Wikipedia:Projekt Grafiki/Jak wykonać doskonałe zdjęcie
Z Wikipedii
 |
Poniższa strona to propozycja zaleceń Wikipedii. Może zostać ona w każdej chwili przez kogokolwiek zmieniona na podstawie wniosków zawartych w dyskusji, dopóki nie zostanie osiągnięty konsensus. Wszelkie odniesienia i linki do tej strony nie powinny jej opisywać jako zawierającej obowiązujące reguły lub zalecenia. |
Ta strona jest częścią projektu: Wikipedia:Projekt Grafiki. Na tej stronie przedstawiamy informacje o tym jak należy wykonywać zdjęcia i poddawać je obróbce, aby mogły być one uznane za medalowe.
Strona ta powstała w wyniku sporów o jakość grafik prezentowanych do medalu. Celem wikipedystów jest przedstawianie tutaj zarówno częstych błędów przy wykonywaniu zdjęć jak i sposobów ich poprawiania.
Spis treści |
[edytuj] Encyklopedyczność i wartość estetyczna zdjęcia
Walory zdjęcia, które jako najważniejsze podkreślane przez wikipedystów to ich encyklopedyczność, co oznacza, by zdjęcie przedstawiało ilustrowany obiekt na tyle dobrze, by były wyeksponowane jego istotne cechy.
Jeżeli chodzi o kwestię estetyki, zdjęcia przede wszystkim powinny mieć walor dokumentacyjny, jednak ze względu na czytelność, powinny być też estetyczne.
Przykładowo: można wykonać zdjęcie do artykułu o jakimś typie samolotu - jeżeli będzie to zniszczony wrak, niewiele istotnych cech będzie na zdjęciu widocznych, to takie zdjęcie nie będzie najlepszą wizytówką, jeżeli można byłoby wykonać zdjęcie estetycznie wyglądającej maszyny z dobrze widocznymi szczegółami (np. różniącymi ten samolot od innych). Jeszcze lepiej będzie, jeśli to jest nie tylko samolot danego typu, ale jakiś ważny historycznie egzemplarz (np. samolot, który był wykorzystywany do jakichś szczególnie ważnych celów). A już najlepiej, jeśli to jest np. samolot, o którym jest artykuł, lub poświęcona jest mu jakaś część artykułu o ważnym historycznie wydarzeniu.
[edytuj] Przykłady ciekawych artystycznie zdjęć, jednak uznanych za nieencyklopedyczne
 Ciekawy kadr, ale nie przedstawiajacy żadnego istotnego elementu w całości |
 Ciekawe zdjęcie, ale fałszywa kolorystyka i akcent na efekt artystyczny |
[edytuj] Jakie wady mogą się pojawiać przy robieniu zdjęć i jak ich unikać
[edytuj] Kadrowanie
Kadrowanie określa w jaki sposób wkomponowany jest w całość zdjęcia obiekt, jaki wybraliśmy do fotografii. W tym przypadku na początku warto zwrócić uwagę na dwie kwestie:
- obiekt nie powinien być zbytnio oddalony - wówczas będzie on jednym z elementów i co więcej nie będzie zbyt wyraźnie wyeksponowany. Jeżeli nie obniży to jakości zdjęcia - zbyt daleko znajdujący się obiekt na zdjęciu można wyciąć (obciąć krawędzie zdjęcia z odpowiednich stron)
- obiekt nie powinien znajdować się zbyt blisko - wtedy może zajść sytuacja, że część obiektu nie zmieści się w kadrze (wówczas pewne jego elementy będą ucięte), nie powinien też zazwyczaj wypełniać całego obszaru zdjęcia - dobrze jest dać trochę powietrza, aby było też widoczne tło, na jakim dany obiekt występuje.
