Tkanka nabłonkowa
Z Wikipedii
Tkanka nabłonkowa, tkanka graniczna, nabłonek - (łac. epithelium) - jedna z podstawowych tkanek zwierzęcych. Zawiązki nabłonka pojawiają się już w stadium blastuli, ale może się on różnicować znacznie później z tkanek zarodkowych: ektodermy, endodermy, albo zależnie od grupy systematycznej zwierząt i narządu.
Tkanki nabłonkowe dzieli się ze względu na ich budowę i pełnione funkcje. Wyróżnia się zatem:
- nabłonek wielowarstwowy, charakterystyczny, jako nabłonek okrywający, dla kręgowców, w którym komórki ułożone są w kilku warstwach
- nabłonek jednowarstwowy, typowy jako tkanka okrywająca dla bezkręgowców (poza szczecioszczękimi, złożony z pojedynczej warstwy komórek).
[edytuj] Budowa
Komórki tkanki nabłonkowej stanowią główną masę nabłonka, a ilość substancji międzykomórkowej między nimi jest minimalna (w przeciwieństwie do tkanki łącznej). Ściśle przylegają do leżącej poniżej błony podstawnej lub otaczającej substancji pozakomórkowej. Komórki nabłonka połączone są specjalnymi złączami - desmosomami, a czasem granica między nimi (czyli błona komórkowa) całkiem zanika i powstaje tzw. syncycjum (inaczej zespólnia lub syncytium). Komórki przylegają do siebie ściśle dzięki mechanizmom łączącym cytoszkielety sąsiadujących komórek. Połączenia między nimi stanowią: połączenia zamykające, zwierające oraz połączenia typu nexus.
Podział nabłonków ze względu na budowę:
- jednowarstwowy
- płaski - komórki są płaskie i cienkie, ich jądra spłaszczone, budują pęcherzyki płucne, oraz błony surowiczne. Wyściela także naczynia krwionośne,
- sześcienny (kostkowy, brukowy) - wszystkie wymiary tych komórek są w przybliżeniu jednakowe, jądro centralnie położone, występują w kanalikach nerkowych,
- walcowaty (cylindryczny) - komórki mają walcowaty kształt, są zdecydowanie wyższe niż ich podstawa, jądra ułożone są w jednym rzędzie przy podstawie,
- z rąbkiem migawkowym - występuje w jajowodach,
- z rąbkiem szczoteczkowym - występuje w jelitach(zwiększa powierzchnię wchłaniania),
- wielorzędowy - wszystkie komórki mają kontakt z błoną podstawną, ale mają zróżnicowany kształt, występuje w drogach oddechowych
- wielowarstwowy - komórki ułożone są w wiele warstw,
- płaski (rogowaciejący i nierogowaciejący) - komórki bliżej powierzchni są spłaszczone,
- sześcienny
- walcowaty
- gruczołowy
[edytuj] Funkcje
Nabłonek pełni przede wszystkim funkcję ochronną, ale w związku z faktem, że jego komórki wytwarzają całą gamę dodatkowych tworów komórkowych, jak mikrokosmki, rzęski, wici, włoski itp., pełni też wiele innych funkcji, między innymi bierze udział we wchłanianiu pokarmu, chroni przed inwazją mikroorganizmów, bierze udział w wymianie gazów i wydalaniu.
Podział nabłonków ze względu na funkcję:
- pokrywający (okrywający i wyściełający) - wyścieła jamy ciała i narządów, np. przewód pokarmowy, wnętrze nosa
- ruchowy - polega na przesuwaniu za pomocą rzęsek niepotrzebnych drobin, które dostają się do wnętrza organizmu ze środowiska zewnętrznego, na przykład z tchawicy
- wydzielniczy - współtworzy gruczoły wydzielnicze, występuje w gruczołach wydzielniczych, wytwarzających hormony, potowych, łojowych, śluzówce jelita, śluzówce jamy gębowej
- transportujący - transportuje różne cząsteczki chemiczne przez warstwę nabłonkową, na przykład jelit, kanalików nerkowych, naczyń włosowatych czy pęcherzyków płucnych
- zmysłowy - ma zdolność do odbierania bodźców, występuje w narządach zmysłów, np. siatkówka oka, kubki smakowe, ucho wewnętrzne.
