Zamek Czocha

Z Wikipedii

Zamek Czocha – obronny zamek graniczny położony we wsi Czocha, gmina Leśna, nad Zalewem Leśniańskim na Kwisie w polskiej części Górnych Łużyc. Pierwotna nazwa brzmiała prawdopodobnie Czajków (1329: castrum Caychow), przed 1945 Tzschocha.

Zamek posadowiony jest na gnejsowych skałach należących do metamorfiku izerskiego. Najstarszą część stanowi, stojący przy głównych bramach (istnieją dwie, starsza dolna i nowa górna), stołp – później obudowany częścią mieszkalną. Z części mieszkalnej najstarszy jest północny fragment.

[edytuj] Historia zamku

Powstał jako warownia graniczna na pograniczu śląsko-łużyckim w latach 1241-1247 z rozkazu króla czeskiego Wacława II. W 1253 przekazany biskupowi miśnieńskiemu von Weisenow (Łużyce były wówczas częścią korony czeskiej). Od 1306 stanowił własność rodziny von Bibstein.

W 1319 roku jako posag wraz z okolicznymi ziemiami został włączony do księstwa Henryka I Jaworskiego. Po śmierci krewnego w 1346, przejął go, wraz z całym księstwem zmarłego, Bolko II Mały, książę świdnicko-jaworski.

Po śmierci księżnej Agnieszki, wdowy po Bolku – na mocy układu o przeżycie z cesarzem i królem Czech, Karolem IV wrócił do Czech. Od 1389-1453 w dobrach rycerskich rodów von Dohn i von Klüks. Na początku XV wieku bezskutecznie oblegany przez husytów, ostatecznie zdobyty przez oddział Czirnina w 1427 pod nieobecność właścicieli. Odbity krótko później.

Od 1453 przez 250 lat we władaniu rodu von Nostitz, którzy w 1525 i 1611 dokonali jego przebudowy zgodnie z kanonami renesansowymi oraz przystosowali umocnienia do założeń obronnych uwzględniających wykorzystanie broni palnej. Podczas wojny 30-letniej zamek był bezskutecznie oblegany przez Szwedów w 1640. W 1703 za 152 tys. talarów przeszedł we władanie Jana Hartwiga von Uechtritz, wpływowego dworzanina króla Augusta II Mocnego, który kosztem kolejnych 53 tys. otrzymał ordynację dóbr zamkowych.

17 sierpnia 1793 cały zamek spłonął w pożarze – zniszczone zostały dachy, wieża, część mieszkalna, zbrojownia, archiwum zamkowe.

Zakupiony w 1909 roku przez drezdeńskiego producenta wyrobów tytoniowych (cygar) Ernsta Gutschowa, do 1912 został przebudowany przez znanego architekta berlińskiego Bodo Ebhardta zgodnie z wyglądem zachowanym na rycinie z 1703 roku. Podczas przebudowy zniszczono jednak wiele najstarszych fragmentów kompleksu. W dawnej fosie urządzono zwierzyniec. Gutschow utrzymywał dobre stosunki z dworem carskim, a po rewolucji z rosyjskimi emigrantami, od których skupował różne przedmioty o wysokiej wartości artystycznej. W zamku mieszkał do marca 1945 roku. Opuszczając zamek wywiózł najcennieszą część wyposażenia. W latach II wojny w zamku mieściła się szkoła szyfrantów Abwehry. Prawdopodobnie przechowywano tu urządzenie do dekryptażu depesz radzieckich (operacja o kryptonimie Ryba-Miecz).

Po II wojnie światowej zamek przechodził różne koleje. Był wielokrotnie okradany, zarówno przez Rosjan jak i rodzimych szabrowników, z mebli i wyposażenia. Największej kradzieży dopuścił sie 1 lutego 1946 roku burmistrz Leśnej – Kazimierz Lech wspólnie z Krystyną von Saurma – zamkową bibliotekarką – wywożąc pełną ciężarówkę mienia zamkowego, z którą udało mu się przedostać do amerykańskiej strefy okupacyjnej. Następnie przez krótki czas mieszkali w nim uchodźcy z Grecji, którzy w sali rycerskiej trzymali zwierzęta gospodarskie, dopełniając tym samym dzieła dewastacji. Od 1952 Wojskowy Dom Wczasowy i z tego powodu obiekt był utajniony i nie występował na mapach. Od września 1996 publicznie dostępny jako ośrodek hotelowo-konferencyjny. Właścicielem w 2006 roku była Agencja Mienia Wojskowego.

Malownicze zabudowania zamku były tłem powstania filmów: Gdzie jest generał?, Dwa światy, Wiedźmin oraz Legenda.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona internetowa zamku
• Strona Bractwa Rycerskiego zamku Czocha
• Zamek Czocha w Serwisie Turystycznym Dolnego Śląska