Obiekt fotografowany także powinien zajmować centralną część zdjęcia, nawet jeśli elementy tła są ciekawe i uzyskać dzięki nim można dobry efekt artystyczny, fotografia wykonywana dla Wikipedii powinna mieć przede wszystkim walor dokumentacyjny. Czasami jednak ze względów kompozycyjnych fotografowany obiekt może znajdować się w części prawej czy lewej kadru, ze względu na istotne inne obiekty sytuacyjne - np. artysta z instrumentem muzycznym, który ze względu na profesję tej osoby, nie powinien być ucinany aby lepiej wyeksponować sylwetkę muzyka.
W przypadku obiektów, ciekawych miejsc np. topograficznych należy tak wykadrować zdjęcie, by zbyt wiele miejsca nie zajmowała pusta przestrzeń nieba.
Czasami zdjęcie trzeba przyciąć ze względu na tło, w którym znajdują się niepożądane obiekty - np. fragmenty obiektów, które zaśmiecają zdjęcie. Wtedy należy np. określić czy fragment budynku w kadrze po lewej strony jest zbyt mały i psuje efekt, czy mniej przyciąć by ten fragment był większy, czy też obciąć krawędź.
[edytuj] Przykłady złych kadrów
 Ucięte skrzydełka i odwłok |
 Fragment wystającego dachu psuje efekt jesiennego krajobrazu |
[edytuj] Ostrość / głębia ostrości
Na ostrość zdjęcia ma wpływ kilka czynników:
- wybór odpowiedniej odległości ogniskowania (focus)
- głębia ostrości
- zdolność rozdzielcza obiektywu
- rozdzielczość materiału światłoczułego (matrycy, bądź kliszy)
Ważne jest, aby wszystkie elementu obiektu fotografowanego, które są istotne do zilustrowania danego problemu/zjawiska/przedmiotu w artykule były ostre. Dla wyeksponowania zdjęcia z tła warto dać taką przesłonę, by tło (o ile nie jest istotne) było mniej wyraźne niż fotografowany obiekt.
Wadą jest ustawienie ostrości tylko na część obiektu, użycie nieodpowiedniej przesłony itd.
Czasami może się zdarzyć, że fragmenty fotografowanego obiektu wyszły nieostre. Jeżeli są to mniej istotne detale, nie wpływające także na wizualny odbiór zdjęcia (nie narzucają się zbytnio), taka wada nie powinna być dyskwalifikująca.
Problem z ostrością występuje najczęściej w przypadku fotografowania niezbyt wielkich obiektów, często w przypadku roślin, zwierząt czy grzybów.
[edytuj] Drgania / poruszenie
[edytuj] Kolorystyka / balans bieli
[edytuj] Szumy / ziarno
Szumy i ziarno to typowe niedoskonałości materiału światłoczułego. Dlatego też, ich obecność na wykonywanym zdjęciu jest w większości przypadków niepożądana. Czasami ziarno, czy szum stanowić może wartość samą w sobie, ale takie celowe ich użycie należy zaliczyć do efektów typowo artystycznych, a więc nie bardzo nadających się do encyklopedii, jaką jest Wikipedia.
Ilość szumu, czy ziarna na zdjęciu jest najczęściej mocno skorelowana z czułością materiału. Dlatego, aby zminimalizować pojawianie się tej wady, należy starać się stosować materiał o jak najmniejszej czułości - w przypadku aparatów na kliszę, oznacza to wybór mniej czułej kliszy, a w przypadku aparatów cyfrowych, wybór mniejszej czułości matrycy, czyli mniejszej wartości parametru ISO.
Oczywiście, wybór czułości materiału podyktowany jest również warunkami oświetleniowymi i charakterem zdjęcia, które chcemy wykonać - może się więc okazać, że w danej sytuacji musimy zastosować materiał o większej, niż minimalna, czułości. Tak więc należy potraktować ten parametr jako taki, który pozwala zmniejszyć ilość szumów/ziarna na zdjęciu kosztem wydłużenia czasu naświetlania, bądź kosztem zastosowania większego otworu przysłony; lub też odwrotnie - zmniejszyć czas naświetlania lub umożliwić zastosowanie mniejszego otworu przysłony - kosztem zwiększenia szumów/ziarna na zdjęciu.
