Hasegawa Tōhaku
Z Wikipedii
Hasegawa Tōhaku, jap. 長谷川等伯 (ur. 1539 w Nanao, obecnie prefektura Ishikawa, zm. 20 marca 1610 w Edo, obecnie Tokio), malarz japoński, uważany za twórcę szkoły malarskiej Hasegawa.
[edytuj] Życiorys
Pochodził z rodziny farbiarzy tkanin o nazwisku Hatakeyama, został adoptowany przez rodzinę Hasegawa. Od młodości studiował ikonografię buddyjską oraz malarstwo ludowe. Pierwsze prace tworzył w klasztorach buddyjskich w prowincji Noto (obecnie prefektura Fukui), były to obok dzieł o charakterze religijnym portrety. Po ukończeniu 30 lat, ok. 1571 przeniósł się do Kioto, gdzie zgłębiał chińskie malarstwo pejzażowe X-XIV wieku, z okresu dynastii Song i Yuan. Zafascynowany był twórczością XV-wiecznego artysty Sesshū Tōyō, mistrza malarstwa tuszem. Ne jego cześć przybrał przydomek Sesshū V, oznaczający piąte pokolenie uczniów mistrza.
Przez pewien czas był również uczniem Kanō Eitoku, twórcy malarskiej szkoły Kano. Pod jego wpływem, wykorzystując zarazem inne tradycje, wypracował własny styl i założył odrębną szkołę, którą prowadził razem z synem. Hasegawa pozostawał w bliskich kontaktach z opatem świątyni Hompoji w Kioto mnichem Nittsu, który na podstawie rozmów z malarzem opracował zbiór jego myśli na temat sztuki, zwłaszcza wpływu malarstwa chińskiego na japońskie - Tohaku Gasetsu (1592). Inną znaczącą postacią, która wywarła wpływ na Hasegawę, był Sen no Rikyu, uważany za autorytet w dziedzinie ceremonii spożywania herbaty. Zarówno Nittsu, jak i Sen no Rikyu, poza wpływem na sztukę Hasegawy, wspierali rozwój jego kariery poprzez rekomendacje, które zapewniały malarzowi intratne zamówienia.
Hasegawa rywalizował z Kanō Eitoku o uznanie największych możnowładców ówczesnej Japonii - Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi, Tokugawa Ieyasu, a po śmierci Kanō (1590) cieszył się sławą najznakomitszego żyjącego malarza. Udało mu się wówczas przerwać dominację stylu Kano w sztuce japońskiej, wielki prestiż zyskała także prowadzona przez niego pracownia dekoracji wnętrz i szkoła w Kioto. Wspierany przez Toyotomi Hideyoshiego i Tokugawę Ieyasu, na zaproszenie tego ostatniego schyłek życia spędził w Edo, gdzie w 1603 otrzymał wysoki tytuł hokyo, przyznawany artystom i medykom na dworze panującego. Zmarł w 1610. Dzięki jego synowi Kyuzo, a także dalszym uczniom i następcom, szkoła Hasegawa przetrwała do początków XVIII wieku.
[edytuj] Twórczość
Styl szkoły Hasegawa łączył w sobie wpływy wielu mistrzów. Hasegawa wykorzystywał przede wszystkim tradycje malarstwa jednobarwnym, czarnym tuszem, ale tworzył także kompozycje wielobarwne. Tematyka jego prac obejmowała portrety, motywy buddyjskie, pejzaże, rośliny i zwierzęta (małpy, ptaki), także smoki. Najważniejsze prace Hasegawy związane są z dekoracją wnętrz, malował na rozsuwanych ścianach (fusuma) pałaców i świątyń czy parawanach.
Hasegawa był pierwszym malarzem, który uczynił wiodącym tematem prac sosnę. Jednym z najsłynniejszych jego dzieł jest sześcioczęściowa kompozycja na parawanie Las sosnowy we mgle (1600), pozostający w zbiorach Muzeum Narodowego w Tokio. Wykonał również m.in. pejzaż ścienny Cztery pory roku w świątyni Chishaku w Kioto, a na zamówienie Toyotomi Hideyoshiego, który chciał uczcić pamięć zmarłego w niemowlęctwie syna, kolorowe, złoto-błękitne malowidło na ścianie świątyni Shoun w Kioto.
