Szczwół plamisty
Z Wikipedii
| Szczwół plamisty | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Podgromada | Magnoliophytina |
| Klasa | Rosopsida |
| Podklasa | dereniowe |
| Nadrząd | Aralianae |
| Rząd | araliowce |
| Rodzina | selerowate |
| Rodzaj | szczwół |
| Nazwa systematyczna | |
| Conium maculatum L. 1753 | |
Szczwół plamisty, pietrasznik plamisty, psia pietruszka, świńska wsza (Conium maculatum L. Sp.Pl.2 1753), roślina dwuletnia z rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.). Ziele oraz korzeń rośliny roztarte w dłoni wydzielają bardzo nieprzyjemny, intensywny zapach, określany mianem "mysiego" lub piżma. Występuje od płn. wybrzeży M. Śródziemnego po płd. Skandynawię. W polskiej florze archeofit, roślina dość pospolita na całym obszarze. Bardzo często mylona z szalejem jadowitym (Cicuta virosa).
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- W pierwszym roku powstaje odziomkowa rozeta liści, w drugim pęd kwiatostanowy o wysokości do 1,7 m, silnie rozgałęziony, o barwie sinozielonej z czerwonobordowymi, podłużnymi plamami (stąd nazwa gatunkowa). Łodyga dęta, tylko w węzłach pełna.
- Liście
- Nagie, trójkrotnie pierzaste, o wcinanych odcinkach.
- Kwiaty
- Kwiaty białe, o niewyraźnym brzegu kielicha, zebrane w 15 cm baldachy o 5-6 szypułkach. Kwitnie od czerwca do września.
- Owoc
- Jajowata rozłupnia, ciemnobrązowa, o pełnych żebrach bez smug.
- Korzeń
- Biały do kremowego, palowy.
- Biotop, wymagania
- Typowa roślina ruderalna, rośnie w ogrodach, przy drogach, rowach, na brzegach lasów. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Artemisetalia-vulgaris, Ass. Lamio albi-Conietum maculati.
- Roślina trująca
- Razem z rośliną o nazwie szalej jadowity (Cicuta virosa L.) stanowią najbardziej trujące rośliny z rodziny selerowatych. Szczególnie korzenie tych roślin zawierają duże ilości trujących alkaloidów. Uwaga : Roślina w pierwszym roku (w fazie różyczki) morfologicznie nie różni się od pietruszki i pasternaku, inny jest jedynie zapach.
[edytuj] Zastosowanie
- Surowiec zielarski; ziele szczwołu - Herbe Conii.
- Skład chemiczny: alkaloidy: koniina (najbardziej trującą), konhydryna i pochodne pirydyn oraz inne; flawonidy: diosmina, niewielkie ilości olejku eterycznego.
- Dawniej medycyna ludowa i homeopatia wykorzystywała tę roślinę jako środek przeciwbólowy, rozkurczowy i znieczulający. Obecnie zarzucony ze względu na właściwości trujące.
[edytuj] Ciekawostki
Przypuszcza się, że ta roślina posłużyła do egzekucji Sokratesa[potrzebne źródło], tradycja literacka podaje jednak, że tą rośliną była cykuta (szalej jadowity).
[edytuj] Źródła
- 1.Mowszowicz J. Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. wyd. 2. PWRiL, Warszawa, 1982.
- 2.Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa, 2001
- 3.Rostafiński Józef, Seidl Olga. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa, 1973.
- 4.Szafer Władysław, Kulczyński Stanisław, Pawłowski Bogumił. Rośliny polskie. PWN, Warszawa, 1953.
- 5. Macinnis Peter "Fasolka z Kalabaru, o truciznach i trucicielach prawie wszystko", wyd. 1 Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, Warszawa 2005
