Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski
Z Wikipedii
Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski (TKRP) (ros. skrót Polrewkom) - utworzony przez polskich komunistów w czasie wojny polsko-sowieckiej 23 lipca 1920 r. w Smoleńsku, oczywiście za zgodą władz RKP(b) w Moskwie (z przekształcenia Biura Polskiego przy Komitecie Centralnym partii bolszewickiej). Odezwę o przejęciu władzy w Polsce ogłoszono 30 lipca w Białymstoku. Sam TKRP zainstalował się w Pałacu Branickich. Tego samego dnia wydano stworzony przez Dzierżynskiego Manifest do polskiego ludu roboczego miast i wsi, który m.in. zapowiadał utworzenie Polskiej Republiki Rad, nacjonalizację ziemi, oddzielenie Kościoła od państwa oraz wzywał masy robotnicze do przepędzenia kapitalistów i obszarników, zajmowania fabryk i ziemi oraz tworzenia komitetów rewolucyjnych jako organów nowej władzy. Komitet rozpoczął działalność od wydania uzgodnionego z Leninem programu oraz dwóch odezw - do żołnierzy Armii Czerwonej i Wojska Polskiego, którego żołnierzy zachęcano do buntu. Dzierżyński rozpoczął tępienie "wrogów ludu" za pomocą "swoich" czekistów. W kolejnych dniach TKRP ogłosił program rolny, deklarację o wolności sumienia oraz ustanowił trybunały rewolucyjne.
Obszar kontrolowany przez TKRP ograniczał się do Podlasia i części Mazowsza czasowo zajętych przez Armię Czerwoną. Rozpoczęto formowanie Polskiej Armii Czerwonej (do 2. Białostockiego Pułku Strzelców zgłosiło się zaledwie 70 osób a liczebność całej Polskiej Armii Czerwonej wyniosła 176 ochotników). W terenie organizowano Komitety Rewolucyjne. Gdy Armia Czerwona szturmowała przedpola Warszawy, kierownictwo TKRP przyjechało do Wyszkowa aby z sowieckimi wojskami wkroczyć do stolicy.
22 sierpnia komitet opuścił Białystok wraz z wycofującymi się Sowietami i udał do Mińska. Wkrótce został rozwiązany a jego członkowie zostali przydzieleni do sztabów frontowych lub obozów jenieckich w celu werbowania ochotników do Polskiej Armii Czerwonej.
Członkowie:
- Julian Marchlewski (przewodniczący)
- Edward Próchniak (sekretarz)
- Feliks Dzierżyński
- Feliks Kon
- Józef Unszlicht