Kryzys psychiczny
Z Wikipedii
Kryzys to szczególnie trudne doświadczenie, często przekracza możliwości samodzielnego poradzenia sobie jednostki. Jest zakłóceniem normalnego biegu zdarzeń w życiu jednostki, wymaga ponownej oceny sposobów myślenia i działania. Terminowi temu towarzyszy konotacja niekotrolowalności (bezradności) i konieczności poddania się biegowi wydarzeń.
Spis treści |
[edytuj] Obszary kryzysów
[edytuj] Kryzysy rozwojowe
To wydarzenia zachodzące w toku rozwoju, powodujące gwałtowną zmianę lub życiowy zwrot. Takim kryzysem może być reakcja na urodzenie dziecka, ukończenie studiów, zmianę kierunku kariery zawodowej, czy przejście na emeryturę. Jest to normalne zjawisko adaptacyjne.
Teorię psychospołeczną dotyczącą kryzysów tożsamości w cyklu życia stworzył Erik Erikson, zakładając, że każda faza rozwoju jest swoistym kryzysem, sprowadzającym się do konfliktu:
- zaufanie - nieufnosć (niemowlęctwo)
- autonomia - wstyd i zwątpienie (niemowlęctwo)
- inicjatywa - poczucie winy (dzieciństwo)
- pracowitość - poczucie niższosci (okres szkolny)
- faza dojrzewania płciowego - tożsamość a niepewosć roli
- wczesny okres dojrzałości - intymność a izolacja
- dorosłość - kreatywność a stagnacja
- dojrzałość - integralność ego a rozpacz
[edytuj] Kryzysy sytuacyjne
To kryzysy, które pojawiają się w sytuacjach rzadkich i nadzwyczajnych, których człowiek nie może kontrolować i przewidywać. Są reakcją na zgwałcenie, udział w wypadkach komunikacyjnych, porwaniach, utratę pracy, informację o ciężkiej chorobie własnej lub członka rodziny, śmierć bliskiej osoby. Kluczem do odróżnienia kryzysu sytuacyjnego od innych jest przypadkowość, nagłość, wywołanie wstrząsu i często katastroficzny wymiar.
[edytuj] Kryzysy egzystencjalne
To wewnętrzne konflikty i lęki, związane z celowością życia, wolnością, niezależnością. Są typowe dla bilansów życiowych u nastolatków, w 40, 50 i 60 roku życia.
[edytuj] Kryzysy środowiskowe
Dochodzi do nich gdy wydarza się naturalna, bądź spowodowana przez człowieka katastrofa. Takie kryzysy zdarzają się w obliczu powodzi, huraganów, trzęsień ziemi, epidemii, wojny, emigracji, zapaści gospodarczej.
[edytuj] Termin
Termin kryzys psychosocjalny zrodził się z badań teoretycznych opisów reakcji krewnych osób, które zginęły w czasie pożaru klubu nocnego w Bostonie w 1944 roku. Analiza wykazała, że indywidualne pokonywanie kryzysów zależy od wzorców zachowań i może być ułatwione dzięki pomocy. (zob. interwencja kryzysowa)
[edytuj] Skutki kryzysów
Nawet przy traumatycznych kryzysach, wywołanych nieprzewidzialnymi obciążeniami psychicznymi istnieje szansa na rozwój osobowości. Pozytywne przezwyciężenie kryzysu pozwala na osiągnięcie wyższego stopnia rozwoju osobowości. Przemiany te są realizowane w fazach:
