1983

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

rok 1983 / MCMLXXXIII XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1981 « 1982 « 1983 » 1984 » 1985

Spis treści

1 Rok 1983 ogłoszono:
2 Wydarzenia w Polsce
3 Wydarzenia na świecie
4 Urodzili się
5 Zmarli
6 Zdarzenia astronomiczne
7 Nagrody Nobla
8 Zobacz też
9 Święta ruchome

[edytuj] Rok 1983 ogłoszono:

w Kościele katolickim — Rokiem Jubileuszowym z okazji 1950. rocznicy zbawczej śmierci Chrystusa

[edytuj] Wydarzenia w Polsce

4 stycznia – Adam Hanuszkiewicz (Teatr Narodowy) i Gustaw Holoubek (Teatr Dramatyczny) zostali usunięci ze stanowisk dyrektorów teatrów.
5 stycznia – Józef Glemp został kardynałem.
13 stycznia – wydalono korespondentkę UPI, R. E. Gruber; spowodowało to wydalenie z USA korespondenta PAP, Stanisława Głąbińskiego.
30 stycznia – na wezwanie Biura Politycznego KC PZPR. które postanowiło zlikwidować nadto rozdyskutowane ugrupowanie w partii, rozwiązał się krakowski Klub Kultury "Kuźnica".
12 lutego – prokuratura wojskowa skończyła trzydniowe przesłuchania Lecha Wałęsy jako świadka w sprawie przeciwko Jackowi Kuroniowi i innym członkom Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR" (Komitet Obrony Robotników).
24 lutego – nowa inscenizacja opery Karola Szymanowskiego "Król Roger" otworzyła uroczystości 150-lecia Teatru Wielkiego w Warszawie.
28 lutego – Główny Urząd Statystyczny podał, że nastąpił dalszy spadek dochodu narodowego o 8% w stosunku do roku 1982, zaś w stosunku do roku 1978 – o 25%.
15 marca – władze ponowiły oficjalne zaproszenie papieża do złożenia wizyty w ojczyźnie w dniach 16-22 czerwca 1983.
15 marca – podwyżka cen kawy, papierosów i benzyny.
22 marca – generał Czesław Kiszczak wyraził optymizm w sprawie łagodzenia obostrzeń stanu wojennego.
15 kwietnia - rozpoczęto budowę I linii warszawskiego metra.
20 kwietnia – prezydent Warszawy zawiesił Związek Artystów Plastyków. Oficjalne uzasadnienie tej decyzji: "za działalność niezgodną ze statutem".
1 maja – pierwszomajowe kontrmanifestacje, m.in. w Krakowie, Gdańsku i w Warszawie.
4 maja – od 13 grudnia 1981 do 31 marca 1983 z powodu naruszenia "praw stanu wojennego" oskarżono 3 tys. osób; 215 przebywało w więzieniach.
10 maja – Rada Państwa zalegalizowała pierwszą federację nowych związków zawodowych (hutników).
14 maja – śmierć 19-letniego maturzysty Grzegorza Przemyka, przesłuchiwanego w komisariacie milicji na Starym Mieście w Warszawie, zbulwersowała opinię publiczną kraju.
28 maja – Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał zaocznie na karę śmierci Zdzisława Najdera, szefa sekcji polskiej sekcji Radia Wolna Europa w Monachium.
8 czerwca – wizyta prezesa rady nadzorczej koncernu Kruppa, Bertholta Beitza.
16 – 22 czerwca – Miała miejsce II pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny.
17 czerwca – nazajutrz po likwidacji Związku Artystów Plastyków, władze zezwoliły na rejestrację Związku Artystów Rzeźbiarzy.
30 czerwca – Po wyprodukowaniu 521 311 sztuk zakończono produkcję polskiego samochodu Syrena.
1 lipca – podwyżka cen skupu produktów rolnych; dewaluacja złotego w stosunku do dolara o 7,8%.
21 lipca – zakończyła działalność WRON, generał Wojciech Jaruzelski został przewodniczącym Komitetu Obrony Kraju i zwierzchnikiem sił zbrojnych.
22 lipca – Zniesiono stan wojenny w Polsce (od 13 grudnia 1981).
30 lipca – szóstym szlagierem wydawniczym roku stała się powieść Romana Bratnego "Rok w trumnie", trywialna i brutalna groteska na temat zjawisk stanu wojennego.
19 sierpnia – władze rozwiązały ZLP.
24 sierpnia – władze rozwiązały zarząd polskiego PEN-Clubu i tydzień później ustanowiły zarząd komisaryczny.
31 sierpnia – w rocznicę porozumień gdańskich, w wielu miejscowościach odbyły się manifestacje; 1472 osoby zatrzymano, 17 z nich aresztowano.
19 września – ukształtował się komitet założycielski z Haliną Auderską na czele, popieranego przez władze nowego ZLP.
1 października – w Warszawie przy murach Starego Miasta na ul. Podwale, odsłonięto pomnik "Małego Powstańca", projektu Jana Jarnuszkiewicza.
5 października – Gdańszczanin Lech Wałęsa uhonorowany został Pokojową Nagrodą Nobla.
20 października – Stary Teatr z Krakowa zainaugurował działalność "Teatru Rzeczypospolitej"; publiczność Warszawy oglądała "Wyzwolenie", głośny spektakl Stanisława Wyspiańskiego, w reżyserii K.Swinarskiego wystawiany od 1974 roku.
28 października – PRON zwrócił się do Sejmu o przedłużenie ustalonego w amnestii okresu ujawnienia się (do końca roku) osób, których działalność polityczna podlegała zagrożeniu karą z mocy dekretów i stanu wojennego.
1 listopada – rozpoczęto starania o beatyfikację kardynała Stefana Wyszyńskiego.
1 listopada – po 6-miesięcznej przerwie przywrócono reglamentację masła, innych tłuszczów zwierzęcych i margaryny.
4 listopada – zjazd "nowego" ZLP: prezesem została Halina Auderska.
12 listopada – premiera "Irydiona" Zygmunta Krasińskiego w Krakowie, Jerzy Trela w roli Masynissy (reżyseria: Mikołaj Grabowski)
25 listopada – wizyta szefa Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR, Czebrikowa.
10 grudnia – Lech Wałęsa otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla – nagrodę odebrała żona.
19 grudnia – Janusz Majewski prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, które uniknęło rozwiązania przez władzę. Henryk Szletyński prezesem związku aktorów.
20 grudnia – wojskowe grupy operacyjne, powołane w warunkach stanu wojennego przez WRON, zbadały funkcjonowanie służb publicznych w kraju.
31 grudnia – w 1983 roku po raz pierwszy od 1979 roku wzrósł wytworzony dochód narodowy (o 4-5%), ale był on niższy o 20% od dochodu w roku 1978.

