Samuel Aba
Z Wikipedii
Sámuel Aba, Aba, Owo, Owon, Ouban (zm. 5 lipca 1044), król Węgier 1041–1044.
Początki rodu Abów wiąże się z osobą Paty, wnuka Eda i Edemena, wodzów z czasów przybycia Węgrów do Panonii (896). Pata był dziadkiem Samuela Aby. Przypuszcza się, że ojcem Samuela Aby był Csaba (Ceba), palatyn węgierski, który około 1005 roku wraz z arcybiskupem Sebastianem brał udział w poświęceniu opactwa Pannonhalma[1].
Powiązania Samuela Aby z dynastią Arpadów. pozostaje tematem dyskusji badaczy. Dawniej uchodził za męża jednej z córek węgierskiego księcia Gejzy szwagra króla węgierskiego Stefana I Świętego[2]. Obecnie, biorąc pod uwagę, że był o pokolenie młodszy od Stefana, przypuszcza się, że był synem (a nie mężem) bliżej nieznanej córki księcia Gejzy[3].
Samuel Aba urodził się przed 1010 roku; imię otrzymał po bułgarskim carze Samuelu.
Za panowania Stefana I osiągnął godność palatyna.
Przywódca stronnictwa "panów węgierskich", przeciwników króla Piotra Orseolo, opierającego się w swych rządach na przybyłych z nim Niemcach i Włochach. Po wypędzeniu z kraju dotychczasowego władcy, obrany został przez swe zwycięskie stronnictwo królem w 1041, spustoszył Austrię i Bawarię, w której schronił się król Piotr. W krótkim czasie utracił poparcie możnowładztwa, zrażonego jego okrucieństwami. Usiłował wówczas znaleźć oparcie u chłopów i pasterzy, podejmując próbę likwidacji własności prywatnej i wprowadzenia wspólnego władania ziemią.
Jeśli chodzi o monety wybijane przez Samuela, to podobnie jak Piotr kazał wybijać dwa rozdzielone krzyży zachodnie (za Stefana motywem menniczym był dwuramienny krzyż).
W 1043 roku zawarł pokój z Niemcami, na mocy którego granica niemiecko-węgierska została z linii rzeki Fischa przesunięta na wschód.
W 1044 roku przeszedł od Ménfö po Heves; jego żona z dziećmi schroniła się na Rusi.
Został pobity w 1044 nad rzeką Babą (na polach Ménfö w pobliżu Győr) przez cesarza Henryka III, dostał się do niewoli i został ścięty z rozkazu króla Piotra.
Samuel rzekomo został pochowany w Abasár.
Po śmierci Samuela Aby cesarz Henryk III odesłał do Rzymu najważniejsze węgierskie insygnia królewskie (koronę i włócznię).
Od króla Samuela Aby wywodzony jest możnowładczy ród węgierski Aba z Górnych Węgier (Słowacji).
[edytuj] Potonstwo
- Piotr Aba zm. 1074
- Domoszló Aba
[edytuj] Bibliografia
- Dworzaczek W., Genealogia, Warszawa 1959, tabl. 84.
- Györffy G., Święty Stefan I. Król Węgier i jego dzieło, Warszawa 2003, s. 124, 180, 294, 344, 359, 403, 418, 454, 543.
- Sroka Stanisław A., Historia Węgier w zarysie do 1526 roku, Bydgoszcz 2000, ISBN 83-87933-75-9, s. 22.
[edytuj] Przypisy
| Poprzednik Stefan I Święty |
 |
król Węgier 1041 – 1044 |
|
Następca Piotr Orseolo |
