Język abazyński
Z Wikipedii
| Абаза бызшва | |
| Obszar | Federacja Rosyjska, Turcja |
| Liczba mówiących | ok. 45 tys. |
| Ranking | (poza pierwszą 100.) |
| Klasyfikacja genetyczna | Języki kaukaskie *Północno-zachodnie języki kaukaskie **Język abazyński |
| Pismo | zmodyfikowana cyrylica |
| Regulowany przez | ? |
| Kody języka | |
| ISO 639-1 | - |
| ISO 639-2 | cau |
| SIL | ABQ |
| W Wikipedii | |
| Zobacz też: język, języki świata | |
Język abazyński (Абаза бызшва / Abaza byzšwa) - język kaukaski, używany przez Abazyńczyków. Język ten, wraz z językami abchaskim, adygejskim, kabardyńskim, czerkieskim oraz ubychskim należy do północno-zachodniej (abchazo-adygejskiej) grupy języków kaukaskich. Jak się ocenia, językiem tym posługuje się ok. 30-40 tys. osób, głównie w Karaczajo-Czerkiesji, a także niewielka liczba osób w Turcji oraz innych krajach Bliskiego Wschodu.
Wyszczególnia się dwa dialekty: tapanta (który stał się podstawą języka literackiego) i aszchara (stosunkowo bliski językowi abchaskiemu).
Język abazyński jest językiem spółgłoskowym, posiadający zaledwie dwie samogłoski: 'a' oraz 'y'. Dzięki asymilacji obydwie podstawowe samogłoski mogą być wymawiane jako zbliżone do 'e', 'o', 'i' bądź 'u'.
Język abazyński to język syntetyczny. W skład orzeczenia może wchodzić dwa lub więcej prefiksów osobowo-zaimkowych, przedrostki miejsca, a także sufiksy wyrażające różne odcienie działania lub stanu. Szyk wyrazów: podmiot, dopełnienie bliższe, orzeczenie (zob. też SOV). Szyk prefiksów osobowo-zaimkowych w orzeczeniu zmienia się w zależności od przechodniości lub nieprzechodniości czasownika. Czasownik posiada skomplikowany system czasów, odmian i znaczną liczbę prefiksalnych kategorii gramatycznych (m. in. causativum). Wśród zaimków osobowych i prefiksów osobowo-zaimkowych wyróżnia się czasami trzy grupy: 1) męskie, 2) żeńskie oraz 3) rzeczowe lub zjawisk przyrody, czasami zaś tylko dwa: 1) ludzie oraz 2) rzeczy (wraz ze zjawiskami przyrodniczymi). Rzeczownik posiada kategorię określoności, nieokreśloności oraz pojedynczości. Przy braku przypadków, wyrażających stosunki składniowe (np. mianownika, ergatywu, itp.), w abazyńskim istnieją zaczątki oddzielnych form przypadkowych. Funkcję zdań podrzędnych spełniają przede wszystkim konstrukcje imiesłowowe.
Piśmiennictwo w języku abazyńskim było w latach 1932-1938 zapisywane łacinką, później - cyrylicą. Abazyńczycy mieszkający w Turcji posługują się łacinką do dzisiaj. Alfabet abazyński:
А а, Б б, В в, Г г, Гв гв, Гъ гъ, Гъв гъв, Гъь гъь, Гь гь, ГӀ гӀ, ГӀв гӀв, Д д, Дж дж, Джв джв, Джь джь, Дз дз, Е е, Ё ё, Ж ж, Жв жв, Жь жь, З з, И и, Й й, К к, Кв кв, Къ къ, Къв къв, Къь къь, Кь кь КӀ кӀ, КӀв кӀв, КӀь кӀь, Л л, Ль ль, ЛӀ лӀ, М м, Н н, О о, П п, ПӀ пӀ, Р р, С с, Т т, Тл тл, Тш тш, ТӀ тӀ, У у, Ф ф, ФӀ фӀ, Х х, Хв хв, Хь хь, ХӀ хӀ, ХӀв хӀв, Ц ц, ЦӀ цӀ, Ч ч, Чв чв, ЧӀ чӀ, ЧӀв чӀв, Ш ш, ШӀ шӀ, Шв шв, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, Ь ь, Э э, Ю ю, Я я, Ӏ Ӏ.
Nie należy mylić języka abazyńskiego z abisyńskim, który jest używany w Etiopii.
Kod SIL języka abazyńskiego, to ABQ. Abazyński nie posiada w systemie ISO 639 żadnego oddzielnego kodu, lecz w ramach tego kodu jest oznaczony wspólnie z innymi językami kaukaskimi jako cau.
abazyński • abchaski • achwaski • adygejski • agulski • albański • andyjski • arczyński • awarski • bagulalski • botlichyjski • buduchyjski • cachurski • chinalugijski • chunzybski • chwarszyjski • czamalalski • czeczeński • ginuchijski • godoberyjski • gruziński • inguski • kapuczyński • karatajski • kryzyjski • lezgiński • megrelski • rutulski • tabasarański • tindyjski • udyjski