[edytuj] Wydarzenia na świecie

3 stycznia – Apple Computer zaprezentowała komputer biurowy z myszką.
17 stycznia – Nigeria wydaliła ponad 2 miliony nielegalnych imigrantów, głównie z Ghany.
6 marca – zwycięstwo koalicji CDU/CSU i FDP w wyborach do Bundestagu – Helmut Kohl kanclerzem RFN. Partia Zielonych pierwszy raz dostała się do Bundestagu.
24 kwietnia – kanclerz Austrii Bruno Kreisky ustąpił ze stanowisku po przegranych przez Socjalistyczną Partię Austrii wyborach do parlamentu.
11 maja – "dzień narodowego protestu" w Chile – pokojowa demonstracja przeciw reżimowi wojskowemu i na rzecz swobód obywatelskich,
14 maja – na Sycylii wybuchł wulkan Etna.
9 czerwca – zwycięstwo Partii Konserwatywnej Margaret Thatcher w wyborach do Izby Gmin,
16 czerwca – pierwszy komercyjny start europejskiej rakiety Ariane z Gujany Francuskiej.
24 czerwca – Syria wydaliła szefa OWP Jasira Arafata.
21 sierpnia – opozycyjny polityk filipiński Benigno Aquino został zastrzelony na lotnisku w Manili.
1 września – zestrzelenie południowokoreańskiego jumbo jeta przez radzieckie samoloty wojskowe,
6 września – ZSRR przyznał się do zestrzelania koreańskiego samolotu z 269 osobami na pokładzie.
9 września – przyjęcie dokumentu końcowego KBWE,
10 października – Icchak Szamir zastąpił Menachema Begina na stanowisku premiera Izraela.
22 października – w RFN ponad milion osób wzięło udział w protestach przeciwko zbrojeniom atomowym,
25 października – początek inwazji Stanów Zjednoczonych na Grenadę (reakcja na niepokoje polityczne w komunistycznej partii. W ich wyniku zginął premier Maricio Bishop).
30 października – pierwsze wybory w Argentynie od czasu przejęcia władzy przez wojsko,
15 listopada – ogłoszenie niepodległości tureckiej części Cypru,
Rick Mascitti zapronował C++ jako nazwę nowego języka wzorowanego na C
Został założony zespół Red Hot Chili Peppers

