Mechaniczny Turek
Z Wikipedii
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Wstawiając szablon dodaj informację o tej stronie na Wikipedia:Strony wymagające weryfikacji.
Mechaniczny Turek – osiemnastowieczna mistyfikacja, której autorem był Wolfgang von Kempelen. Pierwszy raz zaprezentowana w 1769 roku. Rzekomo miała być to genialna maszyna, rozgrywająca po mistrzowsku partię szachów. W rzeczywistości był to utalentowany szachista ukryty wewnątrz maszyny i sterujący jej ruchami.
U szczytu swojej popularności Mechaniczny Turek rozgrywał pojedynki szachowe z takimi postaciami, jak Benjamin Franklin, Charles Babbage, czy Napoleon Bonaparte.
Przegraną partię Napoleona (grał białymi figurami) przedstawia poniższy zapis (w notacji algebraicznej):
Uwaga! Autentyczność tego zapisu jest niepewna.
- e4 e5
- Hf3 Sc6
- Gc4 Sf6
- Se2 Gc5
- a3 d6
- O-O Gg4
- Hd3 Sh5
- h3 Gxe2
- Hxe2 Sf4
- He1 Sd4
- Gb3 Sxh3+
- Kh2 Hh4
- g3 Sf3+
- Kg2 Sxe1+
- Wxe1 Hg4
- d3 Gxf2
- Wh1 Hxg3+
- Kf1 Gd4
- Ke2 Hg2+
- Kd1 Hxh1+
- Kd2 Hg2+
- Ke1 Sg1
- Sc3 Gxc3+
- bxc3 He2# 0-1
Wynalazca i jego następcy używający Mechanicznego Turka wpółpracowali z kilkunastoma światowej klasy szachistami - m.in. Allgaierem, Alexandrem, Schlumbergerem.
Zasady jego działania oficjalnie po raz pierwszy zostały wyjawione szerszemu gronu opinii publicznej w 1834 roku przez jedno z francuskich czasopism, a później w USA przez E. A. Poego.
Kiedy nastąpił kres popularności Turka, maszyna została sprzedana. Nabywcą był dr John Mitchell, który w późniejszym czasie przekazał urządzenie muzeum w Filadelfii. W 1854 roku, 85 lat po skonstruowaniu Mechanicznego Turka, spłonął on w pożarze tego muzeum.
Tajemnica Turka opierała się na sprytnym ukryciu obsługującego go szachisty wewnątrz jego konstrukcji. Skrzynia z licznymi drzwiczkami, do której wchodził szachista, była w rzeczywistości systemem przegród, które odpowiednio przesuwane pozwalały na zamaskowanie obecności człowieka wewnątrz Mechanicznego Turka. Umożliwiało to oszukanie przeciwnika "automatu", który był przekonany, że gra z androidem. Zewnętrzna szachownica była odwzorowana w środku Turka za pomocą metalowych guzików zwisających pod odpowiednim polem na krótkich linkach. Silnie namagnesowane pionki używane do gry powodowały poluzowanie jednego i przyciągnięcie drugiego guzika przy kolejnych ruchach, dzięki czemu gracz obsługujący "maszynę" orientował się w posunięciach przeciwnika. Aby upewnić się, że metalowy przedmiot zwisający na lince zostanie przyciągnięty, graczom nakazywano stawiać pionki i figury dokładnie pośrodku pola, wyjaśniając, że w przeciwnym razie Turek może przypadkowo potrącić któryś z elementów na szachownicy. Szachista ukryty wewnątrz miał do dyspozycji świecę i małą szachownicę, na której zaznaczał przebieg partii. Ruchów dokonywał przy pomocy lewej ręki, którą wkładał w specjalny rękaw imitujący lewą rękę kukły. Dostęp powietrza zapewniało mu otwieranie drzwiczek dokonywane co jakiś czas, które tłumaczono koniecznością "nakręcenia mechanizmu".
Istnieje kilka mitów dotyczących Turka. Nie jest prawdą, że mógł go obsługiwać tylko beznogi weteran wojenny lub karzeł - mieścił się w nim dorosły człowiek. Turek nie grał również z Fryderykiem Wielkim.
[edytuj] Zobacz też
- Ajeeb
- Mephisto
- El Ajedrecista
