Cyfra
Z Wikipedii
Cyfra – umowny znak pisarski służący do zapisywania liczb. Już w trzecim tysiącleciu p.n.e. używano w Egipcie hieroglifów do oznaczania jednostek, dziesiątek i tak dalej aż do 10000000. Innych cyfr używano w Babilonii, jeszcze innych w starożytnej Grecji i Rzymie. Rozpowszechnione obecnie tak zwane cyfry arabskie pochodzą naprawdę z Indii. Arabowie tylko sprowadzili je z Indii do Europy - między X a XIII w.
Liczba znaków służących do zapisu jest zależna od systemu liczbowego i przyjętego sposobu zapisu. 10 w systemie dziesiętnym, 16 - w szesnastkowym, ale w rzymskim już tylko siedem (I, V, X, L, C, D, M).
W niektórych systemach do zapisu liczb służyły kolejne litery alfabetu, najpierw dla pierwszej pozycji, a potem dalej dla drugiej i następnych - "1" i "10" zapisywano innymi znakami. Taki zapis stosowano np. w alfabetach : hebrajskim i starosłowiańskim (głagolica).
Cyfry były składnikiem wielu pism. Wyróżniamy między innymi:
- cyfry arabskie
- cyfry ormiańskie
- cyfry chińskie
- cyfry cyrylickie (słowiańskie)
- cyfry egipskie hieroglificzne
- cyfry etruskie
- cyfry greckie (starogreckie)
- cyfry Majów
- cyfry hebrajskie
- cyfry rzymskie
- cyfry sumeryjskie
- cyfry tybetańskie
W pozycyjnych systemach liczbowych pozycja cyfry w obrębie liczby decyduje o jej wartości. Przykładowo jedynka w zapisie 100 oznacza inną wartość niż w zapisie 10. Wartość cyfry zależy też od przyjętej podstawy systemu liczbowego. W szczególności dla systemów liczbowych o podstawie większej niż 10 konieczne jest wprowadzenie dodatkowych cyfr, np. w systemie szesnastkowym są to cyfry: A, B, C, D, E, F.
[edytuj] Etniczne warianty dziesiętnych cyfr arabsko-indyjskich
| A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 | ٠ | ۰ | ० | ০ | ੦ | ૦ | ୦ | ௦ | ౦ | ೦ | ൦ | ๐ | ໐ | ༠ | ၀ | ០ | ᠐ | ᥆ | ᧐ |
| 1 | ١ | ۱ | १ | ১ | ੧ | ૧ | ୧ | ௧ | ౧ | ೧ | ൧ | ๑ | ໑ | ༡ | ၁ | ១ | ᠑ | ᥇ | ᧑ |
| 2 | ٢ | ۲ | २ | ২ | ੨ | ૨ | ୨ | ௨ | ౨ | ೨ | ൨ | ๒ | ໒ | ༢ | ၂ | ២ | ᠒ | ᥈ | ᧒ |
| 3 | ٣ | ۳ | ३ | ৩ | ੩ | ૩ | ୩ | ௩ | ౩ | ೩ | ൩ | ๓ | ໓ | ༣ | ၃ | ៣ | ᠓ | ᥉ | ᧓ |
| 4 | ٤ | ۴ | ४ | ৪ | ੪ | ૪ | ୪ | ௪ | ౪ | ೪ | ൪ | ๔ | ໔ | ༤ | ၄ | ៤ | ᠔ | ᥊ | ᧔ |
| 5 | ٥ | ۵ | ५ | ৫ | ੫ | ૫ | ୫ | ௫ | ౫ | ೫ | ൫ | ๕ | ໕ | ༥ | ၅ | ៥ | ᠕ | ᥋ | ᧕ |
| 6 | ٦ | ۶ | ६ | ৬ | ੬ | ૬ | ୬ | ௬ | ౬ | ೬ | ൬ | ๖ | ໖ | ༦ | ၆ | ៦ | ᠖ | ᥌ | ᧖ |
| 7 | ٧ | ۷ | ७ | ৭ | ੭ | ૭ | ୭ | ௭ | ౭ | ೭ | ൭ | ๗ | ໗ | ༧ | ၇ | ៧ | ᠗ | ᥍ | ᧗ |
| 8 | ٨ | ۸ | ८ | ৮ | ੮ | ૮ | ୮ | ௮ | ౮ | ೮ | ൮ | ๘ | ໘ | ༨ | ၈ | ៨ | ᠘ | ᥎ | ᧘ |
| 9 | ٩ | ۹ | ९ | ৯ | ੯ | ૯ | ୯ | ௯ | ౯ | ೯ | ൯ | ๙ | ໙ | ༩ | ၉ | ៩ | ᠙ | ᥏ | ᧙ |
A – standardowe europejskie, B – arabskie, C – wschodnio-arabskie, D – dewangari, E – bengalskie, F – gurmukhi, G – gudżarati, H – orija, I – tamilskie, J – telugu, K – kannada, L – malajalam, M – tajskie, N – laotański, O – tybetańskie, Р – birmańskie, Q – khmerskie, R – mongolskie, S – limbu, T – new tai lue