[edytuj] Urodzili się

2 stycznia – Kate Bosworth, amerykańska aktorka
21 stycznia – Justyna Kowalczyk, polska biegaczka narciarska
23 stycznia – Krzysztof Łągiewka, polski piłkarz
24 stycznia – Scott Speed, amerykański kierowca wyścigowy
3 marca – Bartosz Obuchowicz, polski aktor
3 marca - Shawn Toovey, amerykański aktor
23 marca – Karolina Borkowska, polska aktorka
21 kwietnia – Paweł Brożek, polski piłkarz
21 kwietnia – Piotr Brożek, polski piłkarz
23 kwietnia – Daniela Hantuchová, słowacka tenisistka
7 maja – Tomasz Pochwała, polski skoczek narciarski
12 maja – Alicja Bachleda-Curuś, polska aktorka
14 maja – Tomisław Tajner, polski skoczek narciarski, syn trenera Apoloniusza Tajnera
10 czerwca – Tomasz Makowiecki, polski muzyk
29 czerwca - Oana Nistor, rumuńska piosenkarka
30 czerwca - Cheryl Cole, angielska piosenkarka
3 lipca – Dorota Masłowska, polska pisarka
22 lipca – Arsenie Todiraş, mołdawski piosenkarz
4 sierpnia - Mariusz Wlazły, polski siatkarz
6 sierpnia - Robin van Persie, holenderski piłkarz
17 sierpnia – Kuba Chmielarski, polski gitarzysta
21 sierpnia – Łukasz Romanek, polski żużlowiec
1 września – José Antonio Reyes, hiszpański piłkarz
3 września – Alexander Klaws, niemiecki piosenkarz
21 września - Maggie Grace, amerykańska aktorka
26 września - Ricardo Quaresma, portugalski piłkarz
28 września - Michał Winiarski, polski siatkarz
10 listopada - Georgij Cimakuridze, gruziński piłkarz
9 grudnia - Dariusz Dudka, polski piłkarz
13 grudnia – Otylia Jędrzejczak, polska pływaczka, dwukrotna medalistka olimpijska

[edytuj] Zmarli

20 stycznia – Garrincha, piłkarz brazylijski, mistrz świata 1962 (ur.1933)
27 stycznia – Louis de Funès, francuski aktor filmowy (ur.1914)
4 lutego – Karen Ann Carpenter, amerykańska piosenkarka, założycielka wspólnie z bratem Richardem Carpenterem popularnego zespołu muzycznego The Carpenters
16 lutego – Kazimiera Iłłakowiczówna, polska poetka, sekretarka marszałka Piłsudskiego
22 lutego – Mieczysław Jastrun, polski poeta i eseista
25 lutego – Tennessee Williams, amerykański dramaturg
27 marca – Hanna Malewska, polska pisarka
19 kwietnia – Jerzy Andrzejewski, polski pisarz
28 kwietnia – Jan Rzepecki, pułkownik Wojska Polskiego, historyk
14 maja – Grzegorz Przemyk, polski działacz opozycyjny, zamordowany przez milicję
1 czerwca – Anna Seghers, pisarka niemiecka (ur. 1900)
17 czerwca – Miron Białoszewski, polski pisarz, współtwórca polskiego teatru eksperymentalnego (ur.1922)
17 lipca – Halden Keffer Hartline, amerykański fizjolog, laureat Nagrody Nobla w 1967
23 lipca – Georges Auric francuski kompozytor i krytyk muzyczny
29 lipca – Luis Buñuel, hiszpański reżyser filmowy
29 lipca – David Niven, angielski aktor filmowy
5 sierpnia – Bart Bok, holenderski astrofizyk (ur. 1906)
18 sierpnia – Jan Zachwatowicz, profesor architektury polskiej
19 sierpnia – Zofia Mrozowska, aktorka teatralna i filmowa
15 września – Fryderyk Scherfke, polski piłkarz, uczestnik IO 1936 oraz MŚ 1938
25 września – Leopold III, król Belgów (ur. 1901)
30 października – Jerzy Wiśniewski, (ur. 1928), polski historyk, genealog, badacz
7 listopada – Germaine Tailleferre, kompozytorka francuska
25 grudnia – Joan Miró, hiszpański malarz