X-plane
Z Wikipedii
X-plane (ang. samolot serii X) – seria amerykańskich eksperymentalnych statków powietrznych, głównie samolotów o napędzie rakietowym przeznaczonych do testowania nowych technologii i okrytych tajemnicą w czasie prowadzenia przy ich pomocy prac badawczych.
Pierwszym statkiem powietrznym serii X był samolot Bell X-1, który jako pierwszy przekroczył barierę dźwięku w 1947 roku. Następne samoloty X pozwoliły wykonać wiele ważnych eksperymentów, których wyniki pozwoliły wprowadzić do przemysłu lotniczego nowe technologie i przyspieszyć rozwój lotnictwa. Większość maszyn serii X nie zyskała sławy poza środowiskami naukowymi i związanymi z wojskiem. Następną po X-1 szerzej znaną maszyną był samolot rakietowy North American X-15 zbudowany na początku lat 60. XX wieku, na którym pobito wiele rekordów prędkości i wysokości łącznie z lotami suborbitalnymi. Statki powietrzne serii X o numerach od 7 do 12 były właściwie pociskami rakietowymi, a niektóre z pozostałych maszynami bezzałogowymi. Większość samolotów X zbudowano w bardzo krótkich seriach liczących kilka sztuk lub nawet jako pojedyncze egzemplarze. Jedynym wyjątkiem jest zbudowany przez Lockheed Martin samolot X-35, który wygrał rywalizację z maszyną Boeing X-32 i ostatecznie stał się seryjnym samolotem myśliwskim Lockheed F-35 Lightning II.
Samoloty eksperymentalne serii X oznaczone kolejnymi numerami, są wciąż konstruowane i używane w charakterze platform badawczych dla nowych technologii.
[edytuj] Typy statków powietrznych serii X
- Bell X-1 - samolot rakietowy, który jako pierwszy przekroczył barierę dźwięku
- Bell X-2 Starbuster - naddźwiękowy samolot rakietowy ze skośnymi skrzydłami
- Douglas X-3 Stiletto - turboodrzutowy samolot naddźwiękowy o charakterystycznej sylwetce "igły"
- Northrop X-4 Bantam - samolot w konfiguracji pół-bezogonowej (bez usterzenia poziomego na ogonie)
- Bell X-5 - samolot ze zmienną geometria skrzydeł
- Convair X-6 - samolot z reaktorem jądrowym jako źródłem napędu
- Lockheed X-7 - bezzałogowy pocisk rakietowy napędzany strumieniowymi silnikami odrzutowymi ramjet
- Aerojet General X-8 - suborbitalna badawcza rakieta nośna stabilizowana obrotowo
- Bell X-9 Shrike - prototypowy pocisk sterowany klasy ziemia-powietrze
- North American X-10 - demonstrator pocisku rakietowego klasy ziemia-ziemia
- Convair X-11 - platforma testowa dla rakiet kosmicznych Atlas
- Convair X-12 - platforma testowa dla rakiet kosmicznych Atlas
- Ryan X-13 Vertijet - eksperymentalny samolot pionowego startu i lądowania VTOL
- Bell X-14 - eksperymentalny samolot pionowego startu i lądowania VTOL
- North American X-15 - samolot rakietowy
- Bell X-16 - wysokościowy samolot rozpoznawczy
- Lockheed X-17 - próbnik rakietowy do testowania zachowania pocisku przy wejściu w atmosferę przy prędkościach naddźwiękowych.
- Hiller X-18 - transportowy samolot śmigłowy STOVL z przestawianymi skrzydłami
- Curtiss-Wright X-19 - transportowy samolot śmigłowy VTOL z przestawianymi wirnikami
- Boeing X-20 Dyna-Soar - pierwszy projektowany samolot kosmiczny
- Northrop X-21 - samolot ze skrzydłami o przepływie laminarnym
- Bell X-22 - transportowy samolot śmigłowy V/STOL z przestawianymi wirnikami
- Martin-Marietta X-23 - samolot w konfiguracji kadłuba nośnego
- Martin-Marietta X-24 - samolot w konfiguracji kadłuba nośnego
- Bensen X-25 - autożyro
- Schweizer X-26 Frigate - szybowiec
- Lockheed X-27 - lekki myśliwiec
- Pereira X-28 Sea Skimmer - mała jednoosobowa łódź latająca
- Grumman X-29 - myśliwiec ze skrzydłami o odwrotnym skosie
- Rockwell X-30 - samolot kosmiczny nazywany "National Aerospace Plane" lub "NASP"
- Rockwell-MBB X-31 - samolot myśliwski z silnikiem z wektorowanym ciągiem
- Boeing X-32 - prototyp myśliwca Joint Strike Fighter
- Lockheed Martin X-33 - demonstrator nowego wahadłowca "VentureStar"
- Orbital Sciences X-34 - platforma testowa bezzałogowego samolotu kosmicznego
- Lockheed Martin X-35 - prototyp myśliwca Joint Strike Fighter obecnie F-35
- McDonnell Douglas X-36 - myśliwiec w konfiguracji bezogonowej
- Boeing X-37 - samolot kosmiczny "Future-X"
- X-38 - demonstrator statku powietrznego w konfiguracji kadłuba nośnego, jako Crew Return Vehicle (CRV) - statek powrotny załogi dla stacji orbitalnej ISS
- X-39 - nieużywane oznaczenie, zarezerwowane dla programu rozwojowego samolotu przyszłości - Future Aircraft Technology Enhancements
- Boeing X-40 - pomniejszony prototyp samolotu kosmicznego X-37
- X-41 Common Aero Vehicle - tajny program wojskowego samolotu kosmicznego
- X-42 Pop-Up Upper Stage - tajny program pocisku rakietowego na paliwo ciekłe
- Boeing X-43 - samolot "Hyper-X" napędzany naddźwiękowym silnikiem strumieniowym scramjet
- Lockheed Martin X-44 MANTA - myśliwiec w konfiguracji bezogonowej
- Boeing X-45 - demonstrator bezzałogowego samolotu bojowego
- Boeing X-46 - demonstrator bezzałogowego samolotu bojowego
- Northrop Grumman X-47 Pegasus - demonstrator bezzałogowego samolotu bojowego
- Boeing X-48 - samolot w konfiguracji latające skrzydło
- Sikorsky Piasecki X-49 - śmigłowiec z wirnikiem ogonowym o wektorowanym ciągu
- Boeing X-50 - demonstrator technologii Canard Rotor/Wing hybrydy śmigłowca i samolotu
