อำเภอตรอน
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
| สถิติ | |
|---|---|
| จังหวัด: | จังหวัดอุตรดิตถ์ |
| พื้นที่: | 314.501 ตร.กม. |
| ประชากร: | 35,730 (พ.ศ. 2549) |
| ความหนาแน่น: | 113.6 คน/ตร.กม. |
| รหัสไปรษณีย์: | 53140 |
| รหัสทางภูมิศาสตร์: | 5302 |
| แผนที่ | |
 |
|
อำเภอตรอน เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดอุตรดิตถ์ ห่างจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ตามทางรถไฟไปทางทิศใต้ประมาณ 16 กิโลเมตร ตามทางรถยนต์ประมาณ 20 กิโลเมตร
สารบัญ |
[แก้] ประวัติ
ประวัติความเป็นมาของชื่ออำเภอตรอนนี้ มี 3 ฝ่ายด้วยกัน ฝ่ายแรกกล่าวว่าที่ว่าการอำเภอเดิม ตั้งอยู่ที่ว่าปากคลองตรอน ตำบลบ้านแก่ง จึงเรียก อำเภอตรอน ตำบลบ้านแก่ง ฝ่ายที่สองกล่าวถึงที่มาของชื่อคลองตรอนว่า ในฤดูแล้งน้ำในคลองขาดเป็นห้วงเป็นตอน จึงตั้งชื่อว่าคลองตอน ต่อมาเพี้ยน เป็นคลอง ตรอน เมื่อตั้งที่ว่าการอำเภอตรอน ส่วนฝ่ายที่สามกล่าวว่ามาจากชื่อ เมืองตรอนตรีสินธุ์ ซึ่งปรากฎในพระราชหัตถเลขาคราวเสด็จมณฑลฝ่ายเหนือ ในรัชกาลที่ 5 เนื่องจากพระองค์ได้เสด็จเมืองตรอนตรีสินธุ์ด้วย
ชื่อเดิมของอำเภอตรอน มีชื่อว่า อำเภอเมืองตรอน และเป็นเมืองขึ้นของเมืองพิชัยเมื่อ พ.ศ. 2430 ตอนนั้นเมืองพิชัย แบ่งการปกครองออกเป็น 5 อำเภอด้วยกันคือ เมืองพิชัย เมืองอุตรดิตถ์ เมืองตรอน เมืองลับแล และเมืองน้ำปาด
จากป้ายรายชื่อนายอำเภอที่ว่าการอำเภอตรอนมีว่า นายอำเภอคนแรก ชื่อหลวงพินิจ เป็นนายอำเภอตั้งแต่ พ.ศ. 2430 - 2436 กล่าวกันว่าเดิมที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ที่ หมู่ 7 ตำบลป่าคาย ต่อมาย้ายมาอยู่ที่ปากคลองตรอน ในสมัยพระศรีสงคราม หรือชาวบ้านเรียกว่า "พระตรอน" (เกี้ยว) ระหว่างปี พ.ศ. 2440 - 2444 ต่อมาในปี พ.ศ. 2457 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอตรอน จากบ้านปากคลองตรอนมาอยู่บริเวณวัดมงคลนิมิตร หมู่ที่ 2 ตำบลบ้านแก่ง
สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ได้เสด็จถึงที่ว่าการอำเภอเมืองตรอน 4 มิถุนายน พ.ศ. 2444 ดังพระราชนิพนธ์ของพระองค์ ตอนหนึ่ง ดังนี้
"เวลาบ่ายโมง 47 นาที ออกจากวัดเต่าไห ถึงที่ว่าการอำเภอเมืองตรอน เวลาบ่าย 3 โมง 8 นาที ได้ขึ้นไปดูที่ว่าการอำเภอ และพระวิสูตรไปตรวจที่จะทำพลับพลาประทับแรมที่นี่เขาปลูกปรำรับ" แสดงว่าที่ว่าการอำเภออยู่ที่ตำบลบ้านแก่ง
ต่อมาวันที่ 22 ตุลาคม พ.ศ. 2444 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จเมือง ตรอนดังพระราชหัตถเลขา ตอนหนึ่งดังนี้
วันที่ 22 ตุลาคม รัตนโกสินทร์ศก 120 ถึงกรมหลวงเทววงษ์วโรประการ
