompania Teatr, Kinoteatr Projekt, Lubelski Teatr Tańca, Studium Kultury, Pracownia Słowa i Zespół Taneczny "Rytm". Centrum Kultury jest także wydawcą Lubelskiego Informatora Kulturalnego ZOOM, który prezentuje wszystkie najważniejsze imprezy kulturalne i rozrywkowe w mieście.

W budynku mieści się również: Kawiarnia Artystyczna "Hades" i Klub-Kawiarnia "Centrala"

Zobacz:

• Strona internetowa Centrum Kultury w Lublinie

[edytuj] Akademickie Centrum Kultury

Informacje na temat Akademickiego Centrum Kultury znajdziesz w haśle: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.

Zobacz:

• Strona internetowa Akademickiego Centrum Kultury

[edytuj] Wojewódzki Ośrodek Kultury

Instytucja, która animuje kulturę w całym lubelskim regionie. Zwraca szczególną uwagę na kulturę ludową Lubelszczyzny. Organizuje m.in. Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym.

Zobacz:

• Strona internetowa Wojewódzkiego Ośrodka Kultury

[edytuj] Galerie

• Galeria Biała
• Galeria Gardzienice
• Galerie Biura Wystaw Artystycznych: Labirynt i Grodzka
• Galeria KONT

[edytuj] Muzea

• Muzeum Lubelskie na Zamku - arcydzieła malarstwa, rekwizyty dotyczące kultury ludowej regionu, wystawy czasowe
  • Muzeum Historii Miasta Lublina w Bramie Krakowskiej - wystawy dotyczące historii Lublina
  • Muzeum Martyrologii "Pod Zegarem" w dawnym areszcie śledczym Gestapo
  • Dworek Wincentego Pola - wystawy dotyczące poety i jego zainteresowań, m.in. geografii
  • Muzeum Literackie im. Józefa Czechowicza - zbiory dotyczące pisarza i innych twórców związanych z Lubelszczyzną
• Izba Pamięci Drukarstwa Polskiego
• Izba Pamięci Żydów Lublina
• Muzeum Archidiecezjalne Sztuki Religijnej
• Muzeum Cefarmu - wystawy dotyczące farmacji
• Państwowe Muzeum na Majdanku (patrz: Majdanek)
• Muzeum UMCS
• Muzeum Wsi Lubelskiej

[edytuj] Teatry

• Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie - http://www.teatrosterwy.pl
• Teatr Lalki i Aktora im. Hansa Christiana Andersena - http://www.teatrandersena.pl
• Teatr Muzyczny w Lublinie - http://www.teatrmuzyczny.eu
• Lubelski Teatr Tańca - http://www.ltt.art.pl
• Teatr Kameralny
• Teatr Pantomimy w Lublinie

Zobacz też: Kultura alternatywna (Teatry alternatywne Lublina)

[edytuj] Filharmonie

• Państwowa Filharmonia Lubelska im. H. Wieniawskiego http://www.filharmonialubelska.pl/
• Lubelska Orkiestra Kameralna

[edytuj] Festiwale

• Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Konfrontacje" organizowany przez Centrum Kultury w Lublinie - http://www.konfrontacje.pl
• Międzynarodowe Lubelskie Spotkania Teatrów Tańca organizowane przez Centrum Kultury w Lublinie
• Międzynarodowe Dni Filmu Dokumentalnego "Rozstaje Europy" organizowane przez Akademickie Centrum Kultury - http://www.rozstaje.ack.lublin.pl
• Festiwal Kultury Alternatywnej "ZdaErzenia" organizowany przez Akademickie Centrum Kultury - http://www.zdaerzenia.serpent.pl
• Festiwal "Prowokacje" - http://www.prowokacje.pl
• Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne im. Ignacego Wachowiaka organizowane przez Zespół Pieśni i Tańca "Lublin" im. Wandy Kaniorowej w Lublinie - http://www.zpit.lublin.pl/

