Maus. Opowieść ocalałego

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy komiksu. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Maus. Opowieść ocalałego (ang. Maus. A survivor's tale) - powieść graficzna autorstwa znanego amerykańskiego rysownika Arta Spiegelmana, uhonorowany w 1992 roku Nagrodą Pulitzera. Został on wydany w wielu krajach świata, w Polsce w roku 2001.

Wszystkie postacie w komiksie są przedstawione w formie zwierząt, które metaforycznie symbolizują ich narodowości. I tak Żydzi są przedstawieni jako myszy, skazane na zagładę przez koty, obrazujące Niemców. Polacy zostali przedstawieni jako świnie, Francuzi jako żaby, Amerykanie - psy, Brytyjczycy - ryby, Cyganie - ćmy, Szwedzi zaś jako jelenie.

Okładka albumu w języku angielskim

[edytuj] Opis

Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.

Jest to komiksowa opowieść oparta na prawdziwych wydarzeniach z życia mieszkających w Nowym Jorku Arta Spiegelmana oraz jego ojca - Władka Szpigelmana, polskiego Żyda, który ocalał z Holocaustu, ale okupił to znacznymi zmianami w swoim charakterze. Trudna osobowość Władka zawsze powodowała liczne komplikacje pomiędzy nim a jego synem Artiem - młodym rysownikiem, mającym za sobą pobyt w zakładzie psychiatrycznym. Poprzez realizację komiksu i wywiady z ojcem młody Art stara się zrozumieć historię swojego ojca oraz jego życiowe postępowanie, które doprowadziło do tak wielu konflików w przeszłości. Samobójstwo żony Władka i matki Artiego - Andzi w USA w 1968 roku na skutek powracających w jej głowie koszmarów wojny przeżytej w Polsce, utrata całej licznej rodziny podczas II wojny światowej (w tym starszego syna - Rysia), lata spędzone w obozie koncentracyjnym w Auschwitz uczyniły z Władka człowieka nieufnego wobec świata i ludzi, oszczędnego do granic chorobliwego skąpstwa, nieprzyjemnego dla bliskich i stale doszukującego się spisku w działaniach drugiej żony - Mali. Wspólne rozmowy ojca z synem stają się jednak podstawą do uporządkowania skomplikowanych relacji między nimi oraz próbą przedstawienia czasów Holocaustu z punktu widzenia jednostki.

[edytuj] Kontrowersje

Komiks Arta Spiegelmana wzbudzał od początku swojego istnienia wiele kontrowersji. Początkowo krytykowano zamysł przedstawienia wydarzeń z czasów Holocaustu w formie komiksu, uznawanego przez niektórych krytyków za mało poważną i dziecinną. Czarno-biała forma pracy, oszczędność środków wyrazu, przedstawienie tragedii prawdziwej rodziny, do destrukcji której doprowadziły wydarzenia Holocaustu oraz oparcie całej historii na faktach oddaliły jednak te wątpliwości.

W Polsce komiks doczekał się wydania dopiero w 2001 roku - głównym powodem tak późnego pojawienia się tego dzieła na polskim rynku były oskarżenia o jego antypolski charakter. Przypisanie Polakom świńskiej twarzy oburzało wielu krytyków, którzy dopatrywali się w tym jawnej inwektywy. Również pokazanie w kilku miejscach Polaków nie tylko jako ludzi walczącego z Niemcami i wspierającego Żydów, lecz również jako antysemitów (scena linczu na Żydzie, który wrócił po wojnie na swoje gospodarstwo) bądź jako obozowych kapo spowodowało liczne protesty. Krytycy zaznaczali niesprawiedliwość w ocenie i podkreślali ogromne poświęcenie, jakim wykazali się Polacy w czasie II wojny światowej - za ochronę Żydów groziła śmierć.

Sam autor komiksu wyraził zasmucenie powstałą sytuacją, jako że jego intencją nie było wcale przedstawienie Polaków w negatywnym świetle - świński wygląd miał budzić pozytywne skojarzenia z sympatycznymi bohaterami amerykańskich filmów rysunkowych takimi jak Miss Piggy czy też Porky Pig. Natomiast jeżeli chodzi o "antypolskość" metaforycznej opowieści, to jest ona, zdaniem autora, w równej mierze "antysemicka", ponieważ pokazuje przypadki Żydów współpracujących w czasie II wojny światowej z nazistami, nie mówiąc już o postaci Władka, która, wiernie sportretowana, przypomina typowy stereotyp "starego, skąpego i nieufnego wobec nikogo Żyda". Art Spiegelman wyraził również ogromną radość z powodu ukazania się polskiego wydania jego komiksu.