Kosodrzewina

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Kosodrzewina
P. mugo subsp. mugo
Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	nagonasienne
Podgromada	nagonasienne drobnolistne
Klasa	iglaste
Podklasa	Pinidae
Rząd	sosnowce
Podrząd	Pinineae
Rodzina	sosnowate
Podrodzina	Pinoideae
Rodzaj	sosna
Gatunek	kosodrzewina
Nazwa systematyczna
Pinus mugo
Turra, 1765

Kosodrzewina (sosna górska, kosówka właściwa) (Pinus mugo Turra 1765, syn. P. pumilio Haenke, P. montana Miller) – gatunek drzewa iglastego z rodzaju sosna (Pinus) należący do rodziny sosnowatych. Występuje na terenach pasm górskich Europy Środkowej i Południowej w piętrze kosówki powyżej regla górnego a poniżej piętra hal. W Polsce: Tatry, Sudety, Babia Góra i Pilsko.

[edytuj] Charakterystyka

Młody pęd

Kosodrzewina P. mugo – szyszka

Pędy z liśćmi

Austria, Tyrol, Karwendelgebirge

Pokrój: Przeważnie krzew o masywnych gałęziach, które płożą się po ziemi, wznoszą ku górze lub wyrastają na boki. Pokrój zmienny, silnie zależny od podgatunku i siedliska. U starszych drzew korona luźna.
Pień: Niski, płożący, o wysokości do 3,5 m. Kora ciemnoszara, lekko spękana, nie łuszczy się. Pędy nagie, młode zielone, następnie drewnieją przybierając barwę brązową.
Liście: Szpilki wyrastają po 2 z krótkopędu, mają długość 3-8 cm i ciemnozielony kolor z połyskiem. Ułożone są gęsto wokół całego obwodu pędu. Pozostają na drzewie średnio 4-6 lat.
Kwiaty: Kwiatostany rozdzielnopłciowe, żeńskie żółto-zielone do purpurowych, męskie cylindryczne, długości 10 mm, żółto-czerwone, pylą od maja do lipca.
Szyszki: Osadzone pojedynczo lub po 2-3 koło siebie, siedzące. Szyszka ma średnio 5 cm długości i 2,5 cm szerokości. Tarczki szyszek z wyrostkiem często zakończonym cienkim kolcem, czarno obrzeżone. Młode szyszki pokryte niebieskawym lub fioletowym nalotem, dojrzałe brązowieją. Dojrzewają wiosną w trzecim sezonie. Nasiona czarne, długości 4 mm z 7-12 mm skrzydełkiem.
Biotop, wymagania: Góry do 2500 m n.p.m. Powyżej górnej linii lasu tworzy zwartą formację zwaną piętrem kosodrzewiny lub kosówką. W niższych partiach występuje na stanowiskach naturalnych jedynie wzdłuż jałowych urwisk. Ma bardzo małe wymagania glebowe, preferuje stanowiska nasłonecznione. Odporna na mrozy.

[edytuj] Ochrona

Gatunek objęty ścisłą ochroną na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. z dnia 28 lipca 2004 r.).

[edytuj] Zastosowanie

Kosodrzewina jest sadzona poza swoim zasięgiem na nadmorskich wydmach

Wykorzystywana do zalesiania obszarów wydm, w tym nadmorskich, umacniania zboczy nasypów. Dobrze toleruje piaszczyste gleby, także zasypywanie pędów przez piasek.

Zarówno w środowisku naturalnym jak i w miejscach, gdzie została sztucznie nasadzona kosodrzewina odgrywa ważną rolę chroniąc glebę przed erozją i zapobiegając osuwaniu się ziemi oraz lawinom.

Chętnie sadzona w ogródkach w celach dekoracyjnych, np. do formowania żywopłotów. Łatwo rozmnaża się z nasion.

Igły są źródłem olejku, w Bułgarii stosowane także jako składnik herbaty ziołowej.

[edytuj] Systematyka

P. mugo subsp. mugo – typowa kosodrzewina
sosna hakowata (P. mugo subsp. uncinata (Ramond) Domin 1935, syn. P. uncinata Ramond ex De Candolle 1805, P. mugo var. rostrata (Antoine) Hoopes) – drzewo uznawane za podgatunek kosodrzewiny lub za osobny gatunek jedynie blisko z nią spokrewniony. Występuje w Pirenejach, zachodnich Alpach na wysokościach 1000-2300 m. Drzewo osiąga 12-20 m.
sosna drzewokosa (Pinus x rhaetica Brūgger) – krzyżówka sosny górskiej z sosną zwyczajną (P. sylvestris)
- sosna błotna (P. mugo nothosubsp. rotundata (Link) Janchen & Neumayer 1942, P. x rotundata) – jedna z form mieszańca międzygatunkowego P. x rhaetica. Czasem traktowana jako osobny gatunek P. rotundata Link lub (głównie w starszych pracach europejskich) jako P. uliginosa G. E. Neumann ex Wimmer. Dodatkowo używane synonimy: P. humilis Link, P. pseudopumilio (Willk.) Bech, P. obliqua Sauter.

Kosodrzewina krzyżuje się także z sosną bośniacką (P. heldreichii).

[edytuj] Odmiany

Kultywar 'Gnom'

Kultywary ogrodowe:

'Aligaeu' – odmiana o gęstym i regularnym pokroju
'Almhütte' – ekstremalnie wolno rosnąca odmiana
'Alpenzwerg'
'Beniamin' – krzewy bardzo zwarte o półkolistej formie
'Carstens Wintergold' – odmiana przebarwiająca się jesienią na żółto
'Dezembergold'
'Etschtal' – bardzo wolno rosnąca odmiana, 10-letnia roślina ma 10 cm szerokości i wysokości
'Fischleinboden' – pochodząca z Włoch odmiana wyhodowana z 'czarciej miotły'
'Fritsche' – odmiana pochodząca z Czech
'Fruehlinsgold' – odmiana o szybszym wzroście i złotych przyrostach wiosną.
'Gnom' – odmiana o kopulastej formie i jasnych igłach.
'Hvosdany'
'Honneycomb' – bardzo wolny wzrost, odmiana kulista
'Humpy' – o bardzo wolnym wzroście, kulista forma.
'Ironside'
'Jezek'
'Kissen'
'Kleiner Wimbachii'
'Knapenburg'
'Kobold' – wolno rosnąca odmiana o grubych pędach
'Kostelicek'
'Krauskopf'
'Laurin' – jedna z najczęściej spotykanych odmian tego gatunku
'Mini Mops'
'Mops' – odmiana rosnąca bardzo wolno i gęsto, z czasem przyjmuje formę spłaszczonej półkuli.
'Mops Sport'
mughus
'Northern Light' – odmiana o bardzo jasnych przyrostach na wiosnę
'Ophir'
'Pal Maleter'
'Peterle'
pumilio
'Rigi'
'Schweizer Tourist'
'Zlezky Dom'
'Tannenbaum'
'Teeny'
'Varella'
'Walaszczyk'
'WB on Valley Cushion'
'Zundert'