Wikipedysta:Wosk/brudnopis

Z Wikipedii

Gienia - mały nadajnik uzywany przez podziemne Radio Solidarność, wyprodukowany podobno w Gdańsku. Warszawskie Radio Slidarność używało kilkudziesieciu takich nadajników. Gienia miała kształt małego blaszanego pudełka o wymiarach około 3cm x 3cm x 15cm (wymiary podane z głowy i z pamieci), do którego dołączana była antena, zewnętrzne żródło zasilania (ok. 12V) oraz magnetofon kasetowy. Antenę wieszano w oknie w pozycji pionowej, np. mocując nitką do karnisza. Rzadziej wypuszczano za okno. Co najmniej jedna Gienia miała antenę w postaci cienkiego drucika, który nie wymagał podwieszena. Nadajnik rozpoczynał nadawanie po włączeniu zasilania, najczęściej używano trzech baterii płaskich 4,5V połączonych szeregowo. Każda Gienia była fabrycznie dostrojona do innej częstotliwości nadawania w paśmie UKF. Audycje były zapowiadane ulotkami, w których podawano dzień i godzinę emisji, słuchacz musiał sam znaleźć częstotliwość nadawania. Z uwagi na małą moc (ok.2W) Gienia miała bardzo mały zasięg ok. 2 km co bardzo ogrniczało szanse faktycznego dotarcia do słuchaczy.

W latach 1983-85 kilkanaście nadajników wykorzystywała grupa Radia Solidarność Nil-3 współpracująca z TKOS. Nadawała audycje na terenie Pruszkowa, Ursusa, Piastowa, Podkowy Leśnej, Grodziska Mazowieckiego, Milanówka, Brwinowa, Żyrardowa, Piaseczna i Góry Kalwarii. Terminy i teksty audycji były tożsame z audycjami emitowanymi w Warszawie, jedynie na końcu dodawano fragment redagowany przez TKOS. Grupa Nil-3 dysponowała własnymi urządzeniami do produkcji ulotek co pozwalało na przygotowanie w całkowitej tajemnicy ulotek z nazwami tych miejscowości w których faktycznie planowano emisję. Ulotki rozprowadzała własna grupa ulotkowa nie wcześniej niz na dwa dni przed emisją. Członkowie grupy ulotkowej znali przybliżony zasięg emisji i ograniczali rozprowadanie ulotek tylko do tych obszarów. W przypadku rozleglejszych miast (Pruszków, Ursus) używano kilku madajników pracujących równocześnie w różnych punktach miasta. Dzięki takiej organizacji uzyskiwano bardzo dobrą, potwierdzona badaniami słuchalność. Audycje nagrywane były w studio prowadzone przez Andrzeja Gomulińskiego, pseudonim Olgierd. Przeciętny czas trwania wynosił ok. 4 minuty.

Od roku 1985 rozpoczęto zapowiadanie audycji radiowych poprzez urządzenie Bolek i Lolek. Pierwszą audycją przeprowadzono w Wielkanoc 1985 r w Pruszkowie. Procedura wyglądała w ten sposób, emiter za pomocą Bolka i Lolka nadawał napis Włącz Radio ukazujący się na ekranach telewizorów odbierających I program na kanale drugim. Następnie uruchamiał Gienię emitujac audycję dźwiękową. Przy zastosowaniu tej metody niepotrzebne było kłopotliwe ulotkowanie. Nie było też konieczności wcześniejszego zdradzania terminu i miejsca emisji. Jedna ekipa (emiter z pomocnikiem) poruszając sie samochodem mogła jednego dnia przeprowadzić kilka a nawet kilkanaście emisji w różnych miejscach. Po wprowadzeniu Bolka i Lolka oraz Berty zrezygnowano z zapowiadania audycji ulotkami.

Egzemplarz Gieni znajduje sie w Warszawskim Muzeum Techniki.

TKOS (Terenowy Komitet Oporu "Solodarność") - struktura podziemnej Solidarności utworzona w 1982 roku obejmująca swoim działamiem obrzar południowo-zachodniej cząsci ówczesnego województwa stołecznego. Główne ośrodki to Pruszków, Ursus, Podkowa Leśna, Grodzisk Mazowiecki, Milanówek i Piaseczno. Współpracował z Regionalną Komisją Wykonawczą regionu Masowsze. Wydawał i kolportował pisma:

• Sektor - ukazujący się od jesieni 1982 r. początkowo co 10 dni, później co tydzień,
• Baza - miesięcznik ukazujący sie od lipca 1983 r.

TKOS wydawał także wewnętrzny biuletyn informacyjny AIT.

W ramach TKOS pod koniec 1983 roku została stworzona grupa Nil-3 Radia Solidarność organizująca emisje początkowo na swoim terenia a póżniej w całym regionie. Organizowano także różne akcja takie jak liczenie głosów w wyborach, rozprowadzanie ulotek itd. W drukarniach TKOS powielano także pisma innych wydawców w tym Tygodnik Mazowsze.

Inicjatorem powstania TKOS i jego pierwszym Szefem był Wojciech Stawiszyński pseudonim Sergiusz, pózniej używał pseudonimów Roma Górny, Andrzej Rudzki, Andrzej Bielski. Później zorganizował i kierował siatką konspiracyjną o kryptonimie Armenia. W TKOS działali międzu innymi:

• Wanda Klinert (obecnie Szulc) ps. Basia,
• Wojciech Skowron ps. Jakub (używał takrze pseudonimów Dominik, Cyryl),
• Leszek Tarasiuk ps. Andrzej,
• Kazimierz Mazur ps. Marcin.

Działalność TKOS wspierał ks. Leon Kantorski.