Jan Jakub Kolski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jan Jakub Kolski (ur. 29 stycznia 1956 we Wrocławiu) - autor filmów dokumentalnych, fabularnych, sztuk teatralnych, książek, piosenek. Reżyser, scenarzysta, operator, producent.

Syn montażysty Romana Kolskiego, brat montażystki Ewy Pakulskiej. Znaczną część dzieciństwa (cztery lata między 11-tym a a 15-tym rokiem życia) spędził w domu swego dziadka, Jakuba Szewczyka, we wsi Popielawy, niedaleko Tomaszowa Mazowieckiego, w świecie, który stał się źródłem inspiracji i częścią charakteru Kolskiego. Jako istny człowiek renesansu imał się i ima wielu zajęć, nie tylko artystycznych, wymurował między innymi dom jednemu z Popielawian.

Jego profesjonalna droga do filmu rozpoczęła gdy w latach 1976-81 pracował w Ośrodku TVP Wrocław zaczynając jako pomocnik operatora, a kończąc jako główny reżyser. W międzyczasie trafił do wojska, gdzie również filmował reportaże poligonowe dla wojskowego programu telewizyjnego. W latach 1981-85 studiował na Wydziale Operatorskim PWSFTviT w Łodzi. Kolski ma też swój "podziemny" okres, gdy w czasie stanu wojennego współpracował z Kurią Metropolitalną we Wrocławiu

Jako reżyser lub operator zrealizował ponad 20 filmów krótkometrażowych. Zamiłowania do wspinaczki górskiej i speleologii, którą uprawiał przez 12 lat zaowocowały wieloma filmami o górach. (m.in.: Najpiękniejsza jaskinia świata, Idź, Wyprawa pod podszewkę Alp).

W jego dorobku są też filmy o tematyce przyrodniczej (Polskie parki i rezerwaty przyrody); oświatowej i społecznej (m.in.: Jak mnie kochasz, Kolejarze 80); religijnej (m.in.: Zostań z nami, Lourdes miasto nadziei, Jan Paweł II w Lourdes), filmowe portrety (m.in.: Rekwizyty Wiesława Garbolińskiego, Trzy tematy Leszka Rózgi, Pałkiewicz ma rację).

Szczególną wagę mają fabularyzowane filmy powstałe w Popielawach, stanowiąc przedsmak jego późniejszej twórczości. (m. in.: Umieranko, Ładny dzień).

Ostatnie lata przyniosły serię reportaży podróżniczych z wypraw do delty Mekongu, zaginionego miasta Inków i wysp Polinezji organizowanych przez Jacka Pałkiewicza - Zobaczyć jak najwięcej, Gdzie jesteś Paititi?, Między rajem a ziemią.

Debiutem pełnometrażowym był Pogrzeb kartofla nakręcony w Popielawach w 1990 roku. Film oparty na historii dziadka Kolskiego, zachowuje realia popielawskie włącznie z nazwiskami bohaterów, jednocześnie jednak, można w nim dostrzec pierwsze przejawy realizmu magicznego, typowego dla poźniejszych autorskich filmów Kolskiego (Pograbek, Magneto, Jańcio Wodnik, Cudowne miejsce, Grający z talerza, Szabla od komendanta, Historia kina w Popielawach), z nielicznymi wyjątkami, umiejscowionych w archetypicznej wsi polskiej.

Wielokrotnie nagradzany na festiwalach w Polsce i na świecie. Od 2000 roku członek Europejskiej Akademii Filmowej.

Oprócz filmów fabularnych w dorobku Kolskiego są teatry telewizji (m.in.: Diabeł przewrotny - adaptacja i reżyseria, Bajka o bardzo lekkim chlebie - scenariusz i reżyseria, Wyspa róż - reżyseria, Skrzypki - scenariusz i reżyseria, Kamera marzeń - scenariusz i reżyseria).

Jest autorem Jańcia Wodnika i innych nowel, powieści Kulka z chleba, bajki dla dzieci Jadzia i małoludki i opowiadań Mikroświaty, w których kontynuuje rysowanie świata Popielaw i okolic.

Wśród innych produkcji telewizyjnych są reklamy, teledyski do płyty ojDADAna Grzegorza Ciechowskiego, Piosenki polne i okoliczne - recital piosenek Kolskiego zaśpiewanych przez jego żonę Grażynę Błęcką-Kolską oraz Małopole czyli świat - serial telewizyjny, gdzie wraca do wiejskiej tematyki.

Historią kina w Popielawach Kolski podsumował dotychczasowy popielawski etap kina autorskiego w swym dorobku. Zrealizowany w 2000 roku film Daleko od okna oparty na reportażu Hanny Krall i scenariuszu Cezarego Harasimowicza otworzył nowy etap w twórczości Kolskiego, którego kontynuacją jest nakręcona w 2002 r. Pornografia oparta na powieści Witolda Gombrowicza.