อนุสนธิรายงานเมื่อคนนี้ฝนตก เล็กน้อย ตั้งแต่เวลา 4 ทุ่มไปแล้วรู้สึกเย็น ดึกเข้าหนาวลักษณะเมืองเหนือวันนี้น้ำก็ทรงอยู่ได้ออกเรือจากเมืองพิไชย เวลาเช้า 3 โมงมาถึง เมืองตรอนซึ่งตั้งใหม่เมื่อ 3 ปีนี้ ที่ตำบลบ้านแก่ง ตั้งพลับพลา เยื้องที่ว่าการอำเภอ ขึ้นมาข้างบนสักหน่อยหนึ่ง…”
จากข้อความในพระราชหัตถเลขานี้จะพบว่า เมืองตรอนมีชื่อเต็มว่า “เมืองตรอนตรีสินธุ์” (ปัจจุบันโรงเรียนมัธยมศึกษาของอำเภอตรอนก็มีชื่อว่า “โรงเรียนตรอนตรีสินธุ์”) และที่ว่าการอำเภอ ก็ตั้งอยู่ที่ว่าการอำเภอบ้านแก่ง ตรงกับที่กล่าวแล้วในตอนต้น ในปี พ.ศ. 2457 ได้มีประกาศใช้ชื่ออำเภอที่เปลี่ยนใหม่ให้ตรงกับชื่อตำบลที่ตั้งที่ว่าการ อำเภอ ดังนั้นอำเภอเมืองตรอน จึงเปลี่ยนเป็นชื่อ “อำเภอบ้านแก่ง” ด้วย (ต่อมา พ.ศ. 2475 ก็เปลี่ยนมาใช้ชื่ออำเภอตรอนจนถึงปัจจุบัน)
ใน ปี พ.ศ. 2457 หลวงพิศาลสุรศักดิ์ เป็นนายอำเภอ ได้พิจารณาเห็นว่า สถานที่ตั้งที่ว่าการอำเภอเดิมไม่เหมาะสม จึงย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งที่ หมู่ที่ 4 บ้านวังหิน ตำบลวังแดง ซึ่งเป็นที่ตั้งปัจจุบันนี้ เพื่อสะดวกในการติดต่อราชการเพราะใกล้สถานีรถไฟและแม่น้ำ ทำให้การคมนาคมสะดวก เมื่อสร้างที่ว่าการอำเภอใหม่ ทราบว่าสร้างเป็นอาคารไม้ใต้ถุนสูง ส่วนที่ว่าการอำเภอปัจจุบันเป็นอาคาร 2 ชั้น เพิ่งสร้างใหม่ราว 4 ปีเศษมานี้ ที่ว่าการอำเภอตรอนอยู่ฟากตะวันออกของแม่น้ำน่าน ส่วนสถานีรถไฟตรอนอยู่ฟากตะวันตกของแม่น้ำน่าน แต่ก็มีสะพานข้ามฟากแม่น้ำน่าน ทำให้การเดินทางจากสถานีรถไฟไปที่ว่าการอำเภอสะดวกขึ้น
[แก้] อาณาเขต
- ทิศเหนือ จดอำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์
- ทิศใต้ จดอำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์
- ทิศตะวันออก จดอำเภอทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์
- ทิศตะวันตก จดอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ และอำเภอศรีนคร จังหวัดสุโขทัย
[แก้] การปกครอง
อำเภอตรอน แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 5 ตำบล 45 หมู่บ้าน
| ลำดับที่ | ตำบล | หมู่บ้าน | ประชากร | ||
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | วังแดง | 12 | 11,249 | ||
| 2. | บ้านแก่ง | 10 | 7,691 | ||
| 3. | หาดสองแคว | 7 | 4,305 | ||
| 4. | น้ำอ่าง | 10 | 8,057 | ||
| 5. | ข่อยสูง | 8 | 4,428 |
[แก้] สถานที่ท่องเที่ยว
บึงทับกระดาน
วัดหาดสองแคว
| อำเภอ ใน จังหวัดอุตรดิตถ์ |  |
|||
|---|---|---|---|---|
| อำเภอ: |
เมืองอุตรดิตถ์ - ตรอน - ท่าปลา - น้ำปาด - ฟากท่า - บ้านโคก - พิชัย - ลับแล - ทองแสนขัน |
แก้ | ||
