Saigō Takamori
Z Wikipedii
Saigō Takamori (西郷 隆盛 23 styczeń 1828 - 24 wrzesień 1877) jeden z najbardziej wpływowych samurajów w historii Japonii, żyjący na przełomie epok Edo i Meiji. Wyłaniający się z legend obraz Saigō - ostatniego samuraja - znajduje swoje potwierdzenie w jego historii.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Saigō urodził się 23 stycznia 1828 roku w Kagoshimie, w ówczesnym okręgu Satsuma (obecnie Prefektura Kagoshima). W początkach swej kariery był pomocnikiem urzędnika w biurze okręgowym. W 1854 z rozkazu daimyo Satsumy Shimazu Nariakiry wyruszył (wraz ze swoim panem, już jako członek świty daimyo) do Edo, aby pomóc Nariakirze w rozmowach dotyczących współpracy między rodem Tokugawa i dworem cesarskim. Jednak działania Saigō zostały nagle przerwane przez czystki za którymi stał tairo Ii Naosuke i które wymierzone były w przeciwników szogunatu, oraz śmierć daimyo Nariakiry. Saigō zbiegł do Kagoshimy, został jednak aresztowany i wygnany na wyspę Amami-Ōshima. Został wezwany do powrotu na początku 1861, tylko po to, aby zostać ponownie wygnanym przez nowego daimyo Satsumy Shimazu Hisamitsu. Hisamitsu w końcu ułaskawił Saigō w 1864 roku i wysłał go do Kioto, aby zajął się interesami Satsumy na dworze cesarza.
[edytuj] Restauracja Meiji
Po objęciu dowództwa nad oddziałami Satsumy w Kioto, Saigō szybko zawiązał sojusz z samurajami z Aizu przeciwko siłom rywali z Chōshū i zapobiegł przejęciu przez nich kontroli nad Pałacem Cesarskim. W sierpniu 1864 Saigō był jednym z dowódców karnej ekspedycji wysłanej przez Tokugawów przeciw Chōshū, jednak w tajemnicy prowadził on negocjacje z przywódcami Chōshū, co później doprowadziło do zawiązania Sojuszu Satchō. Gdy szogunat wysłał kolejną ekspedycję przeciw Chōshū, Satsuma pozostała bezstronna.
W listopadzie 1867 szogun Tokugawa Yoshinobu zrzekł się swego tytułu, oddając władzę w ręce cesarza. Wydarzenie to znane jest jako Restauracja Meiji. Saigō był jednak jednym z największych przeciwników wynegocjowanego rozwiązania. Domagał się on pozbawienia Tokugawów ziem i wyjątkowego statusu. Jego bezkompromisowość stała się jedną z przyczyn wynikłej później wojny domowej Boshin.
Podczas wojny Boshin Saigō dowodził cesarskimi siłami podczas Bitwy Toba-Fushimi, po czym poprowadził cesarskie wojska na Edo, gdzie przyjął kapitulację zamku Edo od Katsu Kaishu.
[edytuj] Epoka Meiji
Choć Okubo Toshimichi i wielu innych było bardziej aktywnych i miało większy wpływ na ustanowienie nowego rządu Meiji, rola Saigō pozostała kluczowa, a jego współpraca była niezbędna przy obaleniu systemu han oraz ustanowieniu poborowej armii. Mimo skromnego pochodzenia w 1871 powierzono mu nadzór nad rządem tymczasowym, ustanowionym podczas misji dyplomatycznej, na której czele stał Iwakura Tomomi.
Saigō początkowo nie zgadzał się z modernizacją Japonii i rozpoczęciem handlu z zachodem. Znany był jego sprzeciw wobec budowy kolei. Domagał się, aby pieniądze przeznaczone na ten cel były raczej wykorzystane na modernizację wojska.
