Układ rozrządu silnika spalinowego
Z Wikipedii
Zadaniem układu rozrządu jest sterowanie urządzeniami, które mają na celu doprowadzenie ładunku do silnika i usunięcie z nich spalin.
Rozrząd może być:
- zaworowy - sterowanie zaworami ssącymi i wydechowymi - momentem i czasem otwarcia.
- rozrządu tulejowy, gdzie tuleja przesuwno-obrotowa otwiera i zamyka zawory ssące i wydechowe.
- tłokowy - tłok otwiera i zamyka okna do kanałów: ssących i wydechowych.
- sterowany przepustnicą obrotową która otwiera i zamyka okna dolotowe dla ładunku (mieszanki).
Dwa pierwsze są stosowane w silniku czterosuwowym, dwa pozostałe w silniku dwusuwowym.
Najczęściej stosowany jest rozrząd zaworowy.
Układ jest mechanizmem napędzanym wałem silnika poprzez pasek zębaty lub łańcuch. Koło pasowe założone na wał korbowy jest źródłem napędu dla wałka/wałków rozrządu i najczęściej pompy wody. Dodatkowymi elementami prowadzącymi są rolki lub napinacz. Idealne zsynchronizowanie otwarcia i zamknięcia zaworów jest niezbędne nie tylko dla prawidłowej ale także bezpiecznej pracy. Zerwanie paska rozrządu w tzw. silnikach kolizyjnych powoduje uderzenie tłoków w zawory i ich wykrzywienie - zniszczenie. Oprócz zaworów, uszkodzeniu ulegają tłoki, prowadnice zaworów a czasami może dojść do wykrzywienia wału korbowego lub wałka rozrządu.
Układy rozrządu dzielą się na układy z wałkiem rozrządu w głowicy, (zobacz SOHC, DOHC) lub w korpusie silnika (zobacz OHV). W tym drugim rozwiązaniu między wałkiem rozrządu, a dźwigniami zaworowymi znajdują się popychacze. Schemat przedstawia częściej spotykane rozwiązanie z wałkiem rozrządu w głowicy. Sam wałek rozrządu obraca się z prędkością dwukrotnie mniejszą od wału korbowego, gdyż na jeden pełen cykl silnika czterosuwowego przypadają 2 obroty wału korbowego.
Wałek rozrządu napędzany przez wał napędowy silnika za pośrednictwem przekładni pasowej z paskiem zębatym, bądź też za pomocą łańcucha i kół zębatych. Na wałku rozrządu (1) zainstalowane są krzywki (2), po jednej dla każdego zaworu. Obracając się powodują wychylanie dźwigni zaworowej (3), która otwiera zawór (4). Powrót zaworu do pozycji zamkniętej zapewnia sprężyna (5).
Obecnie w samochodach spotykane jest najczęściej rozwiązanie bez dźwigni zaworowej - krzywki wału rozrządu naciskają na tzw. szklanki - metalowe cylindry, które naciskają na popychacze hydrauliczne.
W nowoczesnych silnikach stosuje się czujniki (min. czujnik położenia wałka rozrządu) w celu optymalnego sterowania fazami rozrządu - samochody z tzw. zmiennymi fazami rozrządu.