Jeśli konieczność wyboru większej czułości wynika z niedoboru oświetlenia, należy rozważyć unieruchomienie aparatu - czy to poprzez użycie statywu, czy też poprzez np. ustawienie aparatu na jakimś stabilnym obiekcie - w tym wypadku, aby wyeliminować możliwość wprowadzenia drgań w momencie wyzwalania migawki, należy zastosować wężyk spustowy lub pilota, lub też wykonać zdjęcie z wykorzystaniem samowyzwalacza w przypadku nieposiadania w/w urządzenia.
Dobra wiadomość jest taka, że w miarę rozwoju techniki cyfrowej, problem szumów powoli zanika - np. nowoczesne lustrzanki cyfrowe często pozwalają na wykonywanie zdjęć, na których niemal nie widać szumów, nawet przy czułościach dochodzących do 800 ASA.
Szumy mogą również pojawiać się np. przy skanowaniu zdjęcia z odbitki lub kliszy - w tym wypadku do ich uniknięcia należy stosować jak najlepszej jakości skaner.
Jeśli jednak na zrobionym zdjęciu pojawiły się szumy, czy ziarno, sprawa nie jest jeszcze przegrana - można spróbować je usunąć, bądź zredukować poprzez obróbkę zdjęcia w programie graficznym - większość nowoczesnego oprogramowania graficznego posiada opcję redukcji szumów - problemem jest tutaj czasem spadek ostrości detali, w momencie zmniejszania szumów - aby więc uchronić się przed tym zjawiskiem należy stosować redukcję szumów z umiarem, bądź ograniczyć ją do części zdjęcia, które dużej ilości detali nie potrzebują - np. powierzchnia nieba, itp. Najlepsze efekty usuwania szumów można uzyskać wykorzystując wyspecjalizowane narzędzia - często dostępne jako wtyczki do np. programu Photoshop.
[edytuj] Tło fotografowanych obiektów
[edytuj] Światło, ekspozycja (zdjęcia niedoświetlone i przepalone)
[edytuj] Rozdzielczość i proporcje
[edytuj] Obróbka komputerowa
- nie należy w trakcie obróbki komputerowej zbytnio modyfikować ostrości, ponieważ prowadzi to do utraty szczegółów zdjęcia - zdjęcie ma charakter dokumentacyjny!
[edytuj] Jak należy wykonywać zdjęcia danego typu obiektów?
[edytuj] Osób
[edytuj] Przedmiotów
[edytuj] Architektury
- Wybór obiektu:
- Wykonując zdjęcie, należy zdecydować się co ma przedstawiać: wnętrze urbanistyczne, grupę budynków, budynek, część budynku czy detal architektoniczny. W zależności od wybranego obiektu należy na nim skupić uwagę i nie próbować na siłę zmieścić w kadrze jak najwięcej. Wybrany temat zdjęcia dalej określamy jako obiekt.
- Kadr:
- Rysunki przedstawiają sposób kadrowania na przykładzie fikcyjnego obiektu.
-
- Dobierając kadr, obejmujemy cały wybrany obiekt (całym obiektem może być też część budynku) oraz jego najbliższe otoczenie, tak, aby obiekt wypełniał co najwyżej około 85% szerokości i co najwyżej 85% wysokości zdjęcia. Jeżeli nie mieści się cały obiekt, lepiej wykonać dobre zdjęcie mniejszego, lecz reprezentatywnego fragmentu (patrz: Wybór obiektu).
- Granice kadru nie powinny przecinać stanowiących całość zwartych elementów i detali architektonicznych, takich jak drzwi, okna, okapy itp. Boczne granice kadru nie powinny się pokrywać z pionowymi elementami, np. masztami, rynnami, komunami i pilastrami, zaś granice górna i dolna - z elementami poziomymi, jak kalenica, gzyms czy krawężnik. Podobnie postępujemy z cieniami elementów.
