Kość (anatomia)
Z Wikipedii
Kość (łac. os) stanowi tkankę podporową. Z kości zbudowany jest szkielet organizmu (układ kostny). Jest rodzajem tkanki łącznej. Składa się z części organicznej - m.in. włókna kolagenu, komórki, oraz mineralnej - związki wapnia, magnezu i fosforu. Nauką zajmującą się kośćmi jest Osteologia.
[edytuj] Budowa
Chemicznie kość zbudowana z materiałów kompozytowych, czyli ze składników organicznych tworzących osseinę, dzięki której kość jest sprężysta, oraz składników nieorganicznych, czyli soli wapnia i fosforu (dwuhydroksyapatytów), dzięki którym kość jest twarda. Histologiczne kość jest narządem złożonym z wielu różnych tkanek. Głównym składnikiem jest tkanka kostna (zespół komórek kostnych i substancji międzykomórkowej), ale zawiera ona także tkankę tłuszczową, krwiotwórczą, chrzęstną i inne. Każda kość pokryta jest okostną, a powierzchnie kości przylegające do siebie pokrywa chrząstka stawowa. Część zewnętrzną kości stanowi istota zbita, wewnętrzną zaś istota gąbczasta. Ze względu na kształt kości dzieli się na długie, krótkie, płaskie i różnokształtne.
Kość długa (np. udowa, piszczelowa, ramienna) składa się z trzonu i dwóch końców zwanych nasadami. Na nasadach występują powierzchnie stawowe pokryte chrząstką. Wewnątrz trzonu kości długiej jest jama szpikowa wypełniona szpikiem kostnym odpowiedzialnym za produkcję krwinek. Kości krótkie (np. nadgarstka i stępu) są różnokształtne. Przykładami kości płaskich są: łopatka, mostek i kości sklepienia czaszki. Wyróżnia się także kości zawierające przestrzenie wypełnione powietrzem tzw. kości pneumatyczne (np. kość klinowa, czołowa, sitowa).
Kości powstają w procesie kostnienia, który zaczyna się w życiu płodowym, a kończy po 20 roku życia. Kości mają zdolności regeneracyjne, które zmieniają się z wiekiem. U osób młodych do 30 roku życia kości są bardzo silne ponieważ zawierają dużo składników mineralnych, a po 45 roku życia stają się kruche dlatego częściej wtedy dochodzi do złamań, a ze względu na zakończony proces wzrostu występują trudności w wytworzeniu zrostu z czym np. nie ma problemu u dzieci, kiedy w nasadach kości zachodzi czynny proces wzrostowy.
[edytuj] Funkcje
Podstawowymi funkcjami kości są:
- ochrona narządów głębiej leżących (szkielet kostny);
- bierny narząd ruchu - wsparcie dla mięśni;
- magazyn wapnia w ustroju;
- krwiotwórcza (poprzez szpik kostny).
[edytuj] Kościec
Kości połączone stawami i więzadłami tworzą kościec (szkielet), który dzieli się na następujące części:
- kości czaszki;
- kości tułowia (kręgosłup i kości klatki piersiowej);
- kości kończyny górnej;
- kości kończyny dolnej.
Kości można podzielić na :
- długie: np. udowa, żebro, obojczyk
- płaskie: np. łopatka, mostek, kości czaszki
- różnokształtne: np. kręgi
- krótkie: np. kość nadgarstka, kość stępu
- pneumatyczne (wypełnione powietrzem): np. kość klinowa, kość sitowa
Zobacz też: kość słoniowa