[edytuj] Kultura alternatywna

Rozwój kultury alternatywnej w Lublinie jest bardzo dynamiczny. Lata 70. przyniosły takie projekty alternatywne jak chociażby Teatr Gong 2, czy Scena Plastyczna KUL. W Lublinie powstał także Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN - prężnie działająca instytucja kulturalna, która w swoich projektach bardzo często odnosi się do historii miasta związanej z koegzystencją trzech kultur. W Lublinie rozwija się także sztuka performance. Ważnym elementem teatru alternatywnego jest Teatr Provisorium i Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice w Lublinie, finansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

[edytuj] Życie nocne

Życie nocne miasta ogranicza się do jego centrum i Miasteczka Akademickiego. Tam jest najwięcej w mieście lokali, pubów i dyskotek. Życie nocne miasta, choć bogate, napotyka na szereg problemów, lecz ostatnio uruchomiona została nocna komunikacja miejska. Do najpopularniejszych klubów należą: MC, Sema4, Czekolada, Klub 68, Graffiti, Oranżada, D-sign, Hades, Ego, Centrala oraz inne kluby, które jednak nie są już aż tak popularne. Wśród studentów i młodych magistrów najbardziej popularnym klubem jest Czekolada oraz Klub 68, Oranżada i Ego. Natomiast główną klientelą Megido i Graffiti jest młodzież z liceum.

[edytuj] Związani z Lublinem

Z tym tematem związana jest kategoria: ludzie związani z Lublinem.

• Abel, metropolita prawosławny
• Franciszka Arnsztajnowa, poetka
• Jacek Bąk, piłkarz
• Biernat z Lublina, autor bajek
• Bolesław Bierut, działacz komunistyczny, przywódca Polski Ludowej
• Ludwik Christians, adwokat, poseł, prezes PCK
• Wiesław Chrzanowski, polityk, marszałek Sejmu, profesor KUL
• Elżbieta Cichla-Czarniawska, poetka i pisarka
• Krzysztof Cugowski, piosenkarz, lider zespołu Budka Suflera
• Władysław Czachórski, malarz, urodzony w Lublinie w 1850 roku
• Józef Czechowicz, poeta
• Mieczysław Czechowicz, aktor, urodzony w Lublinie w 1930, zm. 1991, znany m.in. z Kabaretu Starszych Panów i jako głos Misia Uszatka
• Robert Dados, sportowiec
• Zyta Gilowska, polityk, wicepremier i minister finansów
• ks. Kazimierz Gostyński, nauczyciel, działacz ruchu harcerskiego, błogosławiony Kościoła katolickiego
• ks. Wincenty Granat, pisarz, teolog, rektor KUL
• Kazimierz Grześkowiak, artysta estradowy, pisarz
• Władysław Stefan Grzyb, klikon miejski, jeden z 25 najlepszych na świecie
• Edward Hartwig, fotograf
• Julia Hartwig, poetka i tłumaczka
• Szloma Herszenhorn, lekarz, działacz społeczny
• rabin Jakub Icchak Horowic, znany jako "Widzący z Lublina" (1745-1815)
• ks. Józef Iwanicki, filozof, rektor KUL
• Jerzy Janiszewski, dziennikarz muzyczny
• Janusz Józefowicz, choreograf, aktor, scenarzysta i reżyser
• Zygmunt Kałużyński, krytyk filmowy, publicysta, dziennikarz
• Urszula Kasprzak, piosenkarka
• Sebastian Klonowic, poeta i pisarz
• Jerzy Kłoczowski, historyk
• Jan Kochanowski, poeta
• Onufry Koszarny, trębacz miejski
• Beata Kozidrak, wokalistka zespołu Bajm
• o. Mieczysław Albert Krąpiec, filozof, rektor KUL
• Ireneusz Krosny, aktor, mim
• Grzegorz Kurczuk, były minister sprawiedliwości, poseł SLD
• Robert Kuśmirowski, artysta plastyk, laureat paszportu Polityki za 2005 rok
• Adam Lerue, rysownik i malarz
• Janusz Lewandowski, członek Parlamentu Europejskiego, były minister prywatyzacji - urodzony w Lublinie w 1951 roku
• Bohdan Łazuka, aktor, urodzony w Lublinie w 1938
• Leszek Mądzik, reżyser teatralny i scenograf
• Lesław Paga, ekonomista, jeden z twórców Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie
• Józef Pankiewicz, malarz, urodzony w Lublinie (1866-1940)
• Ziemowit Jacek Pietraś, prawnik, profesor UMCS
• Zdzisław Podkański, polityk, europarlamentarzysta
• Wincenty Pol, pisarz i geograf, urodzony w Lublinie (1807-1872)
• Stanisław Kostka Potocki
• Grzegorz Leopold Seidler, prawnik, rektor UMCS
• Izabella Sierakowska, posłanka z SdPL
• Wiesław Skrzydło, prawnik, rektor UMCS
• Szalom Szachna, rabin, talmudysta i uczony
• Majer Szapira, rabin, założyciel jesziwy Jeszywas Chachmej Lublin
• Stanisław Wielgus, wieloletni rektor KUL
• Henryk Wieniawski, polski skrzypek i kompozytor, urodzony w Lublinie (1835-1880)
• Henryk Wiercieński, uczestnik powstania styczniowego, publicysta
• Tadeusz Wilgat, polski geograf, hydrogeograf, społecznik
• Karol Wojtyła, papież Jan Paweł II , wieloletni wykładowca KUL
• Marcin Wójcik, Michał Wójcik, kabaret Ani Mru Mru
• Johannes Zukertort, niemiecki szachista polskiego pochodzenia
• Władysław Żmuda, piłkarz, jeden z "Orłów Górskiego"

