Europejska Konwencja o Prawach Człowieka i Biomedycynie
Z Wikipedii
Europejska Konwencja o Prawach Człowieka i Biomedycynie (pełna nazwa: Konwencja o ochronie praw człowieka i godności jednostki ludzkiej w dziedzinie zastosowania biologii i medycyny), jedna z konwencji Rady Europy, zawarta 4 kwietnia 1997 r. w hiszpańskim mieście Oviedo. Konwencja jest podstawowym dokumentem na kontynencie europejskim regulującym trudne sprawy z pogranicza medycyny, etyki i prawa. Konwencja obowiązuje od 1 grudnia 1999 r., na razie tylko 19 państw europejskich (Polska nie jest jeszcze stroną tej Konwencji, choć już ją podpisała w 1999 r. - potrzebna jest jeszcze ratyfikacja).
Zawiera ona jedynie najważniejsze zasady, bowiem zamiarem jej twórców było, aby stanowiła ona ramy prawne dla tematyki zastosowania biologii i medycyny, a bardziej szczegółowe rozwiązania prawne byłoby zawierane w kolejnych protokołach dodatkowych.
Konwencja reguluje kwestie:
- wyrażania zgody na ingerencję we własne zdrowie
- ochronę życia prywatnego i prawa do informacji w zakresie ochrony zdrowia
- genotypu (genomu) ludzkiego
- badań naukowych z wykorzystaniem ludzi
- transplantacji
Spis treści |
[edytuj] Podstawowe zasady Konwencji
[edytuj] 1. Ochrona godności ludzkiej
Kowencja w artykule 1 potwierdza ochronę godności i tożsamosci wszystkich ludzi i gwarantuje każdemu człowiekowi - bez jakiejkolwiek dyskryminacji - poszanowanie jego integralności i praw przy uzywaniu biologii i medycyny.
[edytuj] 2. Zasada prymatu osoby
W biomedycynie, a zwłaszcza w badaniach naukowych z tej dziedziny, może zaistnieć konflikt pomiędzy interesami jednostki (indywidualnego człowieka) a interesami społeczeństwa jako ogółu. Konwencja wyżej stawia interes jednostki, proklamując zasadę prymatu osoby. Nie można więc prowadzić badań naukowych kosztem człowieka.
[edytuj] 3. Zasada sprawiedliwego dostępu do ochrony zdrowia
Zasada sprawiedliwego dostępu do ochrony zdrowia oznacza taki dostęp, jaki jest zgodny z medycznymi potrzebami określonej osoby. Ochrona zdrowia rozumiana jest tu szeroko, jako: zabiegi diagnostyczne, zapobiegawcze, lecznicze i rehabilitacyjne.
[edytuj] Zgoda osoby na interwencję medyczną
Konwencja wymaga, aby każda intwerwencja medyczna w stan zdrowia osoby była poprzedzona wyrażeniem przez nią zgody. Taka osoba musi zostać wcześniej poinformowana o celu i naturze interwencji, a także o ryzyku, jakie ona może nieść ze sobą. Informacje muszą być przekazane w sposób jasny i zrozumiały, tak aby pacjent świadomie mógł podjąć decyzję o interwencji medycznej.
Zgoda osoby na interwencję medyczną może przybrać rozmaite formy, może być wyraźna (ustna albo pisemna), a nawet dorozumiana - z reguły będzie to zależało od charakteru i doniosłości interwencji, która ma być przeprowadzona. Przy wielu czynnościach medycznych o charakterze rutynowym wymaganie wyraźnej zgodny byłoby niepotrzebne. Z samego zachowania pacjenta może wielokrotnie domniemywać, iż zgadza się na interwencję, przykładowo - został poinfomowany o celu i zakresie badań medycznych, po czym dobrowolnie udał się do gabinetu, w którym wykonano szereg nieinwazyjnych testów.
[edytuj] Prawo do informacji o stanie zdrowia
Wywodzone jest z szerszego prawa do poszanowania życia prywatnego, w kontekście europejskim wywodzone przede wszystkim z art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.[1] Każdy ma prawo do poznania wszelkich informacji o stanie swojego zdrowia. Zakłada się także, iż to osoba jest dysponentem informacji o sobie i - co do zasady - bez jej zgody informacje o stanie jej zdrowia nie powinny być przekazywane innym osobom. Istnieją naturalne ograniczenia tego prawa, np. sąd ma prawo zlecić testy, których wyniki mogą pomóc ustalić sprawcę przestępstwa.
Dopełniającym elementem prawo do informacji o stanie zdrowia jest prawo do nie bycia poinformowanym. Każda osoba ma prawo życzyć sobie, aby nie być poinfomowanym - i takie życzenie powinno zostać spełnione. Także w tym przypadku możliwe są ograniczenia tego prawa - w interesie samej osoby (np. informacja o predyspozycji do pewnej choroby, jeżeli przekazanie informacji jest konieczne do zapobieżenia negatywnym skutkom braku działani) lub w interesie innych osób (np. informacja o byciu chorym na chorobę zakaźną).
[edytuj] Genotyp ludzki i inżynieria genetyczna
[edytuj] Transplantacja
[edytuj] Badania naukowe
[edytuj] Protokoły Dodatkowe
Do tej pory zawarto 3 protokoły dodatkowe do Europejskiej Konwencji o Prawach Człowieka i Biomedycynie:
- Protokół dodatkowy o zakazie klonowania istot ludzkich, otwarty do podpisu 12 stycznia 1998 r., wszedł w życie 1 marca 2001;
- Protokół dodatkowy dotyczący transplantacji organów i tkanek pochodzenia ludzkiego, otwarty do podpisu 24 stycznia 2002 r., nie wszedł jeszcze w życie;
- Protokół dodatkowy dotyczący badań biomedycznych, otwarty do podpisu 25 stycznia 2005 r., nie wszedł jeszcze w życie.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Przypisy
- ↑ "Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji." art. 8 ust. 1 EKPC
