Tomozuru
Z Wikipedii
Tomozuru to japoński torpedowiec typu Chidori, słynny z powodu swojej katastrofy, która wywarła istotny wpływ na japońskie budownictwo okrętowe.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Cztery okręty typu Chidori były pierwszymi japońskimi torpedowcami zbudowanymi po przyjęciu przez Japonię rozbrojeniowego traktatu londyńskiego z 1930 roku, który ograniczał ilość okrętów o wyporności ponad 600 ton. Dlatego też nowe torpedowce japońskie, zamówione w programie z 1931, miały nie przekraczać tej wyporności. Jednocześnie jednak, zgodnie z ówczesną tendencją w japońskim budownictwie okrętowym, znajdującą wyraz m.in. w konstrukcji dużych niszczycieli typu Fubuki, miały one nieść możliwie najsilniejsze uzbrojenie. Początkowo zostały one uzbrojone w 3 działa kalibru 127 mm w podwójnym i pojedynczym stanowisku, działko plot 40 mm i dwie podwójne wyrzutnie torped 533 mm, co prawie dorównywało uzbrojeniu części mniejszych niszczycieli. Typ Chidori jest w niektórych publikacjach określany błędnie jako typ Tomozuru, od najbardziej znanego okrętu.
Zbudowano cztery okręty: "Chidori", "Manazuru", "Tomozuru" i "Hatsukari" (pierwszy "Chidori" został rozpoczęty 13 października 1931, a wszedł do służby 20 października 1933). Stępkę pod budowę "Tomozuru" położono 11 listopada 1932 w stoczni w Maizuru, wodowano go 1 października 1933, a wszedł do służby 24 lutego 1934.
Wkrótce po wejściu do służby, "Tomozuru" wziął udział w manewrach floty. Podczas nich, 12 marca 1934, ćwicząc nocny atak torpedowy w sztormowej pogodzie, okręt przewrócił się przez burtę, lecz pozostał wpółzatopiony na wodzie, dnem do góry. Został następnie odholowany w takim położeniu do Sasebo, po czym odwrócony do normalnego położenia i odremontowany. Na skutek incydentu zginęło 90 ludzi załogi.
Dochodzenie wykazało, że przyczyną wywrócenia się torpedowca była zbyt mała stateczność, z powodu lekkiej konstrukcji i umieszczenia wysoko dużych mas, w tym ciężkiego uzbrojenia, którego masa wynosiła 22,7% wyporności. W 1936 wszystkie cztery okręty zostały przebudowane w stoczni w Maizuru w celu poprawienia ich stateczności. Usunięto drugą wyrzutnię torped, a dotychczasowe działa 127 mm zamieniono na trzy lżejsze pojedyncze stanowiska dział 120 mm, z tego jedno zamontowane na miejscu wyrzutni torped. Zdjęto też działko plot 40 mm i obniżono nadbudówkę dziobową o jedno piętro. Masa uzbrojenia zmniejszyła się, lecz na skutek dodania 98 ton balastu, wyporność standardowa wzrosła z 535 do 600 ton. Zmniejszeniu uległa przy tym prędkość, z 30 do 28 węzłów.
Incydent wywołał duży wpływ na projektowanie wszystkich późniejszych japońskich okrętów, ukazując dobitnie konsekwencje obciążania okrętów wysoko położonymi masami. Dopiero co zbudowane niszczyciele typu Hatsuharu zostały profilaktycznie przebudowane w celu obniżenia ich środka ciężkości, a dalsze budowane niszczyciele typu Shiratsuyu zostały przeprojektowane. Ubocznym skutkiem katastrofy było zwolnienie kontradmirała Kikuo Fujimoto, kierującego biurem projektowym marynarki, który zapadł następnie na depresję i zmarł na zawał serca 9 stycznia 1935.
[edytuj] Dalsza służba i modernizacje
Torpedowiec "Tomozuru" wziął udział w II wojnie światowej. W 1942 zmodernizowano go wraz z pozostałymi okrętami typu, zdejmując rufowe działo 127 mm i dodając 4 miotacze bomb głębinowych oraz 10 działek przeciwlotniczych 25 mm.
"Tomozuru" służył głównie do zadań eskortowania konwojów, m.in. na wodach Indonezjii, Nowej Gwinei, Filipin, Chin. 6 stycznia 1943 został uszkodzony przez lotnictwo i unieruchomiony koło wysp Kai, następnie odholowany i naprawiony w Ambon i Surabai. 27 listopada 1943 został lekko uszkodzony przez lotnictwo koło Amoy (Xiamen) w Chinach, ponownie 1 marca 1945 koło wyspy Amamioshima (Wyspy Japońskie, samoloty zespołu TF 38). 24 marca 1945 "Tomozuru" został zatopiony przez amerykańskie lotnictwo pokładowe zespołu TF 38 eskortując konwój w odległości 230 mil na południowy wschód od Szanghaju (na pozycji 28°25'N, 124°32'E).
[edytuj] Dane techniczne:
- wyporność:
- standardowa: 600 t (535 t przed przebudową)
- pełna: 815 t (737 t przed przebudową)
- wymiary:
- długość: 82 m
- szerokość: 7,4 m
- zanurzenie: 2,5 m
- napęd: 2 turbiny parowe o mocy łącznej 11 000 KM, 2 kotły parowe, 2 śruby
- prędkość maksymalna: 28 w.
- zasięg: 9000 mil morskich przy prędkości 10 w.
- zapas paliwa: 150 t. (mazut)
- załoga: 113
Uzbrojenie:
- 1934-1935:
- 3 działa 127 mm (1xII, 1xI). Długość lufy - L/50 kalibrów
- 1 działko przeciwlotnicze 40 mm
- 4 wyrzutnie torpedowe 533 mm (2xII)
- 2 miotacze bomb głębinowych
- 1936-1941:
- 3 działa 120 mm (3xI). Długość lufy - L/45 kalibrów
- 1 karabin maszynowy 7,7 mm
- 2 wyrzutnie torpedowe 533 mm (1xII)
- 2 miotacze bomb głębinowych
- od 1942:
- 2 działa 120 mm (2xI)
- 10 działek przeciwlotniczych 25 mm Typu 96
- 2 wyrzutnie torpedowe 533 mm (1xII)
- 6 miotaczy bomb głębinowych (48 bomb głębinowych)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Long Lancers - IJN Tomozuru: Tabular Record of Movement - przebieg służby (ang.)