Saigō twierdził również, że Japonia powinna wypowiedzieć wojnę Korei, gdyż Korea nie uznawała cesarza Meiji za faktycznego władcę Cesarstwa Japonii. Krytykował on również sposób w jaki potraktowani zostali Japońscy wysłannicy, którzy mieli prowadzić rozmowy w sprawach handlu i stosunków dyplomatycznych. Dla Saigō była to również doskonała okazja do znalezienia zajęcia dla tysięcy "bezrobotnych" samurajów, którzy stracili większość dochodów oraz swą pozycję społeczną po restauracji, która wprowadziła nowe zasady zarówno społeczne, jak ekonomiczne. Tacy samuraje mogli stanowić zagrożenie dla rządu. Saigō (sam będąc samurajem) rozumiał ich sytuację. W pewnym momencie sam chciał udać się do Korei i sprowokować wypowiedzenie wojny, zachowując się tak, aby zmusić Koreańczyków do zabicia go. Jednak pozostali japońscy przywódcy sprzeciwiali się tym planom, po części z powodów finansowych, a po części dlatego, że zdawali sobie sprawę ze słabości Japonii w porównaniu do zachodnich państw, co zrozumieli podczas misjii Iwakury. Saigō, w ramach protestu, zrezygnował ze wszystkich rządowych stanowisk i powrócił do rodzinnej Kagoshimy.
[edytuj] Wojna na południowym zachodzie (1877)
Wkrótce potem Saigō założył prywatną szkołę wojskową w Kagoshimie dla wiernych samurajów, którzy także zrezygnowali ze stanowisk, aby razem z nim opuścić Tokio. Niezadowoleni samuraje zdominowali władzę w Kagoshimie, zaś rząd, w obawie przed rebelią, wysłał okręty do Kagoshimy, aby rozbroić tamtejszy arsenał. Jak na ironię to właśnie wywołało otwarty konflikt, jak również fakt zaprzestania wydawania samurajom wynagrodzenia w 1877. Saigō został przywódcą powstania przeciw rządowi.
Bunt został zdławiony w ciągu kilku miesięcy przez oddziały armii cesarskiej liczące 300 tys. samurajów-oficerów oraz poborowych żołnierzy pod dowództwem Kawamury Sumiyoshi'ego. Siły cesarskie były pod każdym względem nowoczesne, miały do dyspozycji haubice i balony obserwacyjne. Rebeliantów z Satsumy było około 40 tys., jednak do ostatecznej walki podczas Bitwy pod Shiroyamą stanęło ich już tylko 400. Mimo, że walczyli oni o zachowanie roli samurajów, używali zachodnich sposobów walki oraz broni. Wszystkie ówczesne opisy i wyobrażenia Saigō przedstawiały go ubranego w mundur w zachodnim stylu. Pod koniec walk, głównie przez brak amunicji, musiano uciec się do walki na bliższy dystans z użyciem mieczy, łuków i strzał.
Saigō został śmiertelnie ranny w biodro w czasie walk. Aby nie zostać zabitym bądź schwytanym przez wroga, poprosił swego towarzysza, aby ten odciął mu głowę, by móc zachować honor. W legendach i sztuce przetrwał obraz Saigō popełniającego seppuku, tradycyjną formę samobójstwa, nie wiadomo jednak w jaki sposób zginął naprawdę. Pewne jest jednak, że jego śmierć zakończyła powstanie.
[edytuj] Legendy dotyczące Saigō
Część legend mówiło o tym, że Saigō wcale nie zginął. Wielu ludzi w Japonii spodziewało się, że Saigō powróci z Indii lub (wraz z carewiczem Aleksandrem) z Rosji, aby obalić niesprawiedliwe rządy. Twierdzono również, że jego wizerunek pojawił się na powierzchni komety pod koniec XIX wieku, co miało stanowić zły omen dla jego wrogów. Rząd Meiji, nie mogąc przeciwdziałać uwielbieniu ludzi wobec obrazu tradycyjnych samurajskich wartości jakim był Saigō, zrehabilitował go pośmiertnie 22 lutego 1889.
[edytuj] Posąg Saigō
Słynny brązowy posąg Saigō stoi w parku Ueno w Tokio. Jego autorem jest Takamura Koun. Saigō spotkał wybitnego brytyjskiego dyplomatę, Ernesta Satowa w latach 60 XIX wieku, co zostało później opisane w pamiętniku dyplomaty. Satow był obecny przy odsłonięciu pomnika, co również zanotował w swoich pamiętnikach.
Na podstawie wydarzeń z życia Saigō w 2003 roku został nakręcony film Ostatni samuraj.
[edytuj] Źródła
Mark Ravina, Ostatni samuraj, wyd. Amber, Warszawa 2004
