Jacob van Ruisdael
Z Wikipedii
Jacob Izaaksoon van Ruisdael (ur. ok. 1628 w Haarlemie, zm. 14 marca 1682 tamże), holenderski malarz, pejzażysta i grafik.
Spis treści |
[edytuj] Lata nauki
Malarstwa uczył się już w dzieciństwie od ojca i stryja (Salomon van Ruisdael). Uznawany jest on za jednego z najwybitniejszych pejzażystów holenderskich. Duży wpływ na jego twórczość wywarła sztuka Rembrandta.
[edytuj] Rodzina
Nazwisko rodzinne brzmiało Gooyer, ale bracia Salomon i Isaack (ojciec Jacoba, również malarz) zmienili je na Ruisdael („szumiąca kaskada”), od nazwy pobliskiego zamku. Po śmierci pierwszej żony Isaack van Ruisdael poślubił w roku 1628 Maycken Cornelis.
Jacob przyszedł na świat w Haarlemie, w roku 1628 lub 1629. Chłopiec nie zastanawiał się długo nad wyborem zawodu – chciał być malarzem, jak ojciec i stryj. Pierwsze lekcje pobierał u swego ojca. O malarstwie ojca, Isaacka, niewiele wiadomo. Zajmował się on oprawianiem obrazów i handlem sztuką, oraz projektowaniem motywów na tkaninach ozdobnych.
[edytuj] Twórczość
Malował przeważnie lasy, wodospady, rzadziej widoki morskie, równiny, krajobrazy zimowe lub widoki miast. Cechą charakterystyczną dla tego malarza jest dominacja drzew w ujęciu dramatycznym. W roku 1648 został przyjęty do haarlemskiego cechu świętego Łukasza. W jego pierwszych pracach widać było wpływ stylu stryja oraz Cornelisa Vrooma, np. Pejzaż wydm, 1646 (Ermitaż, St. Petersburg).
Po 1650 roku wyjechał na studia do wschodniej Holandii i Nadrenii.
Jacob opuścił sektę mennonitów i 14 czerwca 1657 roku przyjął chrzest w kościele reformowanym w Ankeveen.
Razem z przyjacielem Claesem Berchem podróżował po Holandii, po czym zamieszkał na stale w Amsterdamie i w roku 1659 został obywatelem tego miasta. Otworzył pracownię, w której kształcił się między innymi Hobbema. Obrazy Ruisdaela sprzedawały się bardzo dobrze, malarz uzbierał mały kapitał i prowadził dostatni, wygodny tryb życia holenderskiego mieszczanina.
Właśnie w Amsterdamie zapoznał się ze sztuką Rembrandta. Wielkie wrażenie wywarły na niego również prace Philipa Könincka, pod wpływem których tworzył rozległe panoramy pod szerokim niebem, widziane z najwyższego punktu, np. Młyn w Wijk pod Durstede, 1670 (Rijksmuseum, Amsterdam). Równocześnie wiele uwagi poświęcał motywowi spienionego potoku górskiego w ciemnych lasach, do czego inspirowały go dzieła Allarta van Everdingen’a. W latach 60-tych malował wiele scen zimowych o posępnym nastroju, np. Pejzaż zimowy, 1661 (Gemaldgalerie, Berlin).
Do najsłynniejszych prac Ruisdael’a należą: Cmentarz żydowski, zachowany w dwóch wersjach (pierwsza po 1670 roku, Drezno; druga (1660-1670), Detroit). Kolejność prac wykonywanych w ostatniej fazie twórczości nie jest znana, gdyż po 1663 roku artysta zaprzestał datowania obrazów.
W roku 1676 artysta ukończył studia medyczne na uniwersytecie w Caen i uzyskał tytuł doktora medycyny. Pracował jako lekarz w Haarlemie. Pozostał kawalerem i zachował bliski kontakt z ojcem, który pod koniec życia pozostawał pod jego troskliwą opieką.
Mimo talentu i dobrego zawodu Jacob zmarł w nędzy w haarlemskim szpitalu 14 marca 1682 roku.
Był samotnikiem nie dbającym o sukcesy, człowiekiem głęboko religijnym i z naturą kontemplacyjną. Jego pejzaże nie zawsze ukazywały konkretny fragment natury, bardziej bywały odzwierciedleniem stanu ducha, obiektem medytacji. Cmentarz żydowski jest na przykład połączeniem motywu cmentarza żydowskiego w Amsterdamie z ruinami kościoła w Brederode w całości symbolizującym znikomość ludzkiego życia i wysiłków. W obrazie Krzak artysta ukazał jedynie krzew szarpany na wydmie wichurą, ale wczepiony korzeniami w jałową glebę. Był malarzem o wyraźnych tendencjach moralizatorskich i symbolizujących.
[edytuj] Główne dzieła
Główne dzieła: „Klasztor”, „Cmentarz żydowski” (Drezno), „Wielki las” (Wiedeń), „Młyn wodny”, „Wiatrak”, „Droga piaszczysta” (Amsterdam), „Moczary” (Petersburg), „Wodospady” (Brunszwik, Drezno, Kassel, Kraków), „Widoki Haarlemu” (Amsterdam, Berlin, Haga), „Zamek Bentheim” (Londyn). Znane też interesujące akwaforty Ruisdaela.
