Jean Le Rond d'Alembert

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jean Le Rond d'Alembert
Obraz Maurice'a Quentin'a de la Tour'a
Urodzony	16 listopada, 1717 Paryż, Francja
Zmarł	29 października, 1783 Paryż, Francja

Jean Le Rond d'Alembert (ur. 16 listopada 1717 w Paryżu - zm. 29 października 1783 w Paryżu), francuski filozof, fizyk i matematyk.

Wybitny przedstawiciel epoki oświecenia. Od 1754 członek a od 1772 sekretarz Akademii Francuskiej. Współtwórca i współredaktor Wielkiej encyklopedii francuskiej, której założenia przedstawił we Wstępie do encyklopedii (1751, wydanie polskie 1954). W 1757 wskutek represji politycznych zmuszony do rezygnacji z prac nad nią. Zwolennik empiryzmu, za pewną uważał wiedzę opartą na doświadczeniach zmysłowych, które, oczyszczone przez umysł z tego, co przypadkowe, tworzyć miały podstawę pojęć ogólnych i definicji - zasadniczego elementu rozumowania nauk.

Za główne zadanie myślenia i działalności naukowej uznał porównywanie faktów lub idei i poszukiwanie związków między nimi. Dokonał podziału nauk na historię, filozofię i sztuki piękne, upatrując ich dominant odpowiednio w pamięci, rozumie i wyobraźni. Filozofii przypisał funkcje metodologiczne. Jako pierwszy zwrócił uwagę na społeczne i biologiczne uwarunkowania ludzkich pojęć i sądów o świecie. Ostatecznie skłaniał się ku sceptycyzmowi, nawet agnostycyzmowi, zakładając niepoznawalność tzw. istoty rzeczy. Przyjmował istnienie duszy, która jako oddzielna substancja miała w człowieku kształtować świadomość niezależnie od materii. Za podstawę moralności uznał niezmienne zasady etyczne, właściwe z natury wszystkim ludziom, a z drugiej strony - właściwie pojęty interes osobisty i społeczny.

Zasłużony na polu fizyki i matematyki, zwłaszcza w dziedzinie mechaniki teoretycznej (zasada d'Alemberta) i równań różniczkowych (odkrył rachunek pochodnych cząstkowych). Zajmował się też estetyką i teorią muzyki.