Paradoks
Z Wikipedii
Paradoks - sformułowanie zawierające efektowną, zaskakującą myśl, skłóconą z powszechnie uznawanymi przekonaniami, sprzeczną wewnętrznie, powstałą przez zestawienie całości znaczeniowo maksymalnie kontrastowych (opartych często na antytezie). Zaskakując nieoczekiwanymi zestawieniami, paradoks ujawnia zwykle jakąś oryginalną prawdę filozoficzną, moralną, poetyczną... np. Pierwszym warunkiem nieśmiertelności jest śmierć (Stanisław Jerzy Lec).
Źródło: podręcznik Kształcenie Kulturowe gimnazjum klasa 1 cz. 2 Rozwinąć skrzydła
[edytuj] Znane paradoksy
- paradoksy filozoficzne:
- paradoksy Zenona z Elei - żółw i Achilles; strzała która nigdy nie dotrze do celu
- paradoks strzelby i służącego - inaczej paradoks związku przyczynowo-skutkowego (David Hume)
- paradoks Epimenidesa (paradoks kłamcy, paradoks Berry'ego)
- paradoks omnipotencji - czy Bóg może stworzyć tak ciężki kamień, by sam nie mógł go unieść?
- paradoks skazanego - skoro dzień egzekucji ma być niespodzianką dla wieszanego, to zdarzenie to nigdy nie nastąpi
- paradoks Curry'ego - wszystko jest prawdą
- paradoks ciotki - która lubi tych, co nie lubią siebie
- paradoks Protagoras przeciwko Euathlosowi - obaj sobie przypisują rację, lecz który ją ma?
- paradoks wody i diamentu - dlaczego woda, która jest niezbędna do życia jest tania, podczas gdy diamenty są bardzo drogie, choć można się bez nich obejść?
- paradoks szklanki wody - w jaki sposób mogą istnieć dwa zdania prawdziwe, stojące ze sobą w sprzeczności?
- paradoks Bremera - Dla reguły mówiącej, że nie ma reguł bez wyjątków, wyjątek stanowi jedynie reguła mówiąca, że nie ma reguł bez wyjątków, ponieważ od tej reguły nie ma wyjątków
- paradoks kłamcy - Kłamca zaczyna mówić zarówno prawdę, jak i kłamstwo.
- paradoksy matematyczne:
- paradoks czarnego kruka
- paradoks głosowania
- paradoks Hilberta (teoria mnogości), znany też jako paradoks Grand Hotelu
- paradoks Monty Halla
- paradoks księgowego (teoria mnogości)
- paradoks zbioru wszystkich zbiorów (teoria mnogości, Bertrand Russell)
- paradoks koni - wszystkie konie są tej samej maści
- paradoks Richarda
- paradoks dnia urodzin - jakie jest prawdopodobieństwo, że dwóch piłkarzy na boisku ma urodziny tego samego dnia?
- paradoks Bertranda - uznajemy za naturalny taki rozkład prawdopodobieństwa, w którym każda wartość zmiennej losowej jest równoprawdopodobna. Jednak tak otrzymany "naturalny" rozkład zależy od wybranego układu współrzędnych (np. kartezjański lub biegunowy)
- paradoks Banacha-Tarskiego (rozkład kuli)
- paradoks Newcomba (teoria gier)
- paradoks losowania - najbardziej prawdopodobne jest wylosowanie kuli czarnej i jednocześnie nie-czarnej.
- paradoksy fizyczne:
- paradoks dziadka - co się stanie, gdy po cofnięciu się w czasie zabijemy własnego dziadka?
- paradoks bliźniąt - bliźnięta podróżujące z prędkościami podświetlnymi
- paradoks EPR - każdej zmianie spinu elektronu musi towarzyszyć komplementarna zmiana spinu innego elektronu - co by się więc stało, gdyby istniały tylko dwa elektrony oddzielone od siebie o miliony lat świetlnych? (Wolfgang Pauli)
- paradoks Olbersa - dlaczego w nocy jest ciemno, skoro wszędzie są gwiazdy?
- paradoks Gibbsa - wzrost entropii przy mieszaniu jednakowych gazów. Paradoks znika jeśli uwzględnimy zasady mechaniki kwantowej, zgodnie z którymi jednakowe cząsteczki są nierozróżnialne. Przybliżoną, ale dobrą receptą jest podzielenie entropii N cząstek przez N!.
- paradoks Algola - o gwiazdach podwójnych
