Licznik (językoznawstwo)
Z Wikipedii
Licznik (ang. counter) to morfem lub słowo pośredniczące między liczebnikiem a wyrazem określanym. Konstrukcja taka wygląda następująco:
- liczebnik dotyczy bezpośrednio licznika
- grupa liczebnik + licznik dotyczy wyrazu określanego
Liczniki występują w wielu językach. W angielskim cała istnieje klasa "rzeczowników niepoliczalnych", która wymaga różnych liczników. W polskim liczniki są przeważnie opcjonalne. Po polsku można powiedzieć "jedno masło" czy "dwa piwa", podczas gdy w angielskim konieczne są tu odpowiednie liczniki. Polskie słowo "piwo" nie zawiera żadnego domyślnego licznika - zależnie od kontekstu może oznaczać "butelkę piwa" (bottle of beer), "kufel piwa" (glass of beer) lub inne ilości.
Przykładowa konstrukcja: five (5) bottles (rzeczownik butelki w funckji licznika) of (morfem łączący) beer (piwo)
Zależność jaki licznik należy użyć przy jakim słowie jest często dość zawiła. Np. w języku japońskim istnieje kilkadziesiąt liczników, przy czym do popularniejszych należą:
- nin - ludzie
- hiki - zwierzęta
- ko - wszystko poza ludźmi i zwierzętami
- tou - duże zwierzęta
- wa - ptaki
- setu - książki, gazety
- hon - przedmioty cechujące się długością - może to być równie dobrze sznurek jak i film
- do - licznik wystąpień (odpowiednik polskiego licznika "raz" w: 1 raz, 2 razy, ile razy)
- hai - licznik dla szklanek płynów (to samo co polski licznik szklanka)
- mai - licznik dla płaskich przedmiotów
- dai - licznik dla maszyn - zarówno takich jak komputery jak i takich jak samochody
Przykładowa konstrukcja: go (5) nin (licznik ludzi) no (morfem łączący) nihonzin (Japończyk)
W językach posiadających bogaty zakres liczników, często kilka z nich może być stosowane w danym kontekście wymienne (np. japońskiego hiki można często używać zamiast tou), nie są to podziały tak sztywne jak w przypadku rodzajów gramatycznych.
W języku chińskim licznik jest obowiązkowym elementem pojawiającym się między liczebnikiem a rzeczownikiem. Przypisanie liczników do kategorii (czasami wcale nie oczywistych) jest w chińszczyźnie sztywne.
