1 Mayıs İşçi Bayramı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
1856'da Avustralya'nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesi'nden Parlamento Evi'ne kadar bir yürüyüş düzenlediler. Düzenlenen gösteriler, yapılan toplantılar ve eğlencelerin işçiler üzerindeki etkisinin büyüklüğü sebebiyle bu kutlamanın her yıl tekrarlanmasına karar verildi.
1886'da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde Amerikalı işçiler 1 Mayıs tarihinde günlük 8 saatlik iş saati -günde 12 saatten haftada 6 gündü- talebiyle iş bıraktılar.(bkz: Haymarket olayı) Uygulanan yasal baskılarla bu gösterinin tekrarlanması engellendi. 1889`da toplanan Uluslararası İşçi Kongresi'nde (İkinci Enternasyonal) 1 Mayıs gününün tüm dünyada "Uluslararası İşçi Günü" olarak kutlanmasına karar verildi. Böylece ikinci gösteri 1890 yılında yapılabildi.
[değiştir] Türkiye'de İşçi Bayramı
Osmanlı döneminde işçi örgütlenmesinin en gelişmiş olduğu yer Selanikti.
- 1911 yılında Selanik’te, tütün, liman ve pamuk işçileri, 1 Mayıs gösterisi düzenleyerek bu günü kutladılar.
- 1912 yılında İstanbul`da ilk defa 1 Mayıs kutlaması gerçekleşti.
- 1923 yılında 1 Mayıs günü yasal olarak "Amele Bayramı" ilan edildi.
- 1924`te hükümet kitlesel 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı.
- 1925`te çıkan Takrir-i Sükun Yasası, İşçi bayramını kutlamayı yasaklandı ve uzun yıllar bu yasak geçerliliğini korudu.
- 1935 yılında 1 Mayıs`a "Bahar ve Çiçek Bayramı" adı verildi ve ücretsiz tatil günü ilan edildi.
Türkiye Cumhuriyeti döneminde işçi hareketleri yüzyılın ikinci yarısından itibaren ivme kazandı.
- 1976 yılında uzun yıllar sonra ilk defa geniş katılımlı 1 Mayıs kutlaması Taksim`de DİSK`in organizasyonu altında gerçekleşti.
- 1977 yılında İstanbul Taksim Meydanı'nda en geniş katılımlı 1 Mayıs toplantısı düzenlendi. Ancak, bilinmeyen silahlı güçler, göstericilerin üzerine ateş açtı ve göstericilerden 34'ü, yaralanarak ve üstlerine ateş açılması sonucu çıkan izdihamda ezilerek öldü. Dolayısıyla, 1977 tarihli 1 Mayıs, tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti
- 1979`da Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul`da miting yapılmasına izin vermedi, sokağa çıkma yasağı ilan etti. Buna rağmen istanbul sokaklarında yüzbinlere ulaşan rakamlarla korsan 1 Mayıs kutlandı.
- 1981`de Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs`ı resmi tatil günü olmaktan çıkardı.
- 1996`da Kadıköy`de (Taksim Alanı yasaklıdır) 1 Mayıs kutlamalarına yaklaşık 150 bin kişi katıldı. Eylemin ilk dakikalarında polisin silahsız göstericilere açtığı ateş sonucu 3 kişi hayatını kaybedince, Kadıköy`de büyük bir kitlesel isyan gerçekleşti. Bu olaydan sonra Kadıköy 2005 yılına kadar 1 Mayıs kutlamalarına yasaklı kaldı. Ayrıca telsizinin sesini açık unutan bir sivil polisin göstericileri oldukça şiddetli bir şekilde dövmesini Star televizyonu`nun naklen duyurması ve diğer polis arkadaşlarının da eğlenerek seyrettiği bir linç girişimini de naklen yayınlamasıyla hafızalara kazınmıştır.
- 2006 yılında en geniş katılımın yaşandığı ilçe Kadıköy oldu. Çeşitli sendikalar ve gruplar saat 12.00 sularında Rıhtım Caddesi`ne yürüdü. Düzenlenen miting sonrası saat 16.00 sularında gruplar tamamen dağıldı.
