Trzęsienie ziemi
Z Wikipedii
Trzęsienie ziemi to gwałtowne rozładowanie naprężeń powstałych w skorupie ziemskiej w czasie ruchów fragmentów litosfery. Z miejsca uwolnienia tych naprężeń (hipocentrum – ogniska trzęsienia ziemi) rozchodzą się fale sejsmiczne. Punkt na powierzchni Ziemi położony nad ogniskiem (epicentrum) to miejsce, gdzie fale docierają najwcześniej i gdzie straty są największe. Siła wstrząsów maleje w miarę oddalania się od epicentrum.
Badaniem trzęsień ziemi zajmuje się sejsmologia.
Spis treści |
[edytuj] Oznaczanie siły trzęsień ziemi
Intensywność wstrząsów sejsmicznych oznacza się za pomocą:
- 12-stopniowej skali Mercallego (skali MCS) – określającej intensywność trzęsienia ziemi,
- otwartej skali Richtera – używa się do ściślejszej oceny siły trzęsienia ziemi skali wielkości (magnitudy)
Pomiary wstrząsów sejsmicznych dokonuje się za pomocą sejsmografów.
[edytuj] Rodzaje trzęsień ziemi
Skutki trzęsienia ziemi w Salwadorze w 2001 roku
Podział trzęsień ziemi:
- ze względu na przyczynę:
- tektoniczne – najczęstsze (90%) i najgroźniejsze. Ich przyczyna to gwałtowne rozładowanie energii nagromadzonej w skorupie ziemskiej lub górnym płaszczu. Energia stopniowo kumuluje się, a po przekroczeniu krytycznej wartości następuje jej uwolnienie czyli wstrząs. Większość trzęsień tego typu powstaje w strefach granicznych płyt litosfery. Trzęsienia tektoniczne występują także w młodych pasmach fałdowych, w strefach, gdzie subdukcja już wygasła.
- wulkaniczne – stanowią ok. 7% trzęsień. Ich geneza związana jest z gwałtownymi erupcjami wulkanów lub zapadaniem się stropów opróżnianych komór magmowych.
- zapadowe – związane z obszarami krasowymi, na których dochodzi do zawalania się stropów nad jaskiniami lub innymi próżniami w podłożu. Stanowią ok. 2% ogółu trzęsień, ich skutki są słabo odczuwalne.
- antropogeniczne – wstrząsy spowodowane tąpnięciami. Do ich powstania może przyczynić się także naruszenie równowagi naprężeń w górotworze bądź też napełnienie zbiornika zaporowego. Na obszarach gęsto zabudowanych mogą spowodować znaczące szkody materialne. Występują na Górnym Śląsku, w okolicach Bełchatowa, na Dolnym Śląsku i w Pieninach.
- ze względu na głębokość ogniska:
- płytkie (85%) – poniżej 70 km,
- średnie (12%) – 70-350 km,
- głębokie (3%) – 350-700 km.
- ze względu na powiązanie ze wstrząsem zasadniczym:
- wstępne – o słabej magnitudzie,
- zasadnicze – o największej magnitudzie,
- następcze – po wstrząsie zasadniczym, o zmniejszającej się magnitudzie.
Ze względu na częstotliwość występowania trzęsień na danym terenie wyróżnia się obszary:
- sejsmiczne – częstych i silnych trzęsień ziemi,
- pensejsmiczne – rzadkich i słabych wstrząsów,
- asejsmiczne – bez wstrząsów sejsmicznych.
[edytuj] Zobacz też
- największe trzęsienia ziemi w historii, trzęsienia ziemi w Polsce
- cień sejsmiczny, profilowanie sejsmiczne, sejsmika, sejsmometria, stacja sejsmologiczna, strefa sejsmiczna, szum sejsmiczny, tektonika, tsunami, magnituda
- podstawowe zagadnienia z zakresu: geografii oraz geologii
