พระราชวังบางปะอิน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

พระราชวังบางปะอินเป็นพระราชวังโบราณ ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ตั้งอยู่ในอำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

สารบัญ 1 ประวัติ 2 บริเวณพระราชวัง 2.1 เขตพระราชฐานชั้นนอก 2.2 เขตพระราชฐานชั้นใน 3 แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้] ประวัติ

มีเรื่องเล่าได้กล่าวไว้ว่า ในสมัยสมเด็จพระเอกาทศรถ ซึ่งในขณะนั้นยังทรงดำรงตำแหน่งเป็นพระมหาอุปราชอยู่ วันหนึ่ง พระองค์ได้เสด็จประพาสทางชลมารค เมื่อเรือพระที่นั่งถึงบริเวณเกาะบางปะอิน เรือพระที่นั่งได้ถูกพายุใหญ่พัด ทำให้เรือพระที่นั่งล่มลง สมเด็จพระเอกาทศรถทรงว่ายน้ำขึ้นไปบนเกาะนี้ ซึ่งเดิมเกาะนี้ชื่อเกาะบ้านเลน และทรงประทับอยู่กับชาวบ้าน

ในระหว่างประทับอยู่ ณ ที่นี้ สมเด็จพระเอกาทศรถได้หญิงชาวเกาะเป็นบาทบริจาริกา มีนามว่า อิน จึงเป็นเหตุให้คนทั่วไปเรียกเกาะนี้ต่อมาว่า เกาะบางปะอิน ต่อมาเมื่อพระองค์จะเสด็จกลับ พระองค์ก็ทรงนางอินนี้กลับไปกรุงศรีอยุธยาด้วย นางอินผู้นี้จึงเป็นพระสนมในเวลาต่อมา และมีพระราชโอรสด้วยกัน ซึ่งเล่ากันว่าพระราชโอรสพระองค์นั้นคือสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง

ในเรื่องนิราศพระบาทของสุนทรภู่ มีการเรียกชื่อบางปะอินไว้ว่า บางเกาะอิน หรือ บางอออิน

ต่อมา เมื่อสมเด็จพระเจ้าปราสาททองทรงขึ้นครองราชย์ พระองค์จึงโปรดเกล้าฯให้สร้างวัดขึ้นมา ในปี พ.ศ. ๒๑๗๕ บนเกาะบางปะอิน ตรงบริเวณนิวาสสถานเดิมของพระมารดา ซึ่งพงศาวดารได้กล่าวกันว่า พระมารดานั้นคือ นางอิน พระราชทานชื่อให้ว่า วัดชุมพลนิกายาราม แล้วสร้างพระที่นั่งองค์หนึ่งขึ้นริมสระน้ำนั้น พระราชทานนามว่า พระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์ ขึ้นบนเกาะ เป็นที่สำหรับเสด็จประพาส

ในสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระองค์ทรงพระราชทานนามให้ใหม่ว่า เกาะบางปะอิน ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างตำหนัก ขึ้น ๓ หลัง และปลูกพลับพลาโถง ที่ไร่แตงอีกหนึ่งหลัง เป็นที่ประทับระหว่าง เสด็จประพาสกรุงเก่า

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงพิจารณาเห็นว่า พระตำหนักที่เกาะบางปะอินมีความสมบูรณ์ที่จะสร้างพระราชวังสำหรับแปรพระราชฐาน จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระที่นั่งและสิ่งก่อสร้างต่างๆ ขึ้นดังที่ปรากฏ ให้เห็นอยู่ในปัจจุบันนี้

พระราชวังบางปะอินในปัจจุบันอยู่ในความดูแลของสำนักพระราชวัง

[แก้] บริเวณพระราชวัง

พระราชวังบางปะอินแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน

[แก้] เขตพระราชฐานชั้นนอก

• หอเหมมณเฑียรเทวราช
• พระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์
• พระที่นั่งวโรภาษพิมาน
• สภาคารราชประยูร เป็นตึกสองชั้นริมน้ำ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๒ สำหรับเป็นที่ประทับของเจ้านายฝ่ายใน และ ข้าราชบริพาร

[แก้] เขตพระราชฐานชั้นใน

• พระที่นั่งอุทยานภูมิเสถียร
• หอวิฑูรทัศนา
• พระที่นั่งเวหาศน์จำรูญ
• พระตำหนักฝ่ายใน หมู่พระตำหนักฝ่ายใน เป็นอาคารตะวันตกชั้นเดียว และ สองชั้นเรียงรายกัน แต่ในปัจจุบันหลงเหลืออยู่ไม่กี่องค์
• อนุสาวรีย์สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทกุมารีรัตน์ และ อนุสาวรีย์ราชานุสรณ์

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• สำนักพระราชวัง