Giovanni Battista Belzoni
Z Wikipedii
Giovanni Battista Belzoni (ur. 15 listopada 1778, zm. 3 grudnia 1823 w Gwato, Benin), Włoch, cyrkowy siłacz, potem podróżnik i badacz starożytności. Urodził się w Padwie, ale rodzina jego pochodziła z Rzymu, gdzie spędził dzieciństwo. Początkowo był przeznaczony do stanu duchownego, lecz pod wpływem okupacji francuskiej w 1798 roku opuścił Rzym i powrócił do Padwy. W roku 1800 wyjechał do Holandii, a w trzy lata później do Anglii, gdzie ożenił się z Sarą Banne. Mierzący około 2 metrów wzrostu Belzoni wraz z żoną zarabiał na życie pokazami zręczności i siły, występując na jarmarkach i targach oraz na ulicach Londynu. Dzięki uprzejmości Henry'ego Salta, podróżnika, kolekcjonera staroci i starożytności jego położenie wkrótce uległo znacznej poprawie. W roku 1812 opuścił Anglię i podróżując poprzez Hiszpanię i Portugalię dotarł w 1815 roku do Egiptu, gdzie Salt piastował stanowisko generalnego konsula. Belzoni pragnął spotkać się z Mehmedem Ali, aby zaprezentować mu machinę hydrauliczną do spiętrzania wód Nilu. Eksperyment zakończył się sukcesem,jednakże cały projekt zarzucono i zniechęcony Belzoni wyruszył w podróż po Egipcie. Za wstawiennictwem J. L. Burckhardt'a, z polecenia Salt'a wysłany został do Teb, do Ramesseum skąd wysłał do Anglii kolosalne popiersie Ramzesa II, które nadal stanowi jeden z najcenniejszych eksponatów w British Museum. Prowadził badania w świątyni w Edfu, na Elefantynie oraz w File. W 1817 roku odsłonił z piasków świątynię Abu Simbel, spenetrował Karnak oraz otworzył grobowiec Seti I w Dolinie Królów (czasem zwanym grobowcem Belzoni'ego). Jako pierwszy Europejczyk w czasach nowożytnych spenetrował piramidę Chefrena oraz dotarł do Oazy Baharija.
W roku 1819 powrócił do Anglii, gdzie opublikował relację ze swoich podróży i prac wykopaliskowych i odkrywczych pod tytułem "Narrative of the Operations and Recent Discoveries within the Pyramids, Temples, Tombs and Excavations in Egypt and Nubia, &c". W latach 1820 - 1821 zorganizował w Londynie wystawę odręcznych rysunków przedstawiających kopie malowideł i reliefów z grobowca Setiego I. W roku 1822 z wystawą ta udał się do Paryża.
W 1823 roku wyruszył w podróż do Afryki Zachodniej, pragnąc dotrzeć do Timbuktu. Gdy odmówiono mu prawa przejazdu poprzez Maroko, wybrał dłuższą trasę przez wybrzeże Gwinei. Gdy dotarł do Beninu, w wyniku ataku dyzenterii, zmarł w wiosce Gwato. Według oceny znanego podróżnika Richarda Burtona, został tam ograbiony i zamordowany. W 1829 roku wdowa po G.B. Belzoni'm opublikowała kolekcję jego rysunków, przedstawiających grobowce królewskiej nekropoli w Tebach.
