Tetovo
Z Wikipedii
Tetovo (maced. Тетово, alb. Tetovë, tur. Kalkandelen) - miasto w północno-wschodniej Macedonii, w kotlinie Polog, u południowego podnóża gór Šar Planina, nad rzeką Pena (dopływem Wardaru). Ośrodek admnistracyjny gminy Tetovo. Liczba mieszkańców - 52.915 osób (54,6% Albańczyków, 35% Macedończyków, 4,5% Cyganów, 3,5% Turków) [2002], współrzędne geograficzne - 42°00'38"N, 20°58'17"E, wysokość - 455 m n.p.m.
Tetovo jest ośrodkiem przemysłu, głównie drzewnego, metalowego i chemicznego, oraz handlu. Dzięki ciepłemu klimatowi (przeciętna roczna temperatura 11,6°C) w okolicy kwitnie rolnictwo, dotknięte jednak brakiem wody (średnia roczna ilość opadów 460-500 mm). Przez Tetovo przebiegają droga i linia kolejowa łączące Skopje z Gostivarem, stanowiące część międzynarodowego szlaku Durrës - Sofia - Stambuł. W mieście działają dwa uniwersytety: Państwowy Uniwersytet w Tetovie (od 1994) i międzynarodowy Uniwersytet Europy Południowo-Wschodniej (od 2001).
Osadnictwo w okolicach Tetova rozpoczęło się w epoce brązu, jednak samo Tetovo powstało w XIV wieku jako małe osiedle otaczające prawosławną cerkiew p.w. Matki Boskiej. Pod rządami osmańskimi Tetovo rozwijało się jako ośrodek handlu i rzemiosła oraz jako twierdza. W XV wieku powstawaly liczne meczety, łaźnie i bazary. Tetovo nabrało charakteru muzułmańskiego i przemianowano je na Kalkandelen. Dzięki korzystnemu położeniu miasto rosło, ściągając ludność z okolicznych wsi i w XIX wieku liczyło 4,5 tys. mieszkańców. Po wojnach bałkańskich Tetovo przypadło Serbii. W 1921 miasto liczyło 15,1 tys. mieszkańców, w tym 7,1 tys. Macedończyków, 6,4 tys. Turków i 1,3 tys. Albańczyków. Podczas II wojny światowej miasto włączono do włoskiej Wielkiej Albanii. 19 marca 1943 założono w Tetovie Komunistyczną Partię Macedonii. W ostatnich latach konflikt albańsko-macedoński spowodował skupienie się w mieście większości Macedończyków z okolicznych wsi, którzy sprzedali swoje gospodarstwa Albańczykom - emigrantom z Macedonii.
Najciekawszym zabytkiem Tetova jest meczet "Aladża", zwany Malowanym ( Шарена џамија), zbudowany w 1459. W okolicy znajduje się tekke (miejsce zgromadzeń) muzułmańskiej sekty bektaszytów, za komunistycznych czasów obrócone w kompleks rozrywkowy i w 1995 częściowo zwrócone wiernym. 8 km od Tetova, we wsi Lešok przy drodze do Brezna, leży monaster z dwiema cerkwiami - p.w. św. Atanazego z 1924 i p.w. Matki Bożej z 1326, z zabytkowymi freskami i marmurowymi kolumnami. W monasterze odbywają się spotkania tłumaczy literatury pięknej, poświęcone pamięci wybitnego macedońskiego nauczyciela Cyryla Pejčinovika, oraz Festiwal Chórów Macedonii. W górach nad miastem leży ośrodek turystyki górskiej i sportów zimowych Popova Šapka (Попова Шапка).
Linki zewnętrzne:
