Franciszek Fiszer

Z Wikipedii

Franciszek Fiszer, znany powszechnie jako Franc Fiszer (ur. 25 marca 1860 - 9 kwietnia 1937), polski erudyta, filozof, postać ze środowiska kabaretu oraz kręgów artystyczno-literackich. Przyjaźnił się z wieloma znanymi literatami i filozofami. Został zapamiętany dzięki licznym anegdotom, powiedzeniom i żartom stworzonym przez niego i o nim.

Franciszek Józef Marian Fiszer urodził się 1860 roku w majątku Ławy koło Ostrołęki w rodzinie Teresy née Glinczanki i Józefa Fiszerów. Ojciec pochodził z niemieckiej szlachty spolonizowanej w XVIII wieku i dalekim krewnym gen. Stanisława Fiszera, natomiast matka należała do polskiego ziemiaństwa. Niewiele wiadomo o jego dzieciństwie, poza tym że urodził się kiedy jego rodzice byli już po 40 roku życia i że dość wcześnie został osierocony.

Edukację odbierał w Łomży i Warszawie, a następnie studiował filozofię w Lipsku, ale studiów nie skończył. W latach 80. XIX wieku Fiszer przeniósł się do Warszawy, gdzie stał się bywalcem najbardziej znanych wówczas warszawskich kawiarni, restauracji i kabaretów. Z czasem został znaną postacią życia towarzyskiego stolicy, zaprzyjaźniony z większością najbardziej znanych polskich pisarzy, poetów, artystów i polityków. Znany ze swoich egzystencjalnym monologów i anegdot, jego "domem" stały się warszawskie lokale. W okresie międzywojennym Fiszer stał się najbardziej znaną postacią warszawskiej śmietanki towarzyskiej. Ozdoba niezliczonych balów i rautów stał się żywą legendą. Odziedziczona przez niego rodzinna posiadłość, folwark Ławy, zaniedbany, wkrótce została zlicytowana za długi. Jednak nie zmieniło to stylu życia Fiszera, restauratorzy chętnie go gościli, ponieważ był chodzącą reklamą ich lokali. Najczęściej był widziany w Udziałowej, Ziemiańskiej, IPS, Oazie, Astorii czy u Bliklego.

Wśród najbliższych przyjaciół Fiszera byli Bolesław Leśmian (sądzi się że to Fiszer stworzył jego pseudonim artystyczny), Stefan Żeromski, Władysław Reymont, Skamandryci: Antoni Słonimski i Julian Tuwim, Jan Lechoń, Zenon Przesmycki, Artur Rubinstein oraz Antoni Lange. Chociaż Fiszer sam nie wydał żadnej książki, jego osoba pojawia się w niemal każdym ze wspomnień polskich artystów okresu międzywojennego. Był jedyną osobą, która nie opublikowała żadnej książki, a pojawiła się w Polskim Słowniku Biograficznym Stanisława Tatarkiewicza i Philosophy in Poland; Dictionary of Writers Leszka Kołakowskiego.

W roku 1985 historie o Franciszku Fiszerze z różnych dzienników i wspomnień zostały zebrane przez Romana Lotha w książce pt. Na rogu świata i nieskończoności.

[edytuj] Bibliografia

• Kazimierz Błeszyński, "Franciszek Fiszer jako filozof", Skamander 1939
• Roman Loth, Na rogu świata i nieskończoności (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1985, ISBN 8306010671)
• Maria Szyszkowska, Spotkania z Fiszerem (Stowarzyszenie "Spolegliwość", Łomża, 1997, ISBN 8390533503)