Safed

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Safed
Dewiza: brak
Państwo	Izrael
Dystrykt	Północny
Położenie	32°97' N 35°51' E
Wysokość	850 m n.p.m.
Ludność (2006) • liczba ludności	28 300
Strona internetowa miasta

Safed (właściwie Zefat, hebr. צפת; arab. صفد) - miasto w północnym Izraelu, na wyżynie Galilei. Nazwa miasta prawdopodobnie pochodzi od czasownika obserwować, stąd obserwatorium). Zajmuje szczyt Wzgórza Kena'an.

Ośrodek turystyczno-wypoczynkowy.

Safed jest świętym miastem judaizmu, razem z Jerozolimą, Hebronem i Tyberiadą. Safed to centrum żydowskiego mistycyzmu koncentrującego się wokół kabały.

Miasto jest zamieszkane w 99.2% przez Żydów.

[edytuj] Historia

Panorama miasta

Safed był wzmiankowany po raz pierwszy w spisie miast zdobytych przez faraona Totmesa III w XV wieku p.n.e.. Nie jest wymieniane ani w Starym ani w Nowym Testamencie, chociaż niektórzy egzegeci sugerują, iż mówi o nim Chrystus w paraboli o mieście położonym na górze (por. Mt 5,14).

Zaułek Safedu (2005 r.)

Wg relacji Józefa Flawiusza miasto zostało przez niego samego ufortyfikowane w czasie powstania żydowskiego w 66 n.e. Miało być punktem obronnym przed nacierającymi wojskami cesarza rzymskiego Wespazjana.

Po zburzeniu Jerozolimy w roku 70 w Safedzie osiedlić się miały rodziny kapłańskie (Yaqim i Paszhur), jak również liczni Tanna'im oraz Amora'im (uczeni w Prawie). Od tego czasu Safed stać się miało centrum studiów biblijnych i jednym z czterech świętych miast judaizmu, obok Jerozolimy, Hebronu i Tyberiady. Rozpalanie ognisk na szczycie wzgórza Kena‘an stało się oficjalnym znakiem do rozpoczęcia celebracji największych świąt żydowskich oraz nastania nowiu księżyca. W roku 1140 Fulko Anjou wybudował w mieście fortecę, w której to w 1168 zamieszkali templariusze. Twierdza została zdobyta przez Saladyna w 1188, by powrócić w ręce krzyżowców w 1240.

25 lipca 1266 sułtan mameludzki Bibars odebrał miasto z rąk chrześcijańskich mordując załogę templariuszy i miejscowych żydów.

Typowy mieszkaniec Safedu

Pielgrzymi odwiedzający Ziemię Świętą w XIV i XV w. wspominają o istnieniu w Safedzie wspólnot żydowskiej i samarytańskiej. W tym czasie Safed urasta do rangi stolicy prowincji mámlaka (Galilea i Liban). Po roku 1516 miasto staje się Mekką dla kabalistów. Wiek XVI to okres rozkwitu tego nurtu mistyki żydowskiej w Safedzie: wielki rabin Josef Caro, Salomon ben Mojżesz ha-Levi Alkabez, kabalista Rabbi Izaak ben Salomon Luria - nazywany Ha'Ari Lew. W roku 1578 zostaje założona w mieście pierwsza na Bliskim Wschodzie drukarnia (pierwsza książka: komentarz Yom Tov Zahalon do Księgi Estery). Po okresie dekadencji duchowej i ekonomicznej (XVII-XVIII), spowodowanym sporami różnych grup o tendencjach formalistycznych, miasto przeżyło nowe momenty rozkwitu wraz z przybyciem w 1778 chasydy Ba'al Szem Tov'a oraz uczniów Eliasza Gaon'a z Wilna w 1810. W latach 1812-1814 epidemia zdziesiątkowała miasto. W roku 1948 Safed zostało zdobyte przez wojska izraelskie.

[edytuj] Zabytki

Pozostałości zamku krzyżowców z monumentem upamiętniającym poległych żołnierzy izraelskich;
Synagoga aszkenazytów ha-Arì (hebr. lew), która upamiętnia rabina kabalistę Izaaka Lurię;
Synagoga Haqel Tappuhìn (hebr. pole jabłonii) z legendarnym tronem proroka Eliasza;
Synagoga Bennèa upamiętniająca rabina Yossi Bennèa (hebr. konstruktor). W synagodze przechowywane są zwoje Tory przywiezione przez żydów, którzy zmuszeni byli opuścić Hiszpanię w okresie inkwizycji;
Sefardyjska synagoga ha-Arì należąca do żydów sefardyjskich, czyli przybyłych z Hiszpanii. Wg lokalnej tradycji w tej synagodze po specjalnej modlitwie rabina ha-Arì'ego pojawiło się Siedmiu Pasterzy Izraela (Abraham, Izaak, Jakub, Józef, Mojżesz, Aaron i Dawid), by odczytać fragmenty Pisma Św., które były w owym dniu przewidziane w liturgii synagogalnej;
Dzielnica artystów z muzeum drukarstwa (inkunabuły, rzadkie edycje, historia alfabetu hebrajskiego).