Niedźwiedziówkowate

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Niedźwiedziówkowate
Niedźwiedziówka nożówka
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	motyle
Rodzina	niedźwiedziówkowate
Nazwa systematyczna
Arctiidae
Leach, 1815
Systematyka Wikispecies
Galeria Wikimedia Commons

Niedźwiedziówkowate (Arctiidae) - rodzina motyli. Znanych jest około 10 000 gatunków, występujących głównie w strefach tropikalnych. W Europie Środkowej żyje około 50 gatunków, a w Polsce 45, pospolita jest m.in. niedźwiedziówka nożówka (Arctia caja).

[edytuj] Charakterystyka

Są to ćmy o zróżnicowanych rozmiarach, od niewielkich (17 mm) do dużych (ok. 90 mm). Komórka środkowa skrzydła długa i wąska. Głaszczki wargowe są krótkie, ssawka dobrze rozwinięta. Czułki u samców często podwójnie piłkowane, a u samic nitkowate. W podrodzinie Arctiinae odwłok jest krępy, a u większości gatunków skrzydła szerokie często jaskrawo ubarwione - czerwone, pomarańczowe.

Przyoczka obecne są u podrodziny Arctiinae. W podrodzinie Lithosinae większość gatunków jest niewielkich rozmiarów o wąskich skrzydłach ubarwionych szaro, szaro-zielono lub żółtawo. Nazwa rodziny związana jest z wyglądem gąsienic, które są silnie owłosione. Wyjątek stanowią gąsienice Lithosine o skąpym owłosieniu.

Gąsienice, w zależności od gatunku żerują na roślinach zielnych oraz drzewach i krzewach liściastych. Gąsienice Lithosinae żerują na porostach. Niektóre gatunki o ostrzegawczym jaskrawym ubarwieniu są niesmaczne lub trujące dla drapieżców.

Nieliczne gatunki są szkodnikami. Północnoamerykańska Estigmene acrea jest szkodnikiem upraw kapusty. W Polsce szkodnikiem sadów może być oprzędnica jesienna (Hyphantria cumea) - gatunek północnoamerykański zawleczony do Europy, po raz pierwszy stwierdzony w 1940 roku na Węgrzech. Jednak nie odnotowywano w naszym kraju jego masowych pojawów.

Przepoczwarczenie następuje w półprzezroczystym, oprzędzie między roślinnością, w szparach kory drzew, w ściółce lub pod powierzchnią ziemi.

Jaja owalne lub okrągłe, gładkie, różnie zabarwione, często z mozaiką barw. Składane są przez samicę pojedynczo lub w małych złożach na krawędzi liści roślin żywicielskich. Składane grupowo mogą tworzyć różnorodnego kształtu złoża.

[edytuj] Uwaga

Rodzina Nolidae była dawniej włączana do Arctiidae jako podrodzina.
Obecnie do Arctiidae zostały włączone jako podrodzina oblaczki (Syntominae).

[edytuj] Występowanie

Rozpowszechnione na całym świecie

[edytuj] Kategorie zagrożenia

Niektóre gatunki w Polsce są:

bardzo silnie zagrożone – niedźwiedziówka dwórka (Hyphoraia aulica)
silnie zagrożone – niedźwiedziówka włodarka (Arctia villica)
umiarkowanie zagrożone, narażone na wyginięcie - niedźwiedziówka krasa (Pericallia matronula), niedźwiedziówka plamica (Chelis maculosa), niedźwiedziówka hebe (Arctia festiva).

[edytuj] Ciekawostki

Niektóre niedźwiedziówkowate posiadają mechanizm obronny polegający na przykrym smaku odstraszającym ewentualnych napastników.
Włoski parzące gąsienic mogą powodować pokrzywki, wysypki na tle alergicznym (reakcje histaminowe) lub zapalenie spojówek n.p. niedźwiedziówka nożówka (Arctia caja).
Niektóre gatunki odsłaniają w celu odstraszenia drapieżnika spodnią parę skrzydeł o jaskrawym ubarwieniu.
Gąsienice południowoamerykańskiej niedźwiedziówki Paracles laboulbeni żyją w wodzie. Oddychają za pomocą plastronu.