Choroba Parkinsona

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

	Choroba Parkinsona
(Paralysis agitans)
ICD-10:	G20
G20.0 {{{X.0}}}
G20.1 {{{X.1}}}
G20.2 {{{X.2}}}
G20.3 {{{X.3}}}
G20.4 {{{X.4}}}
G20.5 {{{X.5}}}
G20.6 {{{X.6}}}
G20.7 {{{X.7}}}
G20.8 {{{X.8}}}
G20.9 {{{X.9}}}

Choroba Parkinsona (po łac. Morbus Parkinsoni) (w skrócie PD - Parkinson's Disease) jest to samoistna, powoli postępująca, zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego układu nerwowego, należąca do tzw. chorób układu pozapiramidowego. Nazwa choroby pochodzi od londyńskiego lekarza Jamesa Parkinsona, który jako pierwszy w 1817 roku rozpoznał i opisał objawy tego schorzenia i praca "An Essay on the Shaking Palsy" była punktem wyjścia dla wszystkich późniejszych badań. Podłoże anatomiczne i biochemiczne tego schorzenia poznano w latach 60. XX wieku.
Dawna, przestarzała nazwa choroby to drżączka poraźna (łac. Paralysis agitans).

[edytuj] Przyczyny

	Parkinsonizm wtórny
()
ICD-10:	G21
G21.0 {{{X.0}}}
G21.1 {{{X.1}}}
G21.2 {{{X.2}}}
G21.3 {{{X.3}}}
G21.4 {{{X.4}}}
G21.5 {{{X.5}}}
G21.6 {{{X.6}}}
G21.7 {{{X.7}}}
G21.8 {{{X.8}}}
G21.9 {{{X.9}}}

W przypadku znanych przyczyn, mówimy o parkinsonizmie wtórnym. Do objawów chorobowych dochodzi z powodu zmian zwyrodnieniowych komórek nerwowych w istocie czarnej (łac. substantia nigra). Znajduje się ona w rejonie mózgu nazywanym jądrami podstawy. Neurony istoty czarnej wytwarzają neurotransmiter - dopaminę, stąd nazywamy je neuronami dopaminergicznymi. Konsekwencją niedobru dopaminy (ok. 70-80%) jest zaburzenie funkcji tych neuronów. Jednak czynnik wywołujący te zmiany zwyrodnieniowe do chwili obecnej (2003) nie został wykryty. Wyniki badań wskazują na:

genetyczne czynniki usposabiające do zachorowania
dziedziczenie choroby Parkinsona (tylko w niewielkim odsetku przypadków)
neurotoksyny znajdujące się w środowisku zewnętrznym, działające uszkadzająco na komórki istoty czarnej (tlenek węgla, mangan, neuroleptyki, MPTP)
infekcyjne (parkinsonizm pozapalny)
urazy (wielokrotne, np. u bokserów)

Choroba Parkinsona dotyczy 1% populacji ludzi od 40 - 60 roku życia, ale zdarza się również u ludzi młodszych.

[edytuj] Główne objawy

Objawy choroby Parkinsona pojawiają się i narastają powoli i stopniowo w ciągu kilkunastu lat. Początkowo chorzy zauważają pewne spowolnienie ruchowe i jakby niezgrabność w ruchach, pojawiają się zaburzenia pisania (mikrografizm - bardzo drobne pismo). Spowolnieniu ulegają procesy psychiczne. Niekiedy chorzy sądzą, iż są to objawy zmian reumatycznych lub po prostu starszego wieku. Jednak po pewnym czasie osoby chore na chorobę Parkinsona zauważają u siebie zaburzenia równowagi lub trudności z wykonywaniem takich prostych czynności jak wstawanie z krzesła czy z łóżka. Na tym etapie choroby pacjent z reguły zjawia się u lekarza.

bradykinezja - spowolnienie i zubożenie ruchów, szczególnie trudności z wykonywaniem ruchów precyzyjnych; chód szurający, drobnymi kroczkami;
akinezja (trudności w rozpoczęciu ruchów);
sztywność mięśniowa (plastyczne zwiększenie napięcia mięśniowego, twarz maskowata);
drżenie spoczynkowe;
niestabilność postawy;
- propulsja (tendencja do padania do przodu);
- retropulsja (ku tyłowi);
- lateropulsja (w bok);
objawy wegetatywne (ślinotok, łojotok, napadowe pocenie się);
przodopochylenie tułowia (spowodowane znacznie wzmożonym napięciem mięśniowym);
zaburzenia chodu: małe, szurające kroczki i brak fizjologicznych współruchów (balansowania kończyn górnych);
zaburzenia równowagi, związane z utratą odruchów postawnych i przemieszczeniem środka ciężkości ciała - u chorych z chorobą Parkinsona często zdarzają się upadki;
niewyraźna, cicha mowa;
trudności w połykaniu (rzadko);
brak mimiki twarzy;
rzadkie mruganie;
spowolniony przebieg procesów psychicznych, osłabiona pamięć i zdolność przypominania.

Do objawów klasycznych zalicza się: drżenie, wzmożone napięcie mięśni (plastyczne) i spowolnienie ruchowe.

[edytuj] Przebieg i rokowanie

Przebieg choroby jest zwykle powolny, wieloletni i postępujący, mimo skrupulatnego leczenia po pewnym czasie doprowadza do inwalidztwa. Choroba nie jest śmiertelna, lecz pogarsza jakość życia.

[edytuj] Leczenie

Jest kilka grup leków stosowanych w terapii tej choroby.
Zasadniczym jest L-DOPA. Jest to związek chemiczny, który może przechodzić z krwi do mózgu i w mózgu jest przetwarzany w dopaminę. L-DOPA jest rozkładana w tkankach obwodowych, zanim zdąży dotrzeć do mózgu, z drugiej strony nie jest możliwe podawanie większych dawek leku, ponieważ powoduje to nasilone objawy uboczne. Rozwiązaniem jest podawanie łączne z L-DOPĄ jakiegoś inhibitora enzymu dopa-dekarboksylazy. W ten sposób większa dawka leku ma szanse zadziałać w mózgu. Głównymi powikłaniami stosowania preparatów lewodopy są tzw. zespoły on-off charakteryzujące się występowaniem znacznej hipokinezy w momencie obniżania się stężenia leku we krwi, przeplatanej hiperkinezami (ruchy mimowolne) na szczycie dawki. Innym powikłaniem jest występowanie zaburzeń psychicznych w przypadku stosowania dużych dawek leku. Inne leki:

Amantadyna - lek zwiększający uwalnianie endogennej dopaminy.
Agoniści receptorów dopaminowych - bromokryptyna.
Inhibitory MAO - hamujące rozkład dopaminy - selegilina.
Inhibitory COMT (katecholo-o-metylotransferazy) - entakapon, tolkapon.
Leki antycholinoergiczne.
Propranolol

Innymi możliwościami leczenia są:

muzykoterapia - przede wszystkim taniec,
operacyjne - uszkadzanie gałki bladej i jąder wzgórza,
wszczepienie elektrostymulatora w zidentyfikowane ognisko w mózgu (prace pionierskie obecnie - tylko wobec zaawansowanej formy choroby).

[edytuj] Grupy wsparcia

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Choroba Parkinsona

W Polsce pomocą dla osób chorych na chorobę Parkinsona i ich opiekunów zajmują się stowarzyszenia i koła samopomocowe. Istnieje również Fundacja "Żyć z Chorobą Parkinsona".

11 kwietnia - Światowy Dzień Choroby Parkinsona