Indie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy Indii, państwa w Azji. Zobacz też: indie rock, indie pop.

भारत गणराज्य
Bhārat Gaṇarājya
trb. Bharat Ganaradźja


Flaga Indii	Godło Indii

Dewiza: Satyameva Jayate

Język urzędowy

hindi oraz język angielski jako pomocniczy¹

Stolica

New Delhi

Ustrój polityczny

monarchia konstytucyjna

Głowa państwa

królowa Elżbieta II

Szef rządu

premier Manmohan Singh

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

7. na świecie
3 287 263 km²
9,5%

Liczba ludności
• całkowita (III 2007)
• gęstość zaludnienia

2. na świecie
1 125 500 000
342 osób/km²

{{{utworzenie_sposób}}}

{{{od_kogo}}}
{{{utworzenie_data}}}

rupia indyjska (INR)

UTC +5:30

Jana-Gana-Mana

IND

+91

¹ na terenie całego kraju oraz 21 innych języków regionalnie

Mapa Indii

Indie, Republika Indii (w hindi, भारत - trl.: Bhārat wymowa ^*, Bhārat Gaṇarājya, trb.: Bharat, Bharat Ganaradźja; ang. India, Republic of India) – państwo w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.

Od północy Indie są ograniczone przez pasma górskie: Karakorum i Himalaje. Z Indiami graniczą: Pakistan na północnym zachodzie, Chiny, Nepal oraz Bhutan na północy, Birma i Bangladesz na północnym wschodzie, Sri Lanka przez zatokę Mannar i cieśninę Palk na południowym wschodzie. Od południowego zachodu kraj otaczają wody Morza Arabskiego, zaś od południowego wschodu Zatoki Bengalskiej i Morza Andamańskiego. Do Indii należy archipelag Lakkadiwów leżący na Morzu Arabskim 450 km na zachód od wybrzeży kraju, oraz leżące w Zatoce Bengalskiej archipelagi Andamanów i Nikobarów.

Stolica: New Delhi
Inne duże miasta: Bombaj - 16,5 mln mieszk., Delhi - 13,2 mln, Kalkuta, Madras, Bangalur, Hajdarabad, Ahmadabad, Kanpur

(Ludność miejska stanowi jedynie 27% mieszkańców państwa.)

Położenie geograficzne: 8°- 37° N, 68°- 97° E
Rozciągłość równoleżnikowa - 2 933 km
Rozciągłość południkowa - 3 214 km
Długość granic:
- Pakistan - 2 912 km
- Chiny - 3 380 km
- Nepal - 1 690 km
- Bhutan - 605 km
- Bangladesz - 4 053 km
- Birma - 1 463 km

Język urzędowy: hindi; język angielski pełni rolę języka pomocniczego, łącznikowego. Ponadto jest 21 języków konstytucyjnych, dopuszczanych jako języki wykładowe i urzędowe w określonych stanach assamski, bengali, bodo, dogri, gudźarati, kannada, kaśmiri, konkani, maithili, malajalam, manipuri, marathi, orija, pendżabski, nepali, santali, sindhi, sanskryt), język tamilski, telugu ,urdu. Znaczna część ludności, zwłaszcza mieszkańcy południowych stanów Indii odnosi się wrogo do prób zastąpienia w urzędach języka angielskiego językiem hindi, uważając, że stanowi to niedopuszczalny zamach na ich autonomię.

System polityczny: Indie są demokratyczną republiką federacyjną.

Głową państwa jest prezydent, organem ustawodawczym dwuizbowy parlament - Sansad. Stany mają własne organy władzy, na czele stoi gubernator mianowany przez prezydenta.

Święta narodowe:
- 26 stycznia – rocznica proklamowania republiki (1950),
- 15 sierpnia – rocznica uzyskania niepodległości (1947)

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny Indii.

