Leon Pinsker
Z Wikipedii
Leon (Leo) Pinsker (1821-1891) był lekarzem, syjonistycznym pionierem i aktywistą, a także założycielem ruchu Hovevei Zion. Urodził się jako Jehuda Lejb Pinsker w Tomaszowie Lubelskim. Odziedziczył silne poczucie żydowskiej tożsamości po ojcu, Simsze Pinskerze, hebrajskojęzycznym pisarzu i nauczycielu. Leon uczęszczał do prywatnej szkoły ojca w Odessie i był jednym z pierwszych Żydów, którzy dostali się na uniwersytet w tym mieście, gdzie studiował prawo. Później zdał sobie sprawę z tego, iż będąc Żydem, nie miał szans na rozpoczęcie praktyki adwokackiej, z powodu antysemickiego ustawodawstwa. Wybrał więc zawód lekarza.
Pinsker wierzył, że problem żydowski może zostać rozwiązany, jeżeli Żydom zostaną przyznane prawa równe reszcie obywateli. We wczesnych latach swej działalności opowiadał się za drogą asymilacji. Był także jednym z założycieli rosyjskojęzycznego tygodnika żydowskiego. Pogrom w Odessie w 1871 roku sprawił, iż Pinsker zintensyfikował swą działalność i stał się osobą publiczną. Fala antyżydowskich nastrojów, inspirowanych przez rosyjskie władze państwowe przetoczyła się przez państwo w latach 1881-1884. Z tego powodu poglądy Pinskera zmieniły się radykalnie. Od tego czasu nie wierzył już, iż humanizm i oświecenie pokonają antysemityzm.
Wizyta w Europie Zachodniej doprowadziła do napisania słynnej broszury "Samowyzwolenie", którą opublikował anonimowo w języku niemieckim 1 stycznia 1882 r. W książce tej twierdził, iż Żydzi powinni dążyć do niepodległości i samoświadomości narodowej. Publikacja ta wywołała wiele żywych reakcji. Jako zawodowy lekarz, Pinskier preferował używanie terminu "Judeofobia" na określenie antysemityzmu. Był przekonany, iż nienawiść do Żydów jest schorzeniem psychicznym. Pisał m.in.:
- "...dla żyjących Żyd jest trupem, dla miejscowego - cudzoziemcem, dla osiadłego - włóczęgą, dla posiadacza - żebrakiem, dla biednego - wyzyskiwaczem i milionerem, dla patrioty - człowiekiem bez kraju, dla wszystkich - znienawidzonym rywalem."
Jego analiza tej nienawiści doprowadziła do wezwania przez Pinskera do utworzenia Żydowskiej Narodowej Siedziby, w Palestynie lub gdziekolwiek indziej. Zgadzał się z opinią Mosesa Lilienbluma, że korzeniem nienawiści do Żydów był fakt, iż byli oni obcymi wszędzie, poza ich pierwotną ojczyzną, Ziemią Izraela. Pinsker został jednym z założycieli i przewodniczącym ruchu Hovevei Zion. Uzyskał wsparcie ze strony barona Edmonda Jamesa de Rothschilda. Jednak niezgoda pomiędzy różnymi żydowskimi religijnymi i świeckimi frakcjami, kryzys wewnątrz ruchu, jak również zakaz imigracji do Palestyny, nałożony przez imperium ottomańskie w latach 90. XIX wieku, spowodowały iż Pinsker zwątpił w rozwiązanie "problemu żydowskiego" poprzez utworzenie państwa w Eretz Israel.
Pinsker zmarł w Odessie w 1891 roku. Jego prochy zostały sprowadzone do Jerozolimy w 1934 roku i pochowane w jaskini Nikanora, niedaleko Góry Skopus. Izraelskie miasto Nahalat Yehudah, niedaleko Riszon Le Syjon otrzymało swą nazwę na cześć Pinskera. Jego imię nosi także wiele ulic i mniejszych miejscowości w Izraelu.
[edytuj] Literatura
- Pinsker, Leon, Samowyzwolenie, Warszawa 1900 (Katalog Biblioteki Narodowej)