Lityum

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Lityum (Li)
H Periyodik cetvel He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Uub Uut Uuq Uup Uuh Uus Uuo     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	3
Element serisi	Alkali metaller
Grup, periyot, blok	1, 2, s
Görünüş	Gümüşümsü beyaz,gri
Atom ağırlığı	6.941(2) g/mol g/mol
Elektron dizilimi	1s22s1
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2,1
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hali	Katı
Yoğunluk	0.534 g·cm−3 g/cm³
Sıvı haldeki yoğunluğu	0.512 g·cm−3 g/cm³
Ergime noktası	453.69 °K 180.54 °C 356.97 °F
Kaynama noktası	1615 °K 1342 °C 2448 °F
Ergime ısısı	3.00 kJ/mol
Buharlaşma ısısı	147.1 kJ/mol
Isı kapasitesi	24.860 (25 °C) J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı	kübik yüzey merkezli
Yükseltgenme seviyeleri	1
Elektronegatifliği	0,98 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	1.seviye: 520.2 2.seviye: 7298.1 3.seviye: 11815.0 kJ/mol
Atom yarıçapı	145 pm
Atom yarıçapı (hes.)	167 pm
Kovalent yarıçapı	134 pm
Van der Waals yarıçapı	182 pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	92,8 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	84,8 W/(m·K)
Isıl genleşme	46 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	6000 m/s ('de)
Mohs sertliği	0,6
Vickers sertliği	MPa
Brinell sertliği	MPa

Lityum ilk olarak 1817 yılında Johann Arvedson tarafından keşfedilmiştir. İlk saf olarak izolasyonu ise W.T. Brande ve Humphrey Davy tarafından lityum oksitten elektroliz yolu ile gerçekleştirilmiştir.

Spodumen cevheri, LiAl(SiO₃)₂, Lityum içeriği nedeniyle ticarı olarak çok önemlidir. Öncelikle 1100 °C’ de a formu ısıtılarak daha yumuşak b formuna dönüştürülür. b formu sıcak sülfürik asit ile reaksiyona sokularak Li₂SO₄ elde edilir. Elde edilen bu çökelek çözeltiden ayrılarak Na₃CO₃ ile yıkanır. Böylece suda çözünmeyen LiCO₃ elde edilir.Manik depresif tedavisinde ve pillerde kullanılır.

Li₂SO₃ + Na₂CO₃ à Na₂SO₄ + Li₂CO₃ (katı)

Elde edilen Li₂CO₃ çökeleği HCl ile reaksiyona sokularak LiCl elde edilir.

Li₂CO₃ + 2 HCl à 2 LiCl + CO₂ +H₂O

LiCl erime noktası 600 °C den fazla olduğu için elektroliz ile saflaştırılması zor olduğundan LiCl (55%) ve KCl (45%) karışımı kullanılarak erime noktası 430 C’ye düşürülür. Bu karışımın elektrolizi ile Li saf olarak elde edilir.

Katot: Li+(s) + e- à Li (s)

Anot: Cl-(s) à 1/2Cl2 (g) + e