RBMK

Z Wikipedii

Projekt reaktora jądrowego RBMK-1000 - Rieaktar Balszoj Moszcznosti Kanalnyj - Reaktor Kanałowy Wielkiej Mocy został opracowany przez Anatolija Aleksandrowa na początku lat sześćdziesiątych. Budowę pierwszego bloku uruchomiono w roku 1967, a oddano do użytku w roku 1973 w elektrowni Sosnowy Bór, 80 kilometrów na zachód od Leningradu (obecnie Sankt Petersburg). Jego moc elektryczna wynosiła 1000 MW (RBMK-1500, funkcjonujący m.in. w Ignalinie na Litwie od połowy lat 80. - 1500 MW). Zastosowano w nim moderator grafitowy, chłodzenie wodą i paliwo uranowe. W porównaniu z reaktorami elektrowni w Obnińsku, turbiny były napędzane parą z kanałów paliwowych.

Anatolij Aleksandrow, jeden z projektantów tego typu reaktora, święcie wierzył w jego bezpieczeństwo. Twierdził, że tego typu reaktor można postawić nawet na Placu Czerwonym w Moskwie.

Jak wykazała katastrofa w Czernobylu (1986), reaktory tego typu podczas niekontrolowanej pracy stwarzają istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa całej instalacji. Pręty z borem posiadały grafitowe końcówki (służyły one do wypchnięcia z kanału paliwowego resztek chłodziwa, by pręt kontrolny mógł się w niego wsunąć) - w momencie wejścia do reaktora zwiększały moc, zanim ją obniżyły - grafit jest bowiem materiałem moderującym - wzmaga reakcję łańcuchową w reaktorze (nie zaś jak podają niektóre źródła - uderzeniowo zwiększa moc). Ze względu na normy bezpieczeństwa nie były stosowane w innych krajach, poza ZSRR. Projektowane były z myślą o produkcji plutonu do celów militarnych, chociaż nigdy do tego celu nie były wykorzystywane.

Reaktor jest umieszczony w betonowej studni o wymiarach 21,6 x 21,6 x 25,5 metra. Na zewnątrz usytuowano osłonę biologiczną o grubości pięciu metrów i zbudowaną z trzech warstw: wody, piasku i betonu. Od góry zaś był przykryty ważącą ponad 2000 ton osłoną antyradiacyjną, wykonaną z betonu i stali. Jej średnica wynosiła 17 metrów, a grubość 4 metry.

Schemat bloku energetycznego elektrowni opartej na reaktorze RBMK

Paradoksalnie, reaktory typu RBMK należą do najekonomiczniejszych typów reaktorów. Wynika to z rodzaju stosowanego paliwa w reaktorze, którym może być naturalny uran, niewymagający wstępnego oczyszczania i wzbogacania. Przyczynia się to do obniżenie kosztów obróbki (wzbogacanie) paliwa oraz zmniejszenia ilości odpadów w czasie jego produkcji (głównie zubożony uran).

[edytuj] Dane techniczne reaktora RBMK-1000