Wiejska perspektywa filmów Kolskiego sprawia, że jego twórczość często jest kojarzona z filmem Żywot Mateusza (1968) Witolda Leszczyńskiego, opartym na powieści Tarjea Vesaas; Chłopami Reymonta, a także z wielokrotnie filmowaną twórczością Wiesława Myśliwskiego - m.in. Pałac, Nagi Sad (sfilmowany p.t. Przez dziewięć mostów), Kamień na kamieniu. Sam Kolski doszukuje się swoich korzeni także w malarskiej twórczości Jacka Malczewskiego.

Jan Jakub Kolski pozostaje twórcą niezwykle aktywnym. Spośród kilkunastu scenariuszy czekających na realizację najbliższym produkcji jest Jasminum.

[edytuj] Filmografia

[edytuj] Pełnometrażowe filmy fabularne i seriale

Pogrzeb kartofla (1990)
Pograbek (1992)
Magneto (1993)
Jańcio Wodnik (1993)
Cudowne miejsce (1994)
Grający z talerza (1995)
Szabla od komendanta (1995)
Historia kina w Popielawach (1998)
Daleko od okna (2000)
Małopole czyli świat (2000) serial telewizyjny
Pornografia (2002)
Jasminum (2006)

[edytuj] Sztuki teatru TV

Diabeł przewrotny - (1997) adaptacja i reżyseria
Bajka o bardzo lekkim chlebie - (1997) scenariusz i reżyseria
Noga dla Józefa - (1997) scenariusz
Wyspa róż - (1998) reżyseria
Skrzypki - (1999) scenariusz i reżyseria
Kamera marzeń - (2001) scenariusz i reżyseria

[edytuj] Najważniejsze filmy krótkometrażowe i inne produkcje filmowe

Najpiękniejsza jaskinia świata (1983 - realizacja, scenariusz, komentarz, zdjęcia)
Mały dekalog (1983 - scenariusz, reżyseria, zdjęcia)
Umieranko (1984 - scenariusz, reżyseria, zdjęcia)
Nie zasmucę serca twego... (1984, scenariusz, reżyseria, zdjęcia)
Jak mnie kochasz (1985, scenariusz, reżyseria, zdjęcia)
Polskie parki i rezerwaty przyrody (1985, scenariusz, reżyseria, zdjęcia)
Słowiański świt. Początki Polski (1986, reżyseria, scenariusz, zdjęcia)
Wyprawa pod podszewkę Alp (1987)
Ładny dzień (1988, reżyseria, scenariusz, zdjęcia, scenografia)
Szkoła przetrwania (1988, reżyseria, scenariusz, zdjęcia)
Pałkiewicz ma rację (1988, reżyseria, scenariusz, zdjęcia)
Piosenki polne i okoliczne (1996, reżyseria, scenariusz)
Teledyski do płyty ojDADAna Grzegorza Ciechowskiego
Zobaczyć jak najwięcej (2001, reżyseria, scenariusz, zdjęcia)
Gdzie jesteś Paitii? (2002, reżyseria, scenariusz, zdjęcia)
Między rajem a ziemią (2003, reżyseria, scenariusz, zdjęcia)