Znana jest także lubelska dynastia chasydzka, której założycielem był cadyk Lejb Jehuda Eiger.

Więcej o ludziach związanych z Lublinem znajdziesz tu [[1]].

[edytuj] Media

• Telewizja Polska Oddział w Lublinie - TVP3 Lublin
• Polskie Radio Lublin
• Radio Puls Złote Przeboje
• Radio Eska Lublin
• Radio eR (dawniej Radio Plus Lublin)
• Akademickie Radio Centrum (własność UMCS)
• Kurier Lubelski
• Dziennik Wschodni
• Gazeta Wyborcza Lublin
• Nowy Tydzień
• Lubelski Informator Kulturalny ZOOM
• Lubelski Sport Express
• Nasze Miasto Lublin Lubelska Gazeta Bezpłatna
• Portal Studencki Miasto Studentów MiastoStudentów.pl

[edytuj] Sport

• piłka nożna:
  • Motor Lublin - http://www.motorlublin.com/
  • Lublinianka - http://lublinianka.net
  • Juniorzy Młodsi Lublinianka - http://www.lublinianka90.republika.pl/
  • Stowarzyszenie Młodzieży Viking Lublinianka - http://www.vikinglublinianka.glt.pl/
  • Koziołek Lublin
  • "KP Wieniawa Lublin"- http://www.kpwieniawa.lublin.pl/
• piłka ręczna:
  • SPR Safo ICom Lublin - http://www.spr.lublin.pl/
  • UTS Orlik - http://www.orlik.lublin.pl/
• koszykówka:
  • Start AZS Lublin - http://www.start.e-basket.pl/
• rugby:
  • KS Budowlani - http://www.ksbudowlani.com/
• pływanie:
  • KS Lublinianka - http://www.republika.pl/mtplublinianka/
  • UTS Orlik - http://www.orlik.lublin.pl/
• żużel:
  • Towarzystwo Żużlowe Lublin - http://www.tzlublin.com/
• kolarstwo szosowe:
  • Lubelskie Towarzystwo Cyklistów - http://www.ltc.lublin.pl/
• skoki narciarskie:
  • Skocznia narciarska - Krokiewka - http://skocznia.lublin.w.interia.pl/