Indie podzielone są na 28 stanów, 6 terytoriów związkowych i 1 jedno terytorium narodowe. Później w II rzędzie dzielą się na 591 dystryktów.

Podział Administracyjny Indii

Nazwy jednostek administracyjnych podano w wersji polskiej (jeżeli isnieje polski egzonim), wersji angielskiej (ang.) oraz w wersji hindi w polskiej transkrypcji (trb.) i w transliteracji (trl.):

Stany:

Andhra Pradesh; Andhra Pradeś (trb.), Āṁdhra Pradeś (trl.)
Arunachal Pradesh; Arunaćal Pradeś (trb.), Aruṇācal Pradeś (trl.)
Assam (ang.); Asam (trb.), Asam (trl.)
Bengal Zachodni (pol.); West Bengal (ang.); Paśćimi Bangal (trb.), Paścimī Baṁgāl (trl.)
Bihar (ang.); Bihar (trb.), Bihār (trl.)
Chhattisgarh (ang.); Ćhattisgarh (trb.), Chattīsgaṛh (trl.)
Dżammu i Kaszmir (pol.); Jammu and Kashmir (ang.); Dźammu aur Kaśmir (trb.), Jammū aur Kaśmīr (trl.)
Goa (ang.); Gowa (trb.), Govā (trl.)
Gujarat (ang.); Gudźarat (trb.), Gujarāt (trl.)
Haryana (ang.); Harijana (trb.), Hariyāṇā (trl.)
Himachal Pradesh (ang.); Himaćal Pradeś (trb.), Himācal Pradeś (trl.)
Jharkhand (ang.); Dźharkhand (trb.), Jhāṛkhaṁḍ (trl.)
Karnataka (ang.); Karnataka (trb.), Karṇāṭaka (trl.)
Kerala (ang.); Kerala (trb.), Kerala (trl.)
Madhya Pradesh (ang.); Madhja Pradeś (trb.), Madhya Pradeś (trl.)
Maharashtra (ang.); Maharasztra (trb.), Mahārāṣṭra (trl.)
Manipur (ang.); Manipur (trb.), Maṇipur (trl.)
Meghalaya (ang.); Meghalaja (trb.), Meghālaya (trl.)
Mizoram (ang.); Mizoram (trb.), Mizorām (trl.)
Nagaland (ang.); Nagalaind (trb.), Nāgālaiṁḍ (trl.)
Orisa (pol.); Orissa (ang.); Urisa (trb.), Uṛīsā (trl.)
Pendżab (pol.); Punjab (ang.); Pańdźab (trb.), Paṁjāb (trl.)
Radżastan (pol.); Rajasthan (ang.); Radźasthan (trb.), Rājasthān (trl.)
Sikkim (ang.); Sikim (trb.), Sikim (trl.)
Tamil Nadu (ang.); Tamilnad (trb.), Tamilnād (trl.)
Tripura (ang.); Tripura (trb.), Tripura (trl.)
Uttaranchal (ang.); Uttarańćal (trb.), Uttarāṁcal (trl.)
Uttar Pradesh (ang.); Uttar Pradeś (trb.), Uttar Pradeś (trl.)

Terytoria związkowe:

Andamany i Nikobary (pol.); Andaman and Nicobar Islands (ang.); Andaman aur Nikobar Dwip (trb.), Aṁdamān aur Nikobār Dvīp (trl.)
Czandigarh (pol.); Chandigarh (ang.); Ćandigarh (trb.), Caṁḍīgaṛh (trl.)
Dadra i Nagarhaweli (pol.); Dadra and Nagar Haveli (ang.); Dadra aur Nagarhaweli (trb.), Dādrā aur Nagarhavelī (trl.)
Daman i Diu (pol.); Daman and Diu (ang.); Daman aur Diw (trb.), Damaṇ aur Dīv (trl.)
Lakszadiwy (pol.); Lakshadweep (ang.); Lakszadwip (trb.), Lakṣadvīp (trl.)
Pondicherry (ang.); Puduććeri (trb.), Puducceri (trl.)