- Unikamy kadrów mało zdecydowanych, na przykład zbliżonych do symetrycznych, jednak z pewnym przesunięciem kierunkowym.
- Perspektywa:
- W przypadku, gdy obiektem jest cały budynek, zdjęcie wykonujemy w miarę możliwości tak, aby uniknąć trzeciego zbiegu perspektywy (zwężania się ścian ku górze). Oznacza to, że środek perspektywy musi znajdować się na wysokości obserwatora (czyli horyzont na poziomie połowy zdjęcia). W praktyce należy zdjęcie wykonać poziomo, to jest, jeśli nie mamy statywu, celować na miejsce w wysokości swojego wzrostu. Powinniśmy używać również obiektywu o odpowiednio długiej ogniskowej i zdjęcie robić z większej odległości, wtedy podobne efekty będą mniejsze. Uważamy, żeby aparat nie był przechylony w bok. Wykonane zdjęcie docinamy tak, aby nie przedstawiało zbyt dużo chodnika.
- Od tej zasady można odejść, gdy chcemy przedstawić całość bardzo wysokiego budynku, albo chcemy sugestywnie pokazać masywność i spiętrzenie mas budynku.
- Zasada nie obowiązuje też w innych oczywistych przypadkach, np. widok wnętrza barokowej kopuły.
- Oświetlenie:
- W miarę możliwości należy fotografować architekturę przy pełnym oświetleniu dziennym, możliwie nie pod słońce (chyba że sytuacja urbanistyczna to całkowicie wyklucza. W przypadku narożnego ujęcia budynku w miarę możliwości wykonać zdjęcie w momencie, gdy elewacje są oświetlone z delikatnym kontrastem.
- Zdjęcia nocne czy przy zachodzącym słońcu wykonujemy, gdy zademonstrować chcemy specyficzne cechy, ujawniające się w takim oświetleniu, np. nocną iluminację czy efekty światłocieniowe gotyckiej elewacji.
- Staramy się, aby na zdjęciu nie znalazł się nasz własny cień!
- Otoczenie:
- Unikamy przedstawiania przypadkowych obiektów pierwszego planu, np. śmietników, słupków itp. W przypadku obiektów położonych wśród drzew, krzewów itp. ich przestawienie na zdjęciu jest stosowne, jednak w miarę możliwości z takim doborem kadru, aby nie zasłaniały obiektu.
- W przypadku całych budynków nie trzeba unikać przestawiania na zdjęciu ludzi, jeżeli znajdują się na dalszym planie. Zwłaszcza przy dużych obiektach umożliwiają bowiem porównanie skali.
[edytuj] Zwierząt i roślin
- Opis - w przypadku wszystkich zdjeć organizmów żywych dużą wagę ma dokładny opis zdjęcia. Ułatwia, a często wręcz umożliwia identyfikację organizmu jeśli nie jest ona znana. Poza tym zdjęcie ma również charakter dokumentacyjny. Dobrze jeśli przedstawia organizm w jego naturalnym środowisku. Wystarcza pokrój ogólny organizmu, ale dobrze jest wykonać serię kilku zdjeć (pokrój ogólny, zbliżenia części ciała, cech ważnych dla identyfikacji, śladów żerowania itp.) Elementy opisu:
- jaki gatunek przedstawia (najlepiej nazwa polska i łacińska), np. pełnik europejski Trollius europaeus
- data wykonania
- lokalizacja (im dokładniejsza tym lepiej), np. Góry Bystrzyckie, Pokrzywno
- dobrze jest podać biotop, np. wilgotna łąka
- Kilka praktycznych rad:
- tło zdjęcia można "wyciszyć" używając jak najmniejszej dostępnej przesłony (np. w celu uchwycenia rośliy na tle łąki)
[edytuj] Zobacz też
- Wikipedia:Projekt Grafiki/Jak wykonać doskonały schemat graficzny
- Wikipedia:Projekt Grafiki/Jak wykonać doskonałą mapę
- Wikipedia:Projekt Grafiki/Jak wykonać doskonałą animację