[edytuj] Nagrody filmowe

1983 Najpiękniejsza jaskinia świata - Budapeszt (MFF Sportowych) Zdjęcia
1989 Ładny dzień - Nagroda Szefa Kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego za zdjęcia
1992 Pograbek - Gdańsk-Gdynia (FPFF) nagroda Wschodnioeuropejskiego Funduszu Scenariuszowego
1993 Jańcio Wodnik - Gdańsk-Gdynia (FPFF) nagroda dziennikarzy
1993 Jańcio Wodnik - Gdańsk-Gdynia (FPFF) Nagroda Specjalna Jury
1994 Jańcio Wodnik - Łagów (LLF) nagroda im. Juliusza Burskiego
1994 Cudowne miejsce - Gdańsk-Gdynia (FPFF) nagroda za dialogi
1994 Cudowne miejsce - Gdańsk-Gdynia (FPFF) nagroda za reżyserię
1995 Jańcio Wodnik - Moskwa (MFF Słowiańskich i Prawosławnych) nagroda dla najlepszego filmu
1995 Cudowne miejsce - Tarnów (Tarnowska Nagroda Filmowa) Maszkaron - Nagroda Publiczności
1995 Grający z talerza - Gdańsk-Gdynia (FPFF) nagroda za scenariusz
1995 Grający z talerza - Tokio (MFF) nagroda jury
1996 Szabla od komendanta - Słupca k. Konina (Przegląd Filmowy "Prowincjonalia") Złoty Jańcio (nagroda główna)
1997 Grający z talerza - Tarnów (Tarnowska Nagroda Filmowa) Maszkaron - Nagroda Publiczności II nagroda
1997 Grający z talerza - Tarnów (Tarnowska Nagroda Filmowa) Srebrna Statuetka Leliwity - Nagroda Specjalna dla najlepszego reżysera
1998 Historia kina w Popielawach - Gdańsk-Gdynia (FPFF) Grand Prix (nagroda za najlepszy film)
1998 Historia kina w Popielawach - Gdańsk-Gdynia (FPFF) nagroda Kin Studyjnych
1999 Historia kina w Popielawach - Moskwa (MFF Słowiańskich i Prawosławnych) Srebrny Witeź
1999 Historia kina w Popielawach - Orzeł, Polska Nagroda Filmowa (nominacja) w kategorii: najlepsza reżyseria; za rok 1998
1999 Historia kina w Popielawach - Orzeł, Polska Nagroda Filmowa (nominacja) w kategorii: najlepszy scenariusz; za rok 1998
1999 Historia kina w Popielawach - Tarnów (Tarnowska Nagroda Filmowa) Srebrna Statuetka Leliwity - Nagroda Specjalna
1999 Historia kina w Popielawach - Triest (Festiwal Alte Adria Cinema) Grand Prix (Premio Trieste)
1999 Historia kina w Popielawach - Złota Kaczka (przyznawana przez pismo "Film") w kategorii: najlepszy film polski; za rok 1998; przyznana 26.04.1999
2000 Daleko od okna - Gdańsk-Gdynia (FPFF) nagroda jury młodzieżowego
2001 Daleko od okna - Orzeł, Polska Nagroda Filmowa (nominacja) w kategorii: najlepsza reżyseria; za rok 2000
2001 Daleko od okna - Złota Taśma (przyznawana przez Koło Piśmiennictwa SFP) w kategorii: film polski za rok 2000; ex aequo z filmem "Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową" (przyznane 4.01)
2001 Zobaczyć jak najwięcej - Kambodża i Wietnam - Główna nagroda Przeglądu Filmów Turystycznych i Turystyczno-Gospodarczych Tour-Film
2003 Pornografia - Gdynia (do 1986 Gdańsk) (FPFF) nagroda Stowarzyszenia Zagranicznych Organizatorów Polskich Festiwali
2003 Pornografia - Gdynia (do 1986 Gdańsk) (FPFF) nagroda Publiczności (od r. 1995 "Złoty Klakier" - nagroda Radia Gdańsk)
2004 Pornografia - Orzeł, Polska Nagroda Filmowa (nominacja) w kategorii: reżyser; za rok 2003

[edytuj] Bibliografia

Jan Jakub Kolski. Ekologia duszy, 1994, KINO, /03, 16-18., Sobolewski Tadeusz
Lepsi niż reszta ludzi, 1994, POLITYKA, /12, 11, Urbanek Mariusz
Świat według Jana Jakuba, 1994.12.11, NOWA EUROPA*, /224, 6., Karbowiak Małgorzata,
Jan Jakub Kolski. W potoku kina, 1996, TWÓJ STYL, /06, 94-98, Terlecka - Recknis Małgorzata
Chłopski raj Jana Jakuba, 1996, SYCYNA*, /11, 14, Tatarkiewicz Anna
Własny charakter pisma, 1997, VIDEO CLUB, /06, 22-23, Słodowski Jan
Kaskader wszelkich metraży, 1997.03.10, GAZETA WYBORCZA, 58, -, Armata Jerzy
Filmowy Jańcioland Jana Jakuba Kolskiego, 1998, KINO, /12, 23-26., Stachówna Grażyna
Jan Jakub Kolski, nota biograficzna, 1998.10.27, GAZETA WYBORCZA, /252, 4, Sobolewski Tadeusz
Jestem z kina, 1998.12.07, GAZETA WYBORCZA, 286, -, Armata Jerzy
Dom, okno, próg, las, 2000, FRAZA*, /1/2, 183-193, Mielnik Wiesława
Marquez z kamerą?, 2000, TYGIEL KULTURY, /4/6, 158-163, Bobowski Sławomir,
Cudowność i magiczność w filmach J.J. Kolskiego, 2000, Nowy Test*, 1, -, -
Filmowa piątka XXI wieku, 2000.01.10, GAZETA WYBORCZA, /007, 13, Sobolewski Tadeusz
Antropologia wizualna. Rzecz o twórczości Jana Jakuba Kolskiego, 2001, GŁOSY TRADYCJI*, DiG, rozdział, Sulima Roch
Historia Janka z Popielaw, 2003, KULISY, -, -, Gronkiewicz Ewa
Wciąż w drodze, 2003.10.25, TRYBUNA,99, -, Horoszczak Adam
Sylwetki - Jan Jakub Kolski, 2004.04 Kultura Polska, Nawój Ewa