Narodowe terytorium stołeczne:

Delhi (ang.); Dilli (trb.), Dillī (trl.)

[edytuj] Ludność

Zobacz więcej w osobnym artykule: Demografia Indii.

Rozmiar i wzrost populacji w Indiach w latach 1901-2001
Rok	Populacja	Przyrost w ciągu dekady		Mnożnik populacji z 1901
Rok	Populacja	Liczba	Procent	Mnożnik populacji z 1901
1901	238 396 327	---	---	1,0
1911	252 093 390	13 697 063	5,7	1,1
1921	251 321 213	-772 117	-0,3	1,1
1931	278 977 238	27 656 025	11,0	1,2
1941	318 660 580	39 683 342	14,2	1,3
1951	361 088 090	42 427 510	13,3	1,5
1961	439 234 771	78 146 681	21,6	1,8
1971	548 159 652	108 924 881	24,8	2,3
1981	683 329 097	135 169 445	24,7	2,9
1991	846 421 039	163 091 942	23,9	3,6
2001	1 028 737 436	182 316 397	21,5	4,3
Źródło: Population Bulletin Vol.61 No.3 September 2006

Ludność: 1,13 mld (2006) - Indie są drugim państwem na świecie pod względem liczby ludności. Dane te są jednak szacunkowe i mogą znacznie różnić się od rzeczywistych, gdyż w Indiach nie prowadzi się ewidencji ludności, ani spisów powszechnych ludności.
Średnia gęstość zaludnienia: 328 osób/km² - jest to jedno z najgęściej zaludnionych państw w Azji (największa gęstość zaludnienia: południowe Wybrzeże Malabarskie, dolina i delta Gangesu oraz Nizina Hindustańska (są to najżyźniejsze tereny Indii).
Struktura językowa: 39% Hindusi mówiący którymś z dialektów języka hindi, 8% Telugowie, 8% Bengalczycy, 7% Marathowie, 7% Tamilowie, 5% Gudźaratowie, 4% Kannadowie, 4% Keralczycy (18% stanowią inne grupy językowe).

[edytuj] Wyznania

hinduiści - 80,5%
muzułmanie - 13,4%
chrześcijanie - 2,3%
sikhowie - 1,84% (gł. w Pendżabie)
buddyści - 0,76%
dźiniści - 0,4%
żydzi, parsowie, bahaiści

[edytuj] Gospodarka

Waluta Indii rupia indyjska, dzieli się na 100 pajsa (paisa). Indie są jednym z najszybciej rozwijających się krajów świata, rozwija się tam przede wszystkim bardzo szybko rynek internetowy.

[edytuj] Warunki naturalne

Mapa topograficzna

Mapa autostrad

[edytuj] Klimat

Zwrotnikowy, na północy zwrotnikowo-monsunowy, na południowym zachodzie wilgotny, stopniowo przechodzi w suchy w zachodniej części Niziny Hindustańskiej, w Karakorum i Himalajach podzwrotnikowy górski. W wyższych partiach gór zima trwa 6 miesięcy. Częste cyklony połączone z wielkimi ulewami w okresie przejściowym między monsunem letnim a zimowym. Średnia temperatura w styczniu wynosi od ok. 15°C u podnóża Himalajów do ok. 28°C na południu. W maju, który jest najcieplejszym miesiącem 27–30°C, z wyjątkiem pustyni Thar gdzie temperatura osiąga do 36°C.

[edytuj] Rzeki

Rzeki Indii

Rzeki Indii należą do zlewiska Oceanu Indyjskiego. Największe rzeki: Ganges czczony przez hinduistów jako święta rzeka, jego dopływy Jamuna, Son, Damodar, Ghaghra. Ganges łączy się w delcie z Brahmaputrą. Na zachodzie dopływy Indusu.