• Akademicki Związek Sportowy - http://www.azs.umcs.lublin.pl/

[edytuj] Galeria

Fragment zabudowy staromiejskiej	Brama Krakowska	Brama Grodzka	Plac po Farze
Studnia z XVII w. przy kościele pw. św. Agnieszki	Zamek, przebudowany w XIX w.	Zamek	Plac Zamkowy
Plac Zamkowy nocą.	Jeszywas Chachmej Lublin	Archikatedra lubelska	Brama "nowego" cmentarza żydowskiego
"Nowy" cmentarz żydowski	Dworek Kościuszków w Ogrodzie Botanicznym	Dworzec PKP	Pomnik Józefa Piłsudskiego na Placu Litewskim
Trybunał Koronny	Obóz koncentracyjny na Majdanku - mauzoleum	Ruiny Pałacu Tęczyńskich w Lublinie - Jakubowicach Murowanych

[edytuj] Bibliografia

Wybrane pozycje:

• Historia Lublina w zarysie 1317-1968 - praca zbiorowa pod redakcją Henryka Zinsa; Lublin 1972.
• Historia miasta Lublina : informator do wystawy stałej w Muzeum Historii Miasta Lublina - Jadwiga Chmielak, Grażyna Jakimińska, Marta Polańska; Lublin 2000
• Materiały do historii miasta Lublina 1317-1792 - Jan Riabinin; Lublin 1938
• Lublin : dzieje miasta. T. 2, XIX i XX wiek - Tadeusz Radzik; Lublin 2000
• Lublin wczesnośredniowieczny - Andrzej Rozwałka, Rafał Niedźwiadek, Marek Stasiak; 2006, ISBN 8374360548
• Lublin w dziejach najnowszych - Waldemar Kozyra; Lublin 2002
• Żydzi w Lublinie : materiały do dziejów społeczności żydowskiej Lublina - praca zbiorowa pod redakcją Tadeusza Radzika; Lublin 1995
• Polska Lubelska 1944 - Tadeusz Żenczykowski, 1987, ISBN: 83-86225-45-9
• Lublin. Pamięć i pamiątki - oprac. J. Kliszewska, J. Kus, wydawca: Archiwum Państwowe

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona Urzędu Miasta
• Plan Lublina
• Mapa Lublina online
• MPK Lublin Sp. z o. o.
• Portal Ekonomiczno Informacyjny
• Portal informacyjny "Koziołek"
• Strona Hufca Lublin Związku Harcerstwa Polskiego
• Serwis informacyjny Euroregionu Bug
• Strona o mieście - nieaktualizowana
• Informacje z lubelskiego
• Lubelski Serwis Informacyjny
• Obejrzyj film o Lublinie
• Regionalne Centrum Informacji Europejskiej
• Izba Skarbowa w Lublinie
• Międzynarodowe Targi Lubelskie
• Teatr NN - światło z przeszłości miasta
• wortal "Lublin - Pamięć Miejsca"
• Klub Imprez na Orientację "INOCHODZIEC" w Lublinie
• Lublin w projekcie literackim Moje Miasto
• Biuro Aktywizacji Bezrobotnych Caritas Archidiecezji Lubelskiej

• Zabytki i muzea
  • Muzeum Lubelskie - zamek z kaplicą św. Trójcy
  • Muzeum na Majdanku
  • Muzeum Archidiecezjalne Sztuki Religijnej w Lublinie
  • Pomniki Lublina
  • Synagoga w Lublinie
  • Cmentarze żydowskie

• Związki wyznaniowe
  • Parafia Ewangelicko-Augsburska (luterańska) w Lublinie
  • Parafia Greckokatolicka w Lublinie
  • Dominikanie w Lublinie
  • Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska

• Organizacje - Towarzystwa
  • Lubelskie Towarzystwo Ekologicznej Komunikacji
  • Organizacja Monarchistów Polskich oddział Lublin
  • Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii w Lublinie