Wielki Zderzacz Hadronów
Z Wikipedii
Wielki Zderzacz Hadronów, LHC (ang. Large Hadron Collider) - to akcelerator cząstek, umiejscowiony w CERN.
Obecnie jest w trakcie budowy, a planowane wstępne uruchomienie przewidziane jest na listopad 2007. Będzie to największy akcelerator świata. LHC będzie zderzał z sobą protony z energią 14 TeV (14 teraelektronowoltów - 14*1012 eV). Wyniki takich zderzeń rejestrowane będą przez dwa duże detektory: ATLAS i CMS oraz dwa mniejsze ALICE I LHC-B.
[edytuj] Budowa
Na schemacie zaznaczono akceleratory oraz detektory współpracujące z głównym akceleratorem (LHC). Przyspieszane cząstki (protony) rozpoczynają swą drogę w akceleratorze liniowym - akceleratorze protonów (P), jony o masie aż do masy ołowiu są przyspieszane w oddzielnym akceleratorze (Pb). Dalsza droga protonów i jonów jest wspólna, najpierw trafiają do synchrotronu zwanego PS (Proton Synchrotron) w którym wiązka uzyskuje odpowiednią energię do 50 MeV i jest kształtowana. SPS (Super Proton Synchrotron) przyspiesza protony do energii 450 GeV, na wyjściu z tego akceleratora można ukształtować dwie wiązki, które w LHC będą poruszały się w przeciwne strony. Każda z wiązek może być przyspieszona do energii 7 TeV. Cząstki wiązek zderzając się będą miały względem siebie energię 14 TeV.
Z przyspieszone wiązki są zderzane, ich analizą zajmuje się pięć zespołów detektorów, których nazwy są też utożsamiane z zespołami pracującymi nad ich budową i działaniem:
- ATLAS (A Toroidal LHC ApparatuS) – Toroidalny zespół detektorów,
- CMS (ang. Compact Muon Solenoid) – detektor mionów,
- LHCb (ang. "Large Hadron Collider beauty") – detektor mezonów B,
- ALICE (ang. A Large Ion Collider Experiment) – zderzacz do obserwacji wyników zderzeń jonów,
- TOTEM (ang. Total Cross Section, Elastic Scattering and Diffraction Dissociation) – badanie całkowitych przekrojów czynnych, rozpraszania elastycznego i dysocjacji dyfrakcyjnej.
Budowa LHC wspomagana jest przez projekt przetwarzania rozproszonego LHC@home.
