Supinum

Z Wikipedii

Supinum jest formą czasownika, która występuje w stosunkowo niewielu językach, wyraża pewną celowość. Forma ta jest używana po czasownikach ruchu.

Przykłady:

• język łaciński: forma supinum jest jedną z form podstawowych czasownika, urabia sie od niej wszystkie formy perfecti passivi i plusquamperfecti passivi. Z punktu widzenia gramatyki opisowej jest to rzeczownik odsłowny o odmianie ułomnej: ma tylko dwa przypadki (z sześciu), to znaczy accusativus (biernik i ablativus. Accusativus supini postawiony przy czasownikach oznaczających ruch wyraża cel czynności, np. veni rogatum = przyszedłem zapytać; ablativus supini występuje głównie przy przymiotnikach, np. difficile dictu = rzecz trudna do powiedzenia.

• język staro-cerkiewno-słowiański: supinum kończyło się na -tъ: Ne minte, jako pridъ razoritъ zakona li prorokъ.
• język dolnołużycki: Formę supinum tworzy się poprzez zamianę końcowego -ś, -ć bezokolicznika na -t (Źi knigły tam donjast!, bezok. kupowaś - sup. kupowat, bezok. źěłaś - sup. źěłat), gdy bezokolicznik kończy się na -c, dodaje się t (bezok. woblac - sup. woblact).
• język słoweński: Formę urabia się od bezokolicznika - odcina się kończące go i, np. bezok. spati - sup. spat, bezok. speči - sup. speč (Pojdi z menoj na morje veslat).
• język czeski: Tutaj bezokolicznik może kończyć się na -ti lub -t, przypuszcza się, że forma -t pochodzi z supinum (gdyby pochodziła od -ti, t pozostałoby miękkie, jak w języku słowackim. Ponadto występuje zwrot jdu spat 'idę spać', podczas gdy bezokolicznik brzmi spát(i) (zmiana także iloczasu!).
• język litewski: Supinum tworzy się od tematu bezokolicznika za pomocą końcówki -tų, np. Jis nuėjo medžiotų. - Poszedł polować. Współcześnie występuje tylko w niektórych gwarach wschodnioauksztockich. W języku literackim jest zastępowane bezokolicznikiem.