Sławnikowice (ród)
Z Wikipedii
Sławnikowice (czes. Slavníkovci) - rywalizujący w X w. z Przemyślidami możnowładczy ród czeski. Ich domeny leżały w północnych Czechach, wg Kroniki Kosmasa zaliczała się do nich także ziemia kłodzka (o Sławniku: posiadacz Kłodzka, grodu obronnego przeciw Polsce, w pobliżu rzeki zwanej Nysa). Nazwa rodu pochodzi od Sławnika (zm. 981), pana na Libicach, za którego uzyskali największe znaczenie.
Spokrewnieni z niemieckimi władcami z saskiej dynastii Ludolfingów; byli tradycyjnie procesarscy i wspierali chrześcijaństwo. Podczas gdy Przemyślidzi na ogół sympatyzowali z antycesarską opozycją (wówczas gł. bawarską) oraz rodzimymi tradycjami.
Sławnik miał 7 synów, z czego sześciu z małżeństwa ze Strzeżysławą: Sobiebor (Sobiesław), Spycimir (Spytymir), Pobrasław, Poraj (Porzej), Czesław (Czasław), Wojciech oraz przyrodni Radzim (Gaudenty). Poraj wysłany został przez ojca w 965 w orszaku Dobrawy, która wychodziła za mąż za Mieszka I. Być może osiadł w Polsce. Polska tradycja wywodzi od niego herb Poraj (róża srebrna w polu czerwonym).
Tarcia między rządzącymi Przemyślidami a Sławnikowicami nasiliły się po śmierci Sławnika (981), a zwłaszcza Strzeżysławy (987). Senior rodu Sobiebor rozpoczął otwartą rywalizację także na poziomie ekonomicznym, otwierając w Libicach mennicę, która biła własne monety. Pierwsze z nich zostały wybite na cześć jego brata Wojciecha, który akurat wtedy objął biskupstwo praskie.
Jak na ówczesne czasy mennica wybiła ogromną liczbę monet, bo aż 70 tysięcy. Na awersie monet znajdowała się ręka z nożem, a na rewersie zrywający się do lotu orzeł.
W 28 września 995 doszło do otwartego konfliktu między oboma rodami. Książę czeski Bolesław II Pobożny siłami innego rodu Wrszowców zaatakował Libice i zajął prawie pozbawiony obrony gród, który otwarto mu po przyrzeczeniu nietykalności mieszkańców. Szukające azylu w kościele rodziny braci zostały z niego wywleczone i wymordowane. Z siedmiu synów Sławnika ocaleli jedynie najstarszy Sobiebor będący na wyprawie wojennej przeciw Obodrzycom wraz z Ottonem III i Chrobrym, przebywający na Zachodzie biskup Pragi Wojciech (późniejszy święty) oraz towarzyszący mu najmłodszy, przyrodni brat Radzim.
Sobiebór pozostał w Polsce i służył w drużynie Bolesława Chrobrego, który wyraźnie sprzyjał ich rodowi. Wobec wymordowania rodziny Wojciech nie powrócił z Niemiec do Pragi i po pewnym czasie wraz z bratem Radzimem znalazł się na dworze Polan w drodze na misje w Prusach. Po śmierci Wojciecha w 1000 Radzim został wyniesiony na arcybiskupa nowoutworzonej metropolii w Gnieźnie. W 1004 Sobiebor zginął osłaniając odwrót Chrobrego z Pragi.
[edytuj] Bibliografia
- R. Тurеk. Slavnikova Libice. Praha, 1947.
- R. Тurеk. Die fruhmittelalterlichen Stammegebiete in Bohmen. Praha, 1957, S. 23—25, 184—191.
- Hásková, J. 1995: Slavníkovci ve výpovědi svých mincí, Archeologické rozhledy XLVII, 225-230.
- Lutovský, M. 1995: Několik poznámek k problematice slavníkovské domény, Archeologické rozhledy XLVII, 239-245.
- Lutovský, M. - Petráň, M. 2004: Slavníkovci, mýtus českého dějepisectví. Praha.
- Sláma, J.1995: Slavníkovci–významná či okrajová záležitost českých dějin 10. století. Archeologické rozhledy XLVII, 182–224.
- Třeštík, D. 1997: Počátky Přemyslovců. Praha.
- (Red.)Třeštík, D. - Žemlička, J. 1998: Svatý Vojtěch, Čechové a Evropa. Praha.
- Josef Teige: "Blätter aus der altböhmischen Genealogie. Slavnikiden /Die Vrsovcen /Die Herren von Lichtenburg". Damböck, 2005.
