Koźlak (wiatrak)

Z Wikipedii

Koźlak, wiatrak kozłowy, dawniej nazywany też wiatrakiem niemieckim – najstarszy używany w Polsce (i w Europie) typ wiatraka. Tzw. kozioł stanowił specjalną podstawę, podtrzymującą konstrukcję wiatraka. Cały budynek zbudowany był z drewna i był obracalny wokół tzw. sztembra – pionowego słupa, podpartego na czterech zastrzałach, którego dolny koniec tkwił w dwóch skrzyżowanych podwalinach. Ta skomplikowana konstrukcja pozwalała dostosować śmigła wiatraka do kierunku wiatru, poprzez obracanie całej budowli wokół osi sztembra. W celu ułatwienia obracania wiatraka ze strony przeciwnej śmigłom instalowano długi dyszel

Wiatrak kozłowy posiadał trzy kondygnacje – dolna była zajęta przez konstrukcję kozła i podpory sztembra, dwie wyższe były przeznaczone do produkcji mąki (górna zawierała kamienie młyńskie).

Koźlaki pojawiły się na ziemiach polskich już w XIV w. (najwcześniej w Wielkopolsce i Kujawach). W wieku XV stały się w Polsce szeroko stosowane, do XX w. były w użyciu praktycznym bez większych zmian konstrukcyjnych.

Zobacz też: wiatrak holenderski